Khi nói đến khả năng tồn tại sự sống, Sao Hỏa, một trong những láng giềng gần nhất của Trái Đất, thường được chú ý. Trên hết, tàu thám hiểm Curiosity của NASA gần đây đã chụp được những hình ảnh cho thấy các cấu trúc tương tự như xương hóa thạch trên Sao Hỏa. Vì vậy, nhiều người đã đưa ra câu hỏi rằng đây có phải là một khám phá mang tính đột phá chứng minh sự sống từng tồn tại trên Sao Hỏa hay thứ gì khác?

Phải chăng tàu thăm dò Curiosity đã tình cờ tìm thấy xương của một sinh vật Sao Hỏa đã tuyệt chủng?

Vào tháng 4 năm 2023, tàu thám hiểm Curiosity đang thu thập dữ liệu về miệng núi lửa Gale trên Sao Hỏa thì phát hiện ra điều gì đó không thể giải thích được. Camera của tàu thăm dò đã chụp được hình ảnh một vật thể có nét giống một bộ xương hóa thạch đến kinh ngạc. Từ hình ảnh gửi về, có thể thấy một phần của vật thể này được nhúng vào đất Sao Hỏa.

Một số người cho rằng nó giống với hóa thạch của xương cá hoặc cành cây linh sam. Nathalie A. Cabrol, một nhà sinh vật học vũ trụ, khẳng định đây là tảng đá kỳ lạ nhất mà cô từng thấy trong 20 năm nghiên cứu về Sao Hỏa.

Vị trí của "xương" hóa thạch này trên Sao Hỏa cũng rất thú vị – miệng núi lửa Gale. Hiện nay người ta biết rõ rằng bề mặt Sao Hỏa từng chứa những khối nước lớn trong quá khứ. Miệng núi lửa Gale từng là một trong những hồ lớn nhất trên Sao Hỏa trước khi nó cạn kiệt nước khoảng 3,5 đến 3,8 tỷ năm trước. Việc tìm thấy tảng đá "xương" này trong lòng hồ khô càng làm tăng thêm ý tưởng cho rằng nó thuộc về một loài động vật biển.

Mặc dù có thể rất thú vị khi tưởng tượng về cuộc sống trên địa hình Sao Hỏa trong quá khứ, nhưng có thể có những nguyên nhân khác chính đáng hơn cho sự xuất hiện của “bộ xương” này trên sao Hỏa. Xói mòn do cả gió và dòng nước chảy qua gây ra, là một trong những lý do phổ biến nhất dẫn đến sự hình thành đá trên Sao Hỏa. 

Bề mặt sao Hỏa có bầu khí quyển rất mỏng và chịu các kiểu thời tiết khắc nghiệt. Các lực tự nhiên có thể tạo ra những hình dạng nhất định trong đá và đất giống như xương hoặc thậm chí là những vật thể lạ. Trong một khoảng thời gian đủ dài, sự xói mòn có thể tạo ra hầu hết mọi hình dạng hình học mà con người biết đến. Cabrol cũng tin rằng đó có thể là tàn tích của những gợn sóng sau nhiều lần xói mòn.

Một nguyên nhân có thể khác khiến mọi người cho rằng có sự giống với xương là do ảnh hưởng của chứng pareidolia. Nó được định nghĩa là xu hướng nhận thức một hình ảnh cụ thể, thường có ý nghĩa theo một kiểu hình ảnh ngẫu nhiên hoặc mơ hồ. Bộ não con người đã tiến hóa để nhận biết các khuôn mẫu và tìm ra cấu trúc ngay cả khi có thể không có.

Mặc dù không có bằng chứng thuyết phục về nguồn gốc của sự hình thành này nhưng đây là một khám phá khoa học có giá trị. Khi Curiosity tiếp tục khám phá miệng núi lửa Gale, chúng ta có thể mong đợi nhận được nhiều khám phá hấp dẫn hơn nữa.

Curiosity đã thực hiện một số khám phá mang tính đột phá trên Sao Hỏa kể từ năm 2012

Sứ mệnh Curiosity là một trong những dự án khoa học vĩ đại nhất của nhân loại. Các nhà nghiên cứu đã có thể xác định các kênh sông cổ xưa và các mỏ nước ngầm, cho thấy Sao Hỏa từng là một hành tinh ẩm ướt hơn nhiều trong quá khứ. Những hình ảnh và dữ liệu mà nó chụp được từ năm 2012 đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử địa chất của hành tinh, các điều kiện môi trường trong quá khứ và các dấu hiệu tiềm ẩn về đời sống vi sinh vật.

Thiết bị Phân tích Mẫu trên Sao Hỏa (SAM) trên tàu đã phát hiện ra các phân tử carbon hữu cơ sau khi khoan vào đá của núi Sharp. Mặc dù không phải là bằng chứng thuyết phục về sự sống trên hành tinh nhưng những thành phần này được coi là nền tảng của sự sống. Máy quang phổ Laser có thể điều chỉnh trong SAM đã phát hiện các mức nền khác nhau của khí metan trong khí quyển, một loại khí có thể được tạo ra bởi các sinh vật cực nhỏ. SAM cũng hữu ích trong việc phát hiện sự hiện diện của nitơ ở dạng nitrat trong đá.

Curiosity đã xác định rằng nước ở dạng lỏng cùng với các hóa chất và chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ sự sống đã tồn tại ít nhất hàng chục triệu năm trong miệng núi lửa Gale. NASA đã gia hạn sứ mệnh Curiosity thêm ba năm nữa, cho phép con người khám phá bí mật của hành tinh này lâu hơn nữa. Với tất cả những gì con người đã thấy từ sứ mệnh cho đến nay, những nỗ lực nghiên cứu có thể chỉ mới chạm đến bề mặt của những gì có thể trở thành ngôi nhà mới cho con người trong Hệ Mặt trời.