Những năm 1920, quận Cook, bang Illinois rúng động bởi một loạt vụ án mạng, thủ phạm đều là phụ nữ; còn nạn nhân, là chồng, bạn trai, nhân tình của họ. Tháng 7/1923, lần đầu tiên trong lịch sử, trong nhà tù bang này có ba phụ nữ cùng bị kết tội giết người. Nhưng họ có những số phận rất trái ngược.

Beulah Annan, 24 tuổi, có hai đời chồng, ngoại tình với người đàn ông quen ở tiệm giặt là, sau đó bắn chết anh ta ngay sau khi làm tình ở khách sạn, xuất phát từ cuộc cãi vã nhỏ nhặt. Với đôi mắt nai long lanh, hàng mi cong và giọng miền nam thỏ thẻ, cô đã vận dụng tất cả sự kiều diễm này và một chút nước mắt tại tòa để làm lay động trái tim 12 thành niên bồi thẩm đoàn, đều là nam.

Cô được tuyên trắng án với lý do tự vệ vì bị cưỡng hiếp.

Belva Gaertner, 39 tuổi, là ca sĩ quán rượu, từng ly hôn sau ba cuộc tình "đậm mùi tiền", đều là những doanh nhân giàu có. Cô ngoại tình với người đã có vợ và cũng bị cáo buộc bắn anh ta trên ôtô, sau cuộc cãi vã.

Cô đã hầu tòa với áo lông, nữ trang và trang điểm tỉ mỉ, từ bào chữa rằng tình nhân kém 10 tuổi "chỉ là cậu bé nghèo kiết xác", còn mình là quý bà giàu sang. Do đó, chẳng có động cơ nào để phải giết anh ta. Cô cũng được trắng án bởi phán quyết của 12 người đàn ông trong bồi thẩm đoàn, bất chấp các bằng chứng buộc tội.

Giới truyền thông ca tụng Beulah là "nữ sát nhân xinh đẹp nhất nước Mỹ", còn Belva là "nữ sát nhân sành điệu nhất nước Mỹ". Nhưng nữ nghi can cuối cùng không may mắn như thế. Sabella Nitti bị miêu tả bằng những từ ngữ xấu xí.

Sabella nhập cư đến Mỹ từ Bari, một vùng gần "gót giày" của Italy. Cô không hiểu tiếng Anh nhưng nói tiếng Barese - phương ngữ mà ngay cả hầu hết người Italy cũng không hiểu.

Cuộc sống vất vả khi làm việc ở trang trại khiến cô trông lam lũ. Tóc dài để có thể búi sau đầu khi làm việc, không giống như kiểu tóc bob thời thượng của nữ giới những năm 1920. Quần áo của Sabella hầu hết đều được cho, may vá lại từ đồ của con cái và luôn dính đầy bùn đất. Ở tuổi 44, Sabella có ngoại hình của tuổi 70.

Sau hai vụ truy tố bất thành với hai nghi can xinh đẹp, công tố viên dường như dồn quyết tâm vào ván bài cuối cùng. Họ đã sử dụng vẻ ngoài của Sabella để hỗ trợ cho cáo buộc rằng cô là kẻ giết người đáng bị treo cổ.

"Các vị có thể nhìn thấy người phụ nữ đó không? Không. Cô ấy xấu xí, không phải là phụ nữ", công tố viên nói trong phiên tòa tháng 7/1923. Trên băng ghế bị cáo, Sabella nhỏ bé cúi gằm mặt, ngơ ngác thu mình vặn vẹo bàn tay chai cứng cục mịch. Cô thậm chí không biết tiếng Anh, thêm lý do để công tố viên xoáy sâu vào định kiến với bị cáo.

Thực chất, công tố viên đánh vào ngoại hình và nền tảng xã hội thấp của bị cáo là do không có bằng chứng buộc tội.

Hồ sơ vụ án cho thấy, chồng của Sabella, Frank, mất tích khỏi trang trại của mình gần Stickney, Illinois vào ngày 22/7/1922. Nửa năm sau, tháng 3/1923, cô tái hôn. Đến tháng 5/1923, một thi thể phân hủy được tìm thấy trong mương nước cách đó gần 100 km.

