Thứ đến từ Iran?

Iran đã chính thức giới thiệu biến thể mới của 1 dòng máy bay không người lái (UAV) khét tiếng và đó là Shahed-238.trong một triển lãm của Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) vào ngày 19/11.

Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa Shahed-238 với người tiền nhiệm khét tiếng Shahed-136 và "biến thể Nga" của nó là Geran-2 là động cơ phản lực đã thay thế động cơ cánh quạt.

Radar cùng các cảm biến quang học/hồng ngoại mới được cho là sẽ bổ sung cho dẫn đường quán tính và GPS trên các mẫu trước.

Trước đó sự tồn tại của các biến thể Shahed với động cơ phản lực đã lần đầu tiên được tiết lộ vào tháng 9.

1 trong số đó được cho là có khả năng chống radar và nếu thông tin này là đúng, radar thụ động trên Shahed-238 có thể phát hiện tín hiệu phát ra từ radar phòng không đối phương trước khi chuyển hướng và tiêu diệt.

Cũng có khả năng một radar chủ động đã được trang bị trên chiếc UAV mới nhưng điều đó chỉ có thể xảy ra ở một phiên bản cao cấp nhất của Shahed-238 - thứ được thiết kế cho các mục tiêu quan trọng như khí tài trên bộ đắt tiền hoặc tàu chiến có khả năng di chuyển nhanh.

Các cảm biến quang điện/hồng ngoại như thế nào hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng.

Một số nguồn tin cho biết Shahed-238 sử dụng cảm biến hồng ngoại thụ động để tự động xác định các nguồn nhiệt, trong khi một số nguồn khác cho biết người điều khiển sẽ sử dụng video từ camera hồng ngoại để điều khiển UAV.

Một điểm thú vị là trong video được ghi hình tại triển lãm tại Iran cho thấy cảnh quay phóng thử Shahed-238 từ nóc một chiếc xe bán tải đang di chuyển. Chiếc UAV được gắn một cảm biến quang học dưới mũi - biến thể có thể dùng cho các nhiệm vụ hỗn hợp trinh sát và tấn công.

Cả ba chiếc Shahed-238 được sơn màu đen mờ khác thường. Điều này dẫn đến suy đoán rằng chúng có thể giúp giảm phản xạ radar, nhưng nó có thể chỉ đơn giản phản ánh thực tế rằng những UAV này được thiết kế để cho các hoạt động ban đêm.

Việc loại bỏ động cơ cánh quạt sẽ làm giảm thiểu tiết diện phản xạ tín hiệu radar nhưng mặt khác động cơ phản lực lại làm tăng tín hiệu hồng ngoại.

"Dấu chấm hết" cho phòng không nếu Nga có Shahed-238?

Đề cập tới khả năng của Shahed-238, các chuyên gia Tyler Rogoway (Mỹ) và Thomas Newdick (Anh) đã đưa ra các nhận xét dưới đây trong bài viết được đăng tải trên The War Zone ít ngày trước:

"Mặc dù không có chi tiết về thông số kỹ thuật của Shahed-238, nhưng động cơ phản lực sẽ giúp UAV có tốc độ cao hơn đáng kể so với động cơ cánh quạt của Shahed-136 - yếu tố quan trọng khi cố gắng truy đuổi các mục tiêu nhạy cảm về thời gian.

Để tham khảo, Shahed-136 được cho là có tầm hoạt động tối đa là 2.000 km và tốc độ hành trình 180 km/h tương đương tốc độ với một chiếc Cessna 152.

Động cơ phản lực sẽ khiến chi phí cho Shahed-238 cao hơn Shahed-136.

Theo The New York Times, Shahed-238 có giá khoảng 20.000 USD. Trong khi đó, đối thủ của nó là tên lửa không đối không tầm trung AIM-120 (AMRAAM) được bắn từ hệ thống NASAMS có giá từ 500.000 đến 1 triệu USD.

Điều đó có nghĩa là ngay cả khi giá thành của Shahed-238 tăng lên, nó vẫn rẻ hơn nhiều so với AIM-120 và các bên vận hành nó vẫn thừa đủ khả năng chi trả để tấn công hàng loạt vào các mục tiêu đã chọn.

Người Nga đang tích cực sản xuất và vận hành Shahed-136 (Geran-2), họ thậm chí lên kế hoạch chế tạo trong nước ít nhất 6.000 chiếc vào năm 2025.

Mặc dù mục tiêu này rất có thể là quá tham vọng, nhưng khá chắc chắn rằng họ đang tìm cách tăng số lượng và khả năng của những chiếc Shahed trong trang bị.

Dựa trên kinh nghiệm trước đây của họ với loại UAV này, Shahed-238 chắc chắn sẽ được quan tâm và thậm chí người Nga có thể đã tài trợ từ trước cho việc phát triển biến thể này.

Suy cho cùng, mặc dù Shahed-136 có tầm hoạt động rất ấn tượng nhưng điều này là không cần thiết với người Nga. Biến thể sử dụng động cơ phản lực sẽ giúp UAV nhanh hơn và có khả năng sống sót cao hơn nhiều.

Cần lưu ý rằng khó khăn trong việc đánh chặn Shahed-136 xuất phát từ việc chúng nhỏ và bay thấp. Hiện các lực lượng phòng không cần được trang bị đèn rọi và pháo phòng không để đối phó với chúng.

Nhưng những thứ đó sẽ không thể ngăn chặn một chiếc Shahed nhanh hơn.

Ngay cả những hệ thống phòng không tiên tiến hơn cũng sẽ gặp nhiều thách thức hơn - chủ yếu do UAV di chuyển nhanh khiến thời gian phản ứng giảm và việc đánh chặn trở nên khó khăn hơn.

Điều này càng trở nên bất khả thi trong một cuộc tấn công được kết hợp cả 2 loại Shahed cùng tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo.

Đồng thời, việc đa dạng hơn về phương thức dẫn đường - tìm kiếm mục tiêu có thể khiến việc chế áp chúng cũng khó khăn hơn".