Nâng cao vị thế trong chuỗi cung ứng

Dữ liệu từ Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho hay, đến tháng 6/2023, có tổng cộng 2.508 dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) của các quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu (EU) tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư đăng ký lên đến 28,91 tỷ USD, gia tăng đáng kể so với con số 18 tỷ USD từ 1.623 dự án vào năm 2016. Trong giai đoạn này, tốc độ tăng trưởng kép vốn đầu tư (CAGR) là 7%/năm, trong khi tốc độ tăng trưởng số lượng dự án là 6%/năm.

Trong đó, Hà Lan dẫn đầu với 427 dự án và tổng vốn đầu tư 14,1 tỷ USD, bằng 49% vốn đầu tư của toàn khối EU vào Việt Nam, các nhà đầu tư điển hình tới từ quốc gia này có thể kể đến là FrieslandCampina, De Heus, Unilever, Philips, AkzoNobel, Shell và Damen.

Tiếp theo là Pháp với 3,8 tỷ USD tổng vốn đầu tư, trong đó Sanofi đã đầu tư mạnh mẽ vào ngành dược phẩm. Đức và Đan Mạch cũng thúc đẩy các dự án sản xuất và đầu tư lớn tại Việt Nam, mới nhất là LEGO (Đan Mạch) đã đầu tư 1 tỷ USD vào nhà máy sản xuất đồ chơi tại Việt Nam, mở đầu cho sự gia tăng đầu tư của các nhà sản xuất châu Âu khác vào thị trường này.

Ông John Campbell, Phó giám đốc - Trưởng bộ phận Dịch vụ công nghiệp, Savills Việt Nam cho hay, trong năm 2023, có 3 thương vụ đội ngũ này thực hiện với các doanh nghiệp đến từ Đức là Fuchs, Farmas và J. Wagner.

Riêng với Mỹ, ông John Campbell cho rằng, sau chuyến thăm của Tổng thống Joe Biden vào trung tuần tháng 9/2023 cùng việc Việt Nam - Mỹ nâng cấp mối quan hệ hợp tác toàn diện, sự quan tâm của các nhà đầu tư đến từ thị trường này được kỳ vọng sẽ gia tăng tích cực trong thời gian tới.

“Savills Việt Nam đã gặp rất nhiều nhà đầu tư Mỹ đến thăm các dự án tại Việt Nam. Trong đó, các ngành sản xuất, chế tạo và công nghệ điện tử chiếm đa số”, ông John Campbell nói và cho biết thêm, từ tháng 9/2023, Apple công bố hoàn tất việc chuyển 11 nhà máy sản xuất các thiết bị nghe nhìn vào Việt Nam. Cùng với đó, Google cũng cho hay, Việt Nam nằm trong danh sách các thị trường tiềm năng được công ty này cân nhắc đầu tư tại Đông Nam Á thời gian tới.

Chưa dừng lại ở đó, không ít nhà đầu tư lớn đang đưa Việt Nam vào kế hoạch phát triển trong tương lai của họ. J.P Morgan ước tính đến năm 2025, Apple sẽ chuyển 65% tỷ lệ sản xuất AirPod, 20% iPad, 20% Apple Watch và 5% MacBook sang Việt Nam.

Các công ty Mỹ khác như Boeing, Google và Walmart đã công bố kế hoạch mở rộng mạng lưới nhà cung cấp và cơ sở sản xuất tại Việt Nam sau khi nghiên cứu thị trường.

Phía Bắc hút khách công nghệ

Dữ liệu về thu hút đầu tư cho thấy, các khu công nghiệp phía Bắc đang nhận được nhiều sự quan tâm từ khối ngoại. Thị trường phía Bắc cũng xuất hiện ngày càng nhiều dự án đầu tư lớn với hàm lượng kỹ thuật cao, có thể kể đến là nhà máy Fulian Precision Technology của Singapore trị giá 621 triệu USD, dự án của LONGi Green Energy Technology Co. Ltd trị giá 140 triệu USD...

Với các khu công nghiệp phía Bắc, xét về ngành nghề đầu tư, trong nửa đầu năm 2023, thiết bị điện chiếm tổng vốn đầu tư FDI sản xuất đăng ký mới lớn nhất với 21%, trị giá 1,14 tỷ USD; tiếp đó là ngành máy tính, điện tử và sản phẩm điện với tổng vốn đầu tư chiếm 20% và các sản phẩm cao su, nhựa chiếm 15%.