Không có bằng chứng nào về việc cái xác là Frank, hay bất cứ động cơ gây án nào, cảnh sát lập tức bắt Sabella với cáo buộc giết chồng. Nhiều người trong trang trại khi đó làm chứng, trước khi mất tích, Frank và con trai đã tranh cãi nảy lửa vì cậu con trai đòi bố cho 400 USD (khoảng 7.000 USD ngày nay) để cưới cô gái làng chơi. Hôm sau, ông bố mất tích cùng sổ tiết kiệm 400 USD.

Song cảnh sát không ghi nhận lời chứng này mà họ quan niệm, chồng bị giết thì vợ là thủ phạm, và ngược lại. Cảnh sát sau đó khuyến khích cậu con trai ra làm chứng chống lại mẹ.

Tại tòa, cậu con tố mẹ giết bố để lấy chồng khác. Cộng với những định kiến về ngoại hình xấu xí của Sabella được công tố viên miêu tả, bồi thẩm đoàn mất chỉ hơn một giờ để tuyên cô có tội. Thẩm phán tuyên phạt cô án tử hình treo cổ, thi hành án sau đó 95 ngày.

Sabella thành người phụ nữ đầu tiên của bang này bị kết án tử hình. Khi được người phiên dịch phổ biến lại bản án, Sabella ngất xỉu tại chỗ. Cô được giam chung với hai bị cáo xinh đẹp, Beulah Annan và Belva Gaertner, khi này vẫn đang đợi phiên xét xử.

Vụ án của người đàn bà xấu xí đã lan ra toàn quốc và nổi lên luồng ý kiến nghi ngờ tính công minh của phán quyết. "Trong quá khứ và có lẽ trong tương lai, một người phụ nữ chỉ cần trang phục thời trang, khuôn mặt khả ái và làm vẻ dễ bị tổn thương để được trắng án. Người đẹp, khó mà phạm tội được, đúng không?", nhiều tờ báo đặt câu hỏi trong các bài viết được đăng tải.

Luồng quan điểm còn lại hoan nghênh phán quyết, cho rằng công bằng, bình đẳng. "Nếu phụ nữ muốn bầu cử, có việc làm và cạnh tranh bình đẳng với nam giới, họ phải chấp nhận những hình phạt tương tự mà nam giới phải đối mặt và chơi nổi trò chơi mà nam giới đặt ra. Đừng bận tâm rằng bồi thẩm đoàn không có phụ nữ và luật pháp được viết ra bởi đàn ông; hoặc cảnh sát, nhân viên điều tra và cơ quan công tố đều là đàn ông", một số người có ảnh hưởng nêu quan điểm trên báo.

"Con sâu hoá bướm"

Vụ án đình đám đã thu hút sự chú ý của nữ luật sư Helen Cirese. Cô thấy có điều gì đó không ổn, ngay cả sự yếu kém của người bào chữa cho Sabella tại tòa, một luật sư nam.

Ở tuổi 23, Helen là luật sư trẻ và có năng lực đang nỗ lực chứng tỏ bản thân. Nhưng với người có học thức như cô, cuộc sống cũng không hề dễ dàng bởi có hai yếu điểm "không thể tha thứ" là phụ nữ và quá xinh đẹp.

Với những người theo chủ nghĩa truyền thống, việc cô bỏ qua các cơ hội kết hôn với đàn ông giàu để theo đuổi nghề luật là điều "lố bịch". Không có công ty luật nào thuê cô.

Helen và các nữ luật sư khác ở Chicago cũng không được các nam đồng nghiệp nhìn nhận bình đẳng. Họ từ chối người tập sự, do đó các nữ luật sư buộc phải tự lập một văn phòng để hoạt động cùng nhau.

Với Sabella, Helen và cộng sự nhìn thấy một phụ nữ nhập cư bơ vơ sợ hãi, kiệt sức sau nhiều năm sinh đẻ và làm việc đồng áng. Helen quyết định sẽ đại diện cho Sabella trong quá trình kháng cáo.

