Vấn đề này được các diễn giả và khách mời đưa ra tại phiên tọa đàm trong khuôn khổ hội thảo "Xóa sổ tín dụng đen bằng cách nào?" do báo Tuổi Trẻ tổ chức tại khách sạn REX sáng 30-11.

Doanh nghiệp cho vay gặp khó đủ đường

Ông Marcin Figlus - giám đốc khối quản trị rủi ro Công ty tài chính TNHH Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng SMBC - thừa nhận đơn vị này đang gặp phải những khó khăn trong hoạt động cho vay tín dụng như: người vay không thể chi trả, đối tượng cho vay không đúng luật pháp, đối tượng bùng nợ vay…

“Tôi tin rằng các tổ chức tài chính khác cũng đồng ý với tôi về việc không muốn đưa lãi suất cho vay lên quá cao, bởi các doanh nghiệp đều cần khách hàng, giữ chân khách hàng và ngày càng thêm nhiều khách hàng càng tốt”, ông Marcin Figlus nói.

Tuy nhiên, những khó khăn hiện nay đang đẩy những tổ chức tài chính tiêu dùng đối diện với nhiều thách thức. Chẳng hạn, các công ty không có cơ chế để thu hồi nợ với những người không trả tiền vay, trong khi chi phí đòi nợ ngày càng tăng cao. Điều đó dẫn đến không thể giảm lãi suất, đồng thời siết các tiêu chí cho vay tiêu dùng. Những điều này lại dẫn đến việc kinh doanh không hiệu quả.

TS Đỗ Thiên Anh Tuấn, giảng viên Trường Chính sách công và quản lý - ĐH Fulbright Việt Nam, nhận xét hiện tượng bùng nợ khiến người dùng bị mất niềm tin vào các tổ chức tài chính. Nó vừa khiến lượng người bùng nợ có thể ngày càng tăng, đồng thời làm suy giảm uy tín của các tổ chức tài chính cũng như hoạt động tín dụng.

Nhân viên thu hồi nợ chính thống bị người vay tấn công

Liên quan đến vấn đề thu hồi nợ, ông Marcin Figlus - giám đốc khối quản trị rủi ro Công ty tài chính TNHH Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng SMBC - không khỏi bức xúc về tình trạng nhân viên thu hồi nợ của doanh nghiệp thường bị hiểu lầm đến từ những công ty bất chính.

“Trong khi các tổ chức tín dụng đen sử dụng chiêu thức bất hợp pháp để tấn công người vay, thì nhân viên của công ty chính thống lại bị tấn công từ chính người vay, bị đưa thông tin lên Facebook và các phương tiện truyền thông khác. Đáng tiếc khi các nhân viên thu hồi nợ chính thống không được cư xử đúng pháp luật, từ chính người vay nợ, trong bối cảnh hoạt động bùng nợ bị dấy lên”, ông Marcin Figlus.

Trong giai đoạn 2019 - 2020, doanh nghiệp này ghi nhận 2 trường hợp nhân viên thu hồi nợ bị tấn công bởi người vay. Tuy nhiên, từ tháng 1-2022 đến nay, doanh nghiệp có tới 24 nhân viên bị tấn công.

“Mâu thuẫn về trách nhiệm và quyền lợi giữa bên vay và bên cho vay. Cần xây dựng mối quan hệ lành mạnh giữa hai bên để hỗ trợ lẫn nhau”, phía SMBC chia sẻ.

Chế tài với tội cho vay lãi nặng còn quá nhẹ

Chia sẻ thực tế về các vụ việc liên quan đến xử lý tín dụng đen, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch cho rằng việc vay vốn tín dụng đen rất dễ dàng, chỉ cần có quyền truy cập vào danh bạ của người vay là được giải ngân.

“Sáng nay trên đường đến dự hội thảo này, tôi còn nhìn thấy trên nhiều bảng hiệu, cột điện có dán quảng cáo cho vay không cần giấy tờ, thậm chí tặng 10% cho người môi giới”, luật sư Nguyễn Hữu Thế Trạch cho biết.

Do đó, giải pháp căn cơ xóa sổ tín dụng đen là điều kiện vay thuận lợi để người dân tiếp cận được tín dụng tiêu dùng chính thức, bên cạnh việc tuyên truyền các chiêu trò, thủ đoạn, hậu quả của tội phạm tín dụng đen.

Thượng tá Lê Duy Sâm - phó Phòng cảnh sát hình sự Công an TP.HCM - cũng cho rằng việc cho vay lãi nặng tạo ra nhiều hệ lụy khác, như các tổ chức cho vay đi đòi nợ không đúng pháp luật, thậm chí có thể gây thương tích cho người vay… Do đó, việc tuyên truyền cho người dân về những hệ lụy của tín dụng đen là rất quan trọng, giúp người dân nâng cao nhận thức trong hoạt động đi vay.

Quan trọng không kém là việc tuyên truyền cho các doanh nghiệp về hành vi đi đòi nợ không đúng pháp luật, chẳng hạn như cắt, ghép hình ảnh người vay và bôi xấu lên mạng xã hội… “Sắp tới Công an TP sẽ tăng cường xử lý mạnh tín dụng đen để tạo môi trường lành mạnh cho hoạt động này trên địa bàn TP”, ông Sâm cho biết.

Để xử lý triệt để tín dụng đen, thời gian qua Công an TP.HCM đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như tuyên truyền thông qua báo chí, chỉ đạo Phòng cảnh sát hình sự, công an các quận, huyện để xử lý.

“Người dân phải nghiên cứu kỹ quy định và không nên đồng ý cung cấp các thông tin cá nhân để vay vốn tại các tổ chức cho vay này vì sẽ ảnh hưởng đến rất nhiều vấn đề sau này. Chưa kể có khi vô tình tiếp tay cho tín dụng đen”, thượng tá Lê Duy Sâm khuyến cáo.

Thượng tá Lê Duy Sâm cũng cho rằng hiện nay quy chế chế tài với tội cho vay lãi nặng còn quá nhẹ, nhất là chỉ quy định hai khung: thu lợi bất chính từ 30 - 100 triệu và khung trên 100 triệu đồng.

Như vậy người thu nợ bất chính 100 triệu đồng nếu xử kịch khung thì cũng chỉ bị tối đa 3 năm tù, trong khi người thu nợ bất chính hàng chục tỉ hay trăm tỉ thì cũng chỉ bị tối đa 3 năm tù. “Do vậy cần nâng cao mức xử phạt để đủ sức răn đe với loại tội phạm này”, ông Sâm đề xuất.