Đồng đô la đã trở thành đồng tiền dự trữ của thế giới kể từ Thế chiến thứ hai, nhưng nhiều yếu tố đang làm suy giảm quyền lực của đồng tiền này. Gần 60% dự trữ quốc tế được giữ bằng đồng đô la, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Đồng đô la cũng là đồng tiền được sử dụng rộng rãi nhất trong thương mại toàn cầu.
Giờ đây, các biện pháp trừng phạt của phương Tây áp đặt lên Nga đang khiến các quốc gia khác cảnh giác về những hậu quả tiềm tàng từ việc này.
Một số quốc gia như Brazil, Argentina, Bangladesh và Ấn Độ, đang hướng đến sử dụng các loại tiền tệ và tài sản dự phòng khác thay thế cho đồng USD, chẳng hạn như đồng nhân dân tệ của Trung Quốc, trong các giao dịch và thanh toán của mình.
Trong khi môi trường địa chính trị đang thúc đẩy các nước tìm kiếm các loại tiền tệ thay thế, thì từ lâu đã có sự lo lắng về sự thống trị quá lớn của đồng đô la Mỹ trong thương mại và tài chính toàn cầu. Cuộc thảo luận về việc chống đô la hóa này cứ vài năm lại nóng lên một lần kể từ những năm 1970 đến nay.
Báo cáo của các chuyên gia Wilson hồi tháng 5/2023 nhận định rằng, chính sách tiền tệ của Mỹ có ảnh hưởng quá lớn đến phần còn lại của thế giới. Mỹ là nước có đồng tiền thống trị trong hệ thống thương mại và thanh toán quốc tế. Do đó, nó có ảnh hưởng quá lớn đối với nền kinh tế thế giới và thường được định giá quá cao.
Valéry Giscard d'Estaing, Tổng thống Pháp từ năm 1974 đến năm 1981 đã gọi vị thế này của Mỹ là “đặc quyền cắt cổ”. Một khía cạnh của đặc quyền này là Mỹ có thể không bị rơi vào khủng hoảng nếu không có khả năng trả nợ, vì khi giá trị đồng đô la giảm mạnh thì Washington chỉ cần phát hành thêm tiền để trả nợ. Điều đó cũng có nghĩa là các nước trên thế giới phải theo sát các chính sách kinh tế và tiền tệ của Mỹ để tránh tác động lan tỏa đến nền kinh tế của họ.
Một số quốc gia, bao gồm cả Ấn Độ, đã nói rằng họ "phát ngán và mệt mỏi khi chính sách tiền tệ của Mỹ như đang giữ họ làm con tin", thậm chí có ý kiến cho rằng Mỹ phát hành tiền tệ dự trữ của thế giới một cách vô trách nhiệm.
Có thông tin cho biết, Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) - ngân hàng trung ương hiện đang thúc đẩy việc sử dụng đồng Rupee của Ấn Độ trong thương mại quốc tế.
Đồng USD mạnh đang trở nên quá đắt đối với các nền kinh tế mới nổi
Việc đồng bạc xanh tăng giá so với hầu hết các loại tiền tệ trên thế giới đang khiến hàng nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn nhiều đối với các nền kinh tế mới nổi. Ở Argentina, áp lực chính trị và sự sụt giảm xuất khẩu đã góp phần làm giảm dự trữ đô la Mỹ của nước này và gây áp lực lên đồng peso của Argentina, từ đó làm lạm phát gia tăng.
Điều này đã thúc đẩy Argentina bắt đầu thanh toán cho hàng nhập khẩu của Trung Quốc bằng chính đồng nhân dân tệ thay vì đô la Mỹ, Bộ trưởng kinh tế quốc gia này cho biết.
Các nhà kinh tế tại Allianz, một công ty dịch vụ tài chính quốc tế, nhận định: "Việc đồng USD mạnh hơn sẽ làm suy yếu vai trò là đồng tiền dự trữ của nó. Nếu khả năng tiếp cận đồng USD trở nên đắt đỏ hơn, người đi vay sẽ tìm kiếm các giải pháp thay thế".
Tổng thống Brazil, Luiz Inácio Lula da Silva là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ nhất việc thiết lập các loại tiền tệ thanh toán thương mại thay thế, thậm chí còn khuyến khích Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi "rời xa" đồng đô la Mỹ.