Phân theo vùng kinh tế, không khó để nhận thấy, với vùng kinh tế phía Bắc, các lĩnh vực nhận được vốn đầu tư mới chủ đạo là máy vi tính, điện tử và các sản phẩm điện, chiếm 19% tổng vốn đầu tư toàn vùng; tiếp đó là thiết bị điện (15%); sản phẩm từ cao su và nhựa chỉ ở mức 5% và xe cơ giới là 4%. Trong khi đó, tại khu vực phía Nam, bức tranh có phần trái ngược khi các sản phẩm từ cao su và nhựa có lượng vốn đầu tư lớn nhất, chiếm 10% tổng vốn đầu tư sản xuất toàn vùng; sản xuất chế tạo từ kim loại chiếm 4% và nước uống chiếm khoảng 3%.

Một diễn biến đáng quan tâm khác cũng nhận được sự chú ý của giới đầu tư, đó là việc các nhà sản xuất và năng lượng mặt trời cũng ghi nhận xu hướng dịch chuyển về phía Bắc. Ba trong số năm dự án sản xuất hàng đầu ở khu kinh tế phía Bắc vào năm 2022 thuộc lĩnh vực liên quan tới năng lượng mặt trời. Trong số 30 nhà sản xuất sản phẩm năng lượng mặt trời trên cả nước, 77% ghi nhận đặt cơ sở tại phía Bắc và chỉ 23% ở phía Nam, điển hình như Trina Solar - nhà đầu tư lớn nhất với dự án trị giá 275 triệu USD tại Khu công nghiệp Yên Bình, tỉnh Thái Nguyên; nhà sản xuất mô-đun năng lượng mặt trời Thornava Solar của Hoa Kỳ bắt đầu sản xuất tại nhà máy hiện đại với công suất hàng năm là 1 gigawatt tại Khu công nghiệp Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh…

Đến hiện tại, nhóm khách thuê chính tại phía Bắc chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực có giá trị gia tăng cao gồm điện tử và máy vi tính, ô tô, máy móc và thiết bị sản xuất liên quan đến năng lượng mặt trời với các tên tuổi lớn như Samsung, LG Electronics, Foxconn, Canon, Hyundai, Honda, Vinfast... Trong khi đó, khách thuê chủ yếu tại phía Nam là các doanh nghiệp chế biến sản phẩm từ cao su và nhựa, thực phẩm và nước giải khát, vật liệu xây dựng và may mặc - những ngành nghề được đánh giá có giá trị gia tăng thấp hơn.

Bà Nguyễn Hoài An, Giám đốc cấp cao CBRE Việt Nam - Chi nhánh Hà Nội nhận định, thị trường bất động sản công nghiệp phía Bắc sẽ có nhiều chuyển biến trong thời gian tới với những kỳ vọng tăng trưởng về vốn FDI, sự chuyển dịch và đa dạng ngành nghề của các doanh nghiệp FDI theo hướng mang hàm lượng công nghệ cao. Song song đó, ngày càng nhiều khách thuê đưa các mục tiêu về phát triển bền vững vào các tiêu chí lựa chọn địa điểm phát triển nhà máy, thuê kho xưởng.

Cũng theo bà An, trong 9 tháng đầu năm 2023, các khách thuê tới từ Trung Quốc, Nhật Bản, Mỹ và EU đã tích cực tìm kiếm đất công nghiệp và kho xưởng tại thị trường Việt Nam, chiếm 70 - 80% số lượng hỏi thuê tới CBRE tại cả khu vực phía Nam và phía Bắc. Với việc Việt Nam nâng cấp quan hệ hợp tác lên mức chiến lược toàn diện với các đối tác lớn như Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc, dòng vốn đầu tư đến từ các quốc gia này được dự báo tiếp tục dẫn dắt nhu cầu thị trường bất động sản công nghiệp Việt Nam thời gian tới. Trong đó, phía Bắc có được lợi thế nhất định do yếu tố vị trí và xu hướng dịch chuyển đầu tư.

Còn ông John Campbell nhìn nhận, về bản chất, mục tiêu của Việt Nam không phải trở thành thị trường thay thế của Trung Quốc trên bản đồ sản xuất thế giới. Việt Nam đang tập trung thu hút những khoản đầu tư có giá trị gia tăng cao bằng cách cải thiện lực lượng lao động và cơ sở hạ tầng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các ngành công nghiệp hỗ trợ.

Do đó, để thu hút các công ty này, ông John Campbell khuyến nghị, các nhà phát triển khu công nghiệp nên tập trung vào các dịch vụ giá trị gia tăng và các ưu đãi ngoài giá thuê như dịch vụ gia nhập thị trường, hỗ trợ nhân sự và pháp lý, dịch vụ quản lý, sáng kiến bền vững và làm việc với các nhà cung cấp chuyên nghiệp.