Mỹ đã tăng nhập khẩu lượng uranium đã làm giàu từ Tập đoàn năng lượng hạt nhân Rosatom (Nga) lên gấp đôi chỉ trong nửa đầu năm 2023 và chiếm hơn 1/4 lượng nguyên liệu hạt nhân nhập khẩu của nước này. Trong khi đó Washington vẫn thúc đẩy các nước phương Tây dừng hợp tác với Moskva trong lĩnh vực năng lượng thông qua các lệnh trừng phạt.

Theo Trợ lý Bộ trưởng Năng lượng hạt nhân của Mỹ - Kathryn Huff, việc nhập khẩu quá nhiều nhiên liệu hạt nhân từ Nga là “rất đáng lo ngại” và Mỹ cần cắt giảm sự phụ thuộc này.

“Nếu không hành động, Nga sẽ tiếp tục giữ vững thị trường này. Điều này thực sự quan trọng đối với an ninh quốc gia, khí hậu và sự độc lập về năng lượng của nước Mỹ" , bà Kathryn Huff cho biết.

Dự luật cấm nhập khẩu nguyên liệu hạt nhân từ Rosatom của Mỹ vào năm 2028 đã được Hạ viện Mỹ thông qua vào tháng 5, nhưng đã không đạt được bất kỳ tiến bộ nào tại Quốc hội kể từ đó.

Uranium xuất hiện tự nhiên trong đất chủ yếu ở dạng đồng vị U-238, nhưng cũng có các mỏ chứa một lượng nhỏ U-235, một đồng vị phản ứng mạnh hơn. Thông qua một quá trình tinh chế phức tạp, U-235 được tách khỏi U-238 và cô đặc, sau đó tạo thành các thanh nhiên liệu có thể đặt trong các lò phản ứng hạt nhân từ đây tạo ra phản ứng hạt nhân sinh nhiệt và tạo ra điện. Quá trình tương tự, khi được mở rộng đến mức tinh chế cực kỳ cao có thể tạo ra một dạng uranium phù hợp để sản xuất vũ khí hạt nhân.

Mỹ bắt đầu mua một lượng lớn uranium đã làm giàu từ Nga sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc theo chương trình Megatons to Megawatts, chương trình này lấy 500 tấn uranium cấp vũ khí của Nga và chuyển đổi nó thành dạng có thể sử dụng được trong các nhà máy điện hạt nhân của Mỹ.

Sau thảm họa hạt nhân Fukushima Daiichi năm 2011, nhiều quốc gia đã tạm dừng xây dựng nhà máy điện hạt nhân, khiến nhiều công ty tư nhân như Westinghouse và Areva SA phá sản, làm gián đoạn chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, Rosatom thuộc sở hữu nhà nước của Nga không chỉ vượt qua cơn bão mà còn thâm nhập vào các thị trường đó với tư cách là nhà cung cấp uranium đã làm giàu hàng đầu.

Kết quả là hiện tại Mỹ thiếu một ngành công nghiệp thích hợp để khai thác, tinh chế và sản xuất thanh nhiên liệu hạt nhân U-235 có thể đáp ứng nhu cầu của ngành điện hạt nhân đang phát triển của nước này, vì vậy họ đã chuyển sang mua nguyên liệu từ Rosatom để lấp đầy khoảng trống.

Theo dữ liệu của chính phủ Mỹ, Rosatom đã cung cấp khoảng 25% lượng uranium nhập khẩu đã được làm giàu trong nửa đầu năm 2023 và khoảng 14% lượng nhập khẩu nhiên liệu hạt nhân vào năm 2022. Ngoài Rosatom, Mỹ còn nhập khẩu uranium từ Kazakhstan, Uzbekistan, Canada và Australia.

Tương tự, châu Âu cũng nhập khẩu một lượng lớn nhiên liệu hạt nhân từ Nga - khoảng 17% vào năm ngoái - cùng với phần lớn than và khí tự nhiên hóa lỏng. Kết quả là, các lệnh trừng phạt đối với Nga đã khiến giá năng lượng ở Liên minh châu Âu tăng vọt.

Ngành điện hạt nhân của Mỹ là một trong những ngành năng lượng lớn nhất thế giới chiếm đến 29% thị phần toàn cầu vào năm 2021, mặc dù nó đã giảm dần kể từ khi đạt đỉnh vào những năm 1990. Vào tháng 7, Mỹ đã khai trương lò phản ứng hạt nhân đầu tiên sau 7 năm tại Nhà máy điện hạt nhân Alvin W. Vogtle ở Georgia, nâng tổng số lên 93 lò phản ứng thương mại đang vận hành tại 54 nhà máy điện hạt nhân, theo thống kê của Cơ quan thông tin năng lượng Mỹ .