Theo các cuộc phỏng vấn và tài liệu do Hãng tin Bloomberg tổng hợp, nhà máy sản xuất đạn Lake City (thuộc sở hữu của chính phủ Mỹ), trị giá 8 tỉ USD vào năm 2019, chuyên sản xuất các loại đạn có công suất lớn.

Theo thỏa thuận của Lầu Năm Góc với nhà thầu Winchester Ammunition Inc., một thương hiệu thuộc sở hữu của Tập đoàn sản xuất đạn dược và hóa chất Olin Corp., quân đội Mỹ sẽ nhận được một vài xu cho mỗi viên đạn được bán cho công chúng.

Các quan chức chính phủ đã từ chối tiết lộ chính xác doanh thu từ nguồn này là bao nhiêu, mặc dù một cựu quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc và các nhà phân tích, chuyên theo dõi cổ phiếu Olin đã đồng ý với nhau về con số ước tính: khoảng 30 triệu USD mỗi năm.

"Tem" đạn

Đạn của Lake City, được đánh dấu bằng chữ cái đầu “LC”, hiện chiếm khoảng 1/3 thị trường đạn sử dụng cho súng trường tấn công kiểu AR-15 của Mỹ.

Bloomberg xem xét hồ sơ từ các tòa án liên bang và tiểu bang cùng hồ sơ điều tra tội phạm, và ghi nhận rằng đạn của Lake City đã được sử dụng trong một loạt vụ bạo lực hình sự, bao gồm các vụ xả súng hàng loạt tại khách sạn Mandalay Bay ở Las Vegas; trường trung học Marjory Stoneman Douglas ở Parkland, Florida; trường tiểu học Robb ở Uvalde, Texas và siêu thị Tops ở Buffalo.

Các sản phẩm của nhà máy - bao gồm cả những viên đạn cỡ nòng 50 đủ mạnh để bắn hạ cả trực thăng - cũng đã xuất hiện tại hiện trường các vụ án trên biển và trong các chuyến hàng của những kẻ buôn lậu đến Caribe và Mexico.

Một cuộc điều tra của Bloomberg năm 2023 cũng tiết lộ việc chính phủ Mỹ tiếp sức cho các cuộc bạo loạn vũ trang ở nước ngoài bằng cách tăng xuất khẩu vũ khí sang các quốc gia là nạn nhân của tham nhũng và bạo lực.

Các quan chức Lầu Năm Góc cho biết việc bán hàng cho dân thường nhằm mục đích cắt giảm chi phí và duy trì công suất sản xuất phòng khi chiến tranh xảy ra.

Orbital ATK, nhà thầu quốc phòng điều hành nhà máy Lake City từ năm 2000 đến 2020 (từ năm 2020 đến nay Lake City do nhà thầu Winchester Ammunition Inc. điều hành) đã từ chối trả lời các câu hỏi của Bloomberg về doanh số bán đạn thương mại của Lake City.

Qua các tài liệu liên bang được lưu hành trong quá trình đấu thầu hợp đồng Lake City, Bộ Quốc phòng Mỹ đề xuất công ty điều hành nhà máy trả 5% doanh thu bán hàng thương mại bằng tiền mặt.

Xuất khẩu lọt vào tay "tội phạm"

Hậu quả từ việc bán sản phẩm của Lake City cho dân thường đã lan rộng ra ngoài biên giới Mỹ.

Các chuyên gia thực thi pháp luật Mexico ước tính hơn 75% số đạn, được sử dụng trong giới tội phạm ở phía nam biên giới, có nguồn gốc từ Mỹ.

Hồ sơ tòa án Mỹ cũng có một loạt vụ án hình sự trong đó những kẻ buôn lậu vũ khí bị bắt khi buôn bán đạn dược của Lake City cho các băng nhóm tội phạm ở các bang Jalisco, Sinaloa và Chihuahua của Mexico.

Tại Caribe, nơi tỉ lệ giết người tăng vọt trong những năm gần đây, trên một số hòn đảo, vũ khí do Mỹ sản xuất chiếm hơn 80% số súng của bọn tội phạm, theo một nghiên cứu công bố vào tháng 4 của Cơ quan Khảo sát Vũ khí nhỏ.

Người ta phát hiện ra rằng ở khu vực phía bắc Caribe - quần đảo Cayman, Turks và Caicos, và Bermuda, đạn dược của Lake City là một trong 10 nhãn hiệu phổ biến nhất được sử dụng trong các vụ xả súng hàng loạt sau khi chính quyền truy tìm nguồn gốc đạn.

Đồng tiền xé toạc lương tâm?

Sự phổ biến của vũ khí sát thương cao trong những thập kỷ gần đây đã làm gia tăng mối lo ngại về bạo lực súng đạn trên đường phố Mỹ.

Các nhà hoạch định chính sách Mỹ đôi khi cũng cố gắng hạn chế việc nhà máy bán một số loại đạn quân sự cho dân thường, chủ yếu với lý do nó có thể mang lại sức mạnh cho bọn tội phạm.

Tuy nhiên, ngành công nghiệp súng đã ngăn chặn những nỗ lực đó, bằng cách tập hợp các chủ sở hữu vũ khí và các thành viên Quốc hội - những người thường xuyên lo ngại tình trạng thiếu đạn dược và mất việc làm của 1.700 công nhân nhà máy.

Bộ Quốc phòng từ chối trả lời các câu hỏi về lợi ích tài chính của chính phủ từ Lake City hoặc mối liên hệ của nhà máy với cái chết của dân thường.

Hồi tháng 1-2023, nghiên cứu liên bang đầu tiên về thị trường súng ống trong hơn hai thập kỷ cho thấy giá đạn súng ngắn đã tăng hơn gấp đôi từ năm 2000 đến 2020.

Đại diện ngành công nghiệp súng lập luận rằng chặn việc đưa sản phẩm đạn của nhà máy Lake City ra thị trường dân sự sẽ khiến đạn dành cho súng trường kiểu AR-15 trở nên khan hiếm và đắt hơn.

Những tiết lộ về việc Lầu Năm Góc kiếm tiền từ thị trường dân sự cho đạn công suất lớn đã khiến một số thành viên Quốc hội kêu gọi điều tra.

Nghị sĩ Robert Garcia của Đảng Dân chủ ở California gần đây đã đưa ra một dự luật yêu cầu giấy phép đối với người bán đạn, kiểm tra lý lịch đối với người mua và giới hạn kích cỡ đối với việc mua bán đạn trong khu vực dân sự.

Mỹ: Xả súng tại siêu thị Walmart, nhiều người chết và bị thương

TTO - Một vụ xả súng vừa xảy ra bên trong siêu thị Walmart ở thành phố Chesapeake, bang Virginia, Mỹ. Theo cảnh sát, có nhiều người chết và bị thương tại hiện trường.