Xác định vấn đề của thân chủ là "vẻ ngoài không khơi gợi được sự đồng cảm" với bồi thẩm đoàn cũng như công chúng, Helen bắt đầu quá trình "lột xác" cho Sabella.

Nữ luật sư lên kế hoạch biến Sabella trong mùa đông năm đó thành một bà mẹ Mỹ hiện đại, hài hước. Việc trang điểm là một phần của kế hoạch. Helen có những mục tiêu khác để giúp Sabella có vẻ ngoài tinh tế hơn. Sabella được dạy "thực hành phong cách Mỹ", không càu nhàu, lầm bầm trước tòa hay nhìn chằm chằm xuống sàn khi được hỏi, phải luôn tươi cười, nói chậm và rành mạch nhìn thẳng vào người đưa ra câu hỏi. Nhìn chung là cách cư xử phù hợp với một người phụ nữ lịch sự.

Nữ luật sư cũng bỏ tiền túi cùng 4 cộng sự mua tặng Sabella những bộ váy, áo choàng sạch sẽ, tươm tất, và ngày ngày đến phòng giam dạy tiếng Anh.

Hai bạn tù xinh đẹp cũng rất hào hứng với sự thay đổi của Sabella. Họ giúp cắt mái tóc dài búi lộn xộn thành kiểu tóc bob chạm vai thời thượng, nhuộm lại màu nâu trầm để che đi những phần muối tiêu già nua. Móng tay được cắt tỉa cẩn thận và sơn lại. Họ tặng Sabella vài chiếc váy đẹp của mình.

Sabella gần như yêu thích cuộc sống trong tù cùng Belva và Beulah. Cô chưa bao giờ có được những thứ xa xỉ như vậy, chưa bao giờ học cách làm tóc và trang điểm. Chưa bao giờ có quần áo đẹp như vậy. Đó là sự "lột xác, làm lại cuộc đời", theo đúng nghĩa đen.

Đơn kháng cáo của Helen soạn cho thân chủ, may mắn được tòa phúc thẩm chấp nhận xét xử. Vào ngày điều trần, Sabella ngẩng cao đầu xuất hiện hạnh phúc trong sự sửng sốt của giới truyền thông và 12 nam bồi thẩm đoàn. Họ ví cô là "con sâu hóa bướm".

Cô được tuyên trắng án vào ngày 12/12/1924 và được trả tự do ngay tại tòa. Câu chuyện của cô và hai bạn tù xinh đẹp được viết thành sách, sau này chuyển thể thành bộ phim Chicago vào năm 2002, dành hàng chục giải thưởng điện ảnh uy tín.

Dưới góc nhìn ngày nay, các nhà nghiên cứu đánh giá sự lột xác ngoại hình đã giúp công chúng, và có thể cả bồi thẩm đoàn coi Sabella là một người dễ mến, ngọt ngào, có đạo đức và vô tội. Sau vụ án của Sabella, việc chăm chút ngoại hình khi ra tòa, bắt đầu được chú trọng.

Nghiên cứu năm 2010 của hai giáo sư Đại học Cornell kết luận, bồi thẩm đoàn có xu hướng thể hiện sự thiên vị đối với những bị cáo có vẻ ngoài xinh đẹp. Các bị cáo kém hấp dẫn có xu hướng phải chịu mức án dài hơn, trung bình, 22 tháng.

Trang phục đến tòa không chỉ có nghĩa là trông có vẻ chỉnh tề, quan trọng hơn là ăn mặc sao cho phù hợp với câu chuyện bạn đang kể và làm cho bản thân cũng như câu chuyện của bạn trở nên thuyết phục với tòa. "Mặc một chiếc váy 1.000 USD có thể khiến bạn chỉnh tề, xinh đẹp nhưng sẽ phản tác dụng nếu bạn hầu tòa với cáo buộc tham ô, hoặc lừa đảo", các nhà nghiên cứu nêu.

Hải Thư (Theo NYT, Chicago Tribune, Woman's day, Cornell University, Law Project)

Xem thêm: lmth.8319764-hnih-ut-na-taoht-ix-uax-ab-nad-iougn-uuc-hnih-iaogn-cax-tol-uc/ten.sserpxenv

Comments:0 | Tags:No Tag