Phân tích sơ bộ báo cáo tài chính của gần 1.600 doanh nghiệp niêm yết trên 3 sàn giao dịch chứng khoán ở Việt Nam (chia thành 10 ngành cụ thể) trong thời gian từ 2018 đến 6 tháng đầu năm 2023 của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV, thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ), có những thông tin đáng chú ý.
Theo đó, doanh thu các ngành đã giảm từ giữa năm 2022 đến nay, nghiêm trọng nhất là 2 ngành bất động sản và xây dựng. Đến hết quý II/2023, tình hình vẫn chưa được cải thiện.
Doanh thu 6 tháng đầu năm 2023 của 8/10 ngành đều thấp hơn cùng kỳ năm 2022, chỉ có ngành công nghệ thông tin là tăng quy mô, ngành hàng và dịch vụ tiêu dùng giữ nguyên quy mô doanh thu so với cùng kỳ.
Thị trường bất động sản vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Ảnh: Lam Giang
Dù đã niêm yết nhưng doanh nghiệp Việt vẫn có đặc trưng là vốn chủ sở hữu mỏng, các hoạt động dựa nhiều trên vốn vay. Do đó, khi khó huy động vốn, DN sẽ gặp khó khăn ngay lập tức.
Trong bối cảnh suy giảm đơn hàng, khó huy động vốn qua trái phiếu, cổ phiếu; khó tiếp cận vốn vay ngân hàng, dòng tiền trở thành vấn đề cấp thiết nhất của doanh nghiệp…
Một thông tin đáng chú ý được báo cáo của Ban IV nêu, là doanh nghiệp xây dựng và bất động sản gặp vấn đề lớn nhất về dòng tiền khi số ngày phải thu và số ngày tồn kho tăng lên nhiều lần. Cụ thể, số ngày phải thu trung bình của doanh nghiệp xây dựng quý I/2022 là 463 ngày thì sang quý I/2023 lên đến 1.165 ngày.
Dù hết quý II/2023, con số này giảm xuống còn 598 ngày nhưng áp lực dòng tiền của doanh nghiệp xây dựng vẫn còn rất lớn. Số ngày tồn kho trung bình quý I/2023 lên đến 4.527 ngày so với 661 ngày của cùng kỳ năm trước.
"Số ngày tồn kho trung bình của doanh nghiệp bất động sản quý I/2023 cũng lên đến 5.662 ngày, cá biệt có doanh nghiệp có số ngày tồn kho lên đến 54.334 ngày và với tình hình bán hàng như hiện tại, doanh nghiệp này sẽ phải mất… 149 năm mới bán hết giỏ hàng" - Ban IV nêu.
Hàng tồn kho nhiều nhưng lợi nhuận của doanh nghiệp bất động sản lại giảm mạnh theo sự "đóng băng" của thị trường. Lợi nhuận 6 tháng đầu năm 2023 của ngành bất động sảngiảm đến 27,3% so với cùng kỳ năm trước. Nếu loại trừ lãi ròng nhóm Vingroup (chủ yếu là lợi nhuận của Vinhomes lên đến 21.600 tỉ đồng) thì kết quả giảm lên đến 39,5%.
Trước những khó khăn của các doanh nghiệp niêm yết, Ban IV kiến nghị các chính sách trước mắt cần tập trung vào hỗ trợ dòng tiền thông qua hỗ trợ tiếp cận vốn; giãn, giảm chi phí cho DN.
Kiến nghị Chính phủ có thể trọng tâm thực hiện các chính sách giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn hiệu quả; giãn, giảm chi phí, tạo dòng tiền ngắn hạn ít nhất trong nửa cuối năm 2023 (hoặc nửa đầu năm 2024 tùy độ trễ của chính sách). Cần có cách tiếp cận vừa tổng thể về hỗ trợ doanh nghiệp vừa phải phân tích bài toán theo từng ngành, lĩnh vực cụ thể để hiệu quả.
Riêng đối với lĩnh vực bất động sản, hệ thống ngân hàng có thể cân nhắc cho phép các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm thuộc phân khúc phục vụ nhu cầu thiết yếu, ưu tiên như hạ tầng kĩ thuật và hạ tầng xã hội, khu công nghiệp, văn phòng... được giãn nợ, giữ nhóm nợ theo Thông tư 02/2023/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước.