Hàng nghìn công nhân may mặc ở Bangladesh đã xuống đường đòi tăng lương suốt tuần qua. Các cuộc biểu tình gần thủ đô Dhaka của Bangladesh đã dẫn tới bạo lực khi cảnh sát bắn hơi cay vào đám đông. 

Cuộc đấu tranh kéo dài nhiều tuần khi người biểu tình yêu cầu mức lương cao hơn, còn giới chủ nhà máy và công đoàn cho rằng các thương hiệu thời trang - những khách hàng của họ - cũng có một phần trách nhiệm.

Tăng hơn 50% vẫn không đủ

Hồi đầu tuần này, một cuộc biểu tình lớn ở thành phố công nghiệp Gazipur, cách thủ đô Dhaka khoảng 25km về phía bắc đã nổ ra. Khoảng 10.000 công nhân bỏ việc và xuống đường sau khi có tin chính quyền không đáp ứng đầy đủ yêu cầu tăng lương của họ. 

Các cuộc biểu tình quy mô lớn khác cũng xảy ra ở một số vùng lân cận Dhaka.

Chính quyền Bangladesh ban đầu thể hiện sự nhượng bộ khi đồng ý tăng lương tối thiểu hằng tháng cho công nhân may lên 12.500 taka (khoảng 113 USD) từ 8.300 taka. 

Tuy nhiên một số người phản đối, cho rằng mức tăng 56% là quá nhỏ. Họ yêu cầu lương tối thiểu là 23.000 taka (khoảng 209 USD). Theo họ đó mới là tối thiểu, chưa phải mức đủ sống.

Chia sẻ với Đài DW (Đức), bà Kalpona Akter - chủ tịch Liên đoàn Công nhân công nghiệp và may mặc Bangladesh - cho biết cuộc sống của công nhân may đã trở nên khó khăn hơn vì lạm phát. Các công nhân đã phải giảm bớt thức ăn để đối phó với việc giá cả tăng vọt. Họ đang phải ăn ít hơn để sống sót và làm việc. 

Cũng theo bà Akter, nhiều thứ đã thay đổi về mặt kinh tế kể từ lần xem xét lương cuối cùng vào năm 2018. "Giá những hàng hóa thiết yếu đã tăng gấp đôi hoặc gấp ba kể từ đó nhưng lương của công nhân chỉ tăng khoảng 1.500 taka trong thời gian này. Điều đó vẫn chưa đủ", bà nói thêm.

Chị Sabina Begum, một thợ may 22 tuổi, nói với Hãng tin AFP chị tham gia biểu tình để "đấu tranh cho bánh mì và bơ của gia đình", đồng thời cho biết mức lương tối thiểu hằng tháng hiện tại không đủ đáp ứng các nhu cầu cơ bản. 

Theo tờ Daily Star của Dhaka, lạm phát ở Bangladesh lại tăng vọt trong tháng 10 vừa qua, lên tới 9,93% bất chấp các nỗ lực kiềm chế lạm phát của chính phủ.

Các hãng thời trang nên chia sẻ?

Có khoảng 3.500 nhà máy may mặc của Bangladesh sản xuất hàng hóa cho các thương hiệu thời trang hàng đầu thế giới như Levi's, Zara và H&M. 

Đây là ngành đóng góp tới 16% GDP cho đất nước, góp phần giúp GDP bình quân của Bangladesh cao hơn cả Ấn Độ, theo Reuters. Nhưng rất nhiều người trong số 4 triệu công nhân ngành này đang sống trầy trật vì mức lương rẻ bèo.

Một nghiên cứu của Trung tâm đối thoại chính sách có trụ sở tại Bangladesh cho thấy công nhân may ở Bangladesh nhận mức lương hằng tháng thấp nhất so với các nước sản xuất hàng may mặc khác như Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia và Việt Nam.

Các nghiên cứu toàn diện về chi phí sinh hoạt của Viện Nghiên cứu lao động Bangladesh cũng chỉ ra người lao động cần ít nhất 209 USD để duy trì cuộc sống trên mức nghèo khổ. 

Bà Bogu Gojdz, điều phối viên tiếp cận cộng đồng của "Chiến dịch quần áo sạch", nói với DW: "Thấp hơn mức đó sẽ khiến người lao động bị mắc kẹt trong vòng nghèo đói thêm năm năm nữa, theo đó sẽ kéo dài tình trạng suy dinh dưỡng, nợ nần và lao động trẻ em trong các gia đình công nhân may".

Theo bà Gojdz, các thương hiệu quốc tế và đặc biệt là các thương hiệu cam kết về mức lương đủ sống như ASOS, H&M và Uniqlo nên đáp ứng nhu cầu 23.000 taka, cam kết tìm nguồn cung ứng dài hạn từ Bangladesh. 

Với các thương hiệu thời trang, nhu cầu giảm sau dịch COVID-19 đã làm tăng lượng hàng tồn kho. Để cân đối chi phí, họ buộc phải giảm đơn hàng, điều này khiến đời sống của các công nhân may ở Bangladesh càng thêm khó khăn.

"Họ chỉ cần tăng giá từ 10 đến 15 xu một chiếc áo hay quần là đủ với chúng tôi. Nếu họ làm như vậy thì cũng không có vấn đề gì. Nhưng không ai nói về điều đó. Họ ép các chủ nhà máy tăng tiền lương cho công nhân nhưng tiền ở đâu ra chứ?" - ông Md. Siddiqur Rahman, đại diện các chủ nhà máy tại Hội đồng Lương Bangladesh cho công nhân, than thở với Đài DW.