Theo dự thảo Quyết định của Thủ tướng về cơ cấu giá bán lẻ điện vừa được Bộ Công Thương đưa ra lấy ý kiến, cách tính tiền điện sinh hoạt được rút xuống còn 5 bậc. Bậc rẻ nhất tính cho hộ gia đình dùng dưới 100 kWh thay cho 50 kWh hiện nay, còn bậc cao nhất từ 701 kWh trở lên.

Giá điện các bậc thang 1-5 được tính bằng 90-180% giá bán lẻ điện bình quân 2.006,79 đồng một kWh (mức điều chỉnh từ ngày 9/11). Như vậy, giá thấp nhất (bậc 1) khoảng 1.806 đồng một kWh và cao nhất (bậc 5) là 3.612 đồng một kWh. Các mức giá này chưa bao gồm thuế VAT.

(*) Giá chưa bao gồm thuế VAT

Phương án giá sinh hoạt theo 5 bậc sẽ phản ánh chi phí, tức phân bổ chi phí đến từng nhóm khách hàng sử dụng; giúp hạn chế một phần tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa. Chênh lệch giữa bậc 1 và 5 là hai lần, phù hợp với xu thế chung của thế giới nhằm khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả. Nhưng các hộ dùng điện nhiều, trên 711 kWh một tháng (khoảng 2% số hộ dùng điện toàn quốc) phải trả tăng tiền điện mỗi tháng.

Ngoài rút gọn số bậc thang, Bộ Công Thương cho biết ở lần chỉnh sửa này, giá điện cho từng bậc cũng được thiết kế lại theo nguyên tắc hạn chế tối đa tác động tới các hộ sử dụng điện.

Theo đó, giá điện cho 100 kWh đầu tiên được giữ nguyên để hỗ trợ người nghèo, hộ gia đình chính sách (khoảng gần 33,5% tổng số hộ dùng điện cả nước). Chênh lệch giảm doanh thu tiền điện của số hộ này, Bộ Công Thương cho biết, sẽ được bù từ hộ sử dụng điện từ 401-700 kWh và trên 700kWh. Tức là, giá điện các bậc cao (từ 400 kWh trở lên) được thiết kế nhằm bù trừ doanh thu cho các bậc thấp, theo Bộ Công Thương.

Cũng theo dự thảo, giá điện cho cơ sở lưu trú du lịch sẽ được tính bằng giá cho sản xuất. Việc này nhằm tính đúng, đủ chi phí cho nhóm khách hàng sản xuất. Nhóm khách hàng đơn vị hành chính sự nghiệp sẽ bổ sung bệnh viện, nhà trẻ, mẫu giáo, trường phổ thông, chiếu sáng công cộng.

Tương tự bản dự thảo hồi tháng 7, Bộ Công Thương đưa ra giá bán lẻ điện cho trạm sạc xe điện chia theo cấp điện áp (giờ bình thường, thấp điểm và cao điểm), nhưng lại đề nghị ba phương án.

Phương án 1, giá thấp nhất 68% giá bán lẻ điện bình quân và cao nhất 205% giá bán lẻ điện bình quân. Giá này chưa gồm thuế VAT. Ưu điểm phương án này là giá phản ánh chi phí sản xuất điện, đảm bảo phân bổ chi phí tới khách hàng dùng điện. Nhưng cơ cấu biểu giá bán lẻ sẽ phải bổ sung thêm nhóm khách hàng mới trong khi các nhóm khác vẫn thực hiện theo lộ trình để giá điện phản ánh chi phí. Nghĩa là giá cho sản xuất vẫn thấp hơn giá phân bổ phản ánh chi phí, còn giá cho kinh doanh cao hơn giá phản ánh chi phí.

Phương án 2, giá bán lẻ cho trạm sạc xe điện theo giá kinh doanh. Áp dụng cách này sẽ không phải bổ sung đối tượng mới trong cơ cấu biểu giá bán lẻ điện, nhưng có thể tác động tới chính sách phát triển xe điện do tăng chi phí sạc điện.

Phương án 3, giá điện cho mục đích sạc xe điện tính theo giá sản xuất. Phương án này theo Bộ Công Thương có thể tác động tới cơ cấu biểu giá bán lẻ điện do giá bán lẻ điện sản xuất thấp hơn sẽ dẫn tới tăng giá điện cho các nhóm khách hàng khác, để cân đối lại doanh thu. Tức là sẽ có bù chéo từ các nhóm khách hàng khác cho khách hàng sạc xe điện.

Do phương án 3 áp dụng giá bán lẻ điện cho sản xuất với mục đích sạc xe điện sẽ phát sinh bù chéo giữa các nhóm khách hàng, nên Bộ Công Thương kiến nghị không xem xét phương án này, mà báo cáo Thủ tướng lựa chọn phương án 1 hoặc 2.

Phương Dung