Thông tin được Bộ LĐ-TB-XH đưa ra tại hội nghị sơ kết, đánh giá tình hình triển khai Quyết định số 1863/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành kế hoạch hành động quốc gia phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em giai đoạn 2020 - 2025 do Bộ LĐ-TB-XH tổ chức sáng 16.11.

T.H

7.883 trẻ em bị xâm hại

Theo Bộ LĐ-TB-XH, tình hình xâm hại trẻ em tiếp tục diễn biến phức tạp, chưa phòng ngừa, kiểm soát và kéo giảm so với mục tiêu đặt ra, vẫn còn xảy ra các vụ việc bạo lực trẻ em trong gia đình, bạo lực học đường, xâm hại trẻ em gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Từ năm 2020 đến hết tháng 9.2023, cả nước phát hiện 7.483 vụ, 8.788 đối tượng, xâm hại 7.883 trẻ em, trong đó số vụ xâm tình dục trẻ em chiếm trên 80%.

Nguyên nhân tình hình xâm hại trẻ em vẫn diễn biến phức tạp được Bộ LĐ-TB-XH chỉ ra là do tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19; biến đổi khí hậu, thiên tai xảy ra thường xuyên và những vấn đề an ninh phi truyền thống tác động sâu rộng, đa chiều đến xã hội, trẻ em.

Bên cạnh đó, đối tượng xâm hại lợi dụng mối quan hệ lệ thuộc về gia đình; mối quan hệ gần gũi, quen biết với trẻ em hoặc lợi dụng mạng xã hội để dụ dỗ, lừa gạt hoặc gây sức ép đối với trẻ em để thực hiện hành vi xâm hại.

Trong khi đó, cha, mẹ, giáo viên, người chăm sóc trẻ em và trẻ em chưa được hướng dẫn, giáo dục để có nhận thức, kiến thức đầy đủ, cập nhật về bảo vệ trẻ em; việc thông tin, thông báo, tố giác các trường hợp trẻ em bị xâm hại, trẻ em có nguy cơ bị xâm hại có nơi, có lúc vẫn chưa được kịp thời.

Công tác phối hợp cung cấp, kết nối các dịch vụ bảo vệ trẻ em ở một số địa phương vẫn còn lúng túng; chưa có sự lồng ghép một số dịch vụ bảo vệ trẻ em; chưa có đội ngũ nhân viên công tác xã hội chuyên nghiệp. Thiếu những quy định cụ thể về trách nhiệm người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, cơ sở giáo dục, cộng đồng cư dân, các cấp quản lý khi để xảy ra xâm hại trẻ em.

Thượng tá Khổng Ngọc Oanh, Đội trưởng Đội phòng, chống tội phạm xâm hại trẻ em (Phòng 5, Cục Cảnh sát hình sự, Bộ Công an), cho biết trong những năm qua, tình hình tội phạm liên quan tới người dưới 18 tuổi mặc dù được kiềm chế nhưng còn diễn biến phức tạp, đặc biệt là các loại tội bạo lực, xâm hại tình dục trẻ em.

Lý giải thêm về nguyên nhân các vụ việc xâm hại trẻ em rơi vào tồn đọng kéo dài, do nhiều trường hợp người dân do dự, lưỡng lự, thậm chí chưa tin tưởng vào các cơ quan pháp luật, từ đó không muốn tố giác và cộng tác với cơ quan chức năng. "Việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm của người dân chưa được nhanh chóng, kịp thời. Quá trình xác minh, điều tra, truy tố xét xử thường bị kéo dài, thậm chí gây phiền hà, gây mệt mỏi, hoài nghi cho người dân", ông Oanh nói.

Phát triển dịch vụ bảo vệ trẻ em

Ông Đặng Hoa Nam, Cục trưởng Cục Trẻ em (Bộ LĐ-TB-XH), dự báo trong thời gian tới, tình hình bạo lực, xâm hại trẻ em vẫn diễn biến phức tạp, chưa có xu hướng giảm do nhiều thách thức. Vì vậy, theo ông Nam, phải tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương về công tác bảo vệ trẻ em, phòng ngừa bạo lực, xâm hại tình dục trẻ em, đặc biệt là bố trí nhân lực làm công tác trẻ em ở cấp huyện và cấp xã, bố trí ngân sách cho công tác trẻ em nói chung, trong đó có công tác phòng, chống bạo lực, xâm hại trẻ em.

Bộ LĐ-TB-XH tiếp tục hoàn thiện pháp luật, chính sách về bảo vệ trẻ em, phòng ngừa bạo lực, xâm hại tình dục trẻ em, bảo vệ trẻ em tương tác lành mạnh, sáng tạo trên môi trường mạng. Bên cạnh đó, phát triển dịch vụ bảo vệ trẻ em trên các lĩnh vực; chú trọng cung cấp dịch vụ bảo vệ trẻ em tại gia đình, cơ sở giáo dục và cơ sở y tế. Thí điểm xây dựng mô hình trung tâm công tác xã hội hoặc văn phòng tư vấn hỗ trợ tâm lý trẻ em cấp huyện, cụm huyện.

Chính quyền địa phương các cấp cần bố trí nguồn lực (nhân lực và tài chính) hợp lý cho công tác bảo vệ trẻ em, phòng chống bạo lực, xâm hại trẻ em.

Để góp phần khắc phục tình trạng các vụ án, vụ việc xâm hại trẻ em rơi vào tồn đọng kéo dài, ông Khổng Ngọc Oanh cho biết, từ năm 2020 đến nay, Bộ Công an đã triển khai xây dựng 39 mô hình "Phòng điều tra thân thiện với trẻ em và người chưa thành niên vi phạm pháp luật" ở 38 đơn vị và địa phương phục vụ quá trình xác minh, điều tra các vụ việc liên quan đến người dưới 18 tuổi. Tính đến quý 1/2023 đã có trên 1.200 lượt sử dụng mô hình phòng điều tra thân thiện trong quá trình giải quyết các vụ việc liên quan đến người dưới 18 tuổi.

Ông Oanh cho hay: "Mô hình phòng điều tra thân thiện với không gian yên tĩnh, môi trường thân thiện, cán bộ điều tra không nhất thiết phải mặc quân phục, ngồi bàn tròn, không ngồi trực diện với các em, đặc biệt là các em bị xâm hại. Mô hình này vừa giúp các em tránh tâm lý lo sợ, căng thẳng, tránh tổn thương khi tham gia các hoạt động pháp lý, nâng cao hiệu quả công tác điều tra, đồng thời bảo vệ các quyền của trẻ em".