Ông Biden trong một sự kiện vận động cử tri ở Minnesota, Mỹ ngày 30-10 - Ảnh: Reuters

Theo trang Biography.com, Joe Biden sinh ngày 20-11-1942, lớn lên ở Scranton, bang Pennsylvania - một thành phố gồm chủ yếu dân lao động tay chân. Cha ông, Joseph Biden Sr., kiếm tiền nuôi gia đình bằng công việc vệ sinh ống khói và bán xe cũ.

Cá tính tôi luyện từ gia đình

Biden luôn nói cha mẹ là những người đã rèn ông cá tính cứng rắn, chăm chỉ và kiên trì. Cha ông thường dạy: "Thước đo một người đàn ông không phải anh ta té ngã bao nhiêu lần, mà là đứng lên có nhanh không".

Mẹ ông, bà Catherine Eugenia "Jean" Finnegan, cũng cứng rắn không kém. Chuyện kể mỗi lần cậu bé Biden về nhà mặt buồn thiu vì bị con nít hàng xóm bắt nạt, mẹ ông thay vì đứng ra bênh con thì lại khuyên: "Con phải đánh trả để hôm sau con cảm thấy an toàn khi ra đường!".

Năm 1955, Biden lên 13 tuổi, gia đình ông chuyển đến sống ở bang Delaware - mảnh đất giúp ông bước chân vào nghiệp chính trị sau này. Ông có một tuổi thơ tương đối bình lặng, được học hành đến nơi đến chốn và con đường tình duyên thời trai trẻ cũng may mắn.

Trong hai năm đầu ở Đại học Delaware, Biden thừa nhận ông chỉ hứng thú với bóng đá, tiệc tùng và các cô gái, nhưng đây cũng là khoảng thời gian ông phát triển mối quan tâm với chính trị, một phần do được truyền cảm hứng từ lễ nhậm chức của tổng thống John F. Kennedy năm 1961.

Năm 1972, Đảng Dân chủ khuyến khích chàng trai 29 tuổi Biden ra tranh cử thượng nghị sĩ đại diện bang Delaware, cạnh tranh với chính khách Cộng hòa J. Caleb Boggs vốn khá nổi tiếng. Dù ít người nghĩ ông có cơ hội, Biden vẫn cố gắng đi vận động cử tri với sự giúp đỡ chính của các thành viên gia đình.

Tháng 11 năm đó, trong cuộc đua sít sao với tỉ lệ cử tri đi bầu cao, Biden bất ngờ giành chiến thắng và trở thành thượng nghị sĩ trẻ thứ 5 trong lịch sử Mỹ.

Gục ngã rồi đứng dậy

Giữa lúc mọi giấc mơ tưởng hoang đường dần trở thành sự thật thì bất thình lình bi kịch ập tới khiến Biden ngã quỵ. Một tuần trước Giáng sinh năm 1972, vợ và ba con ông gặp tai nạn xe trong lúc đi mua cây thông trang trí. Vợ và con gái ông mất, còn hai con trai Beau và Hunter bị thương nặng.

Biden đau khổ đến mức muốn tự sát. Ông nhớ lại: "Tôi bắt đầu hiểu tại sao tuyệt vọng khiến con người ta muốn buông xuôi, tại sao tự sát không chỉ là lựa chọn, mà là lựa chọn duy nhất... Tôi trách Chúa đã chơi một trò đùa quái ác, tôi thấy tức giận".

Cuối cùng nhờ sự động viên của gia đình, Biden vực dậy bản thân và giữ lời hứa đại diện cho người dân Delaware trong Thượng viện Mỹ. Ông bỏ qua buổi lễ ở Washington, thay vào đó tuyên thệ nhậm chức trong bệnh viện nơi hai con trai đang nằm. Để dành nhiều thời gian cho con, ông tiếp tục sống ở thành phố Wilmington, Delaware, mỗi ngày bắt tàu đi đến Washington làm việc.

Từ năm 1973 đến 2009, sự nghiệp chính trị của Biden phát triển rực rỡ. Ông nằm trong một số ít chuyên gia về chính sách đối ngoại được trọng vọng, leo đến chức chủ tịch Ủy ban Đối ngoại thượng viện. 

Những điểm nhấn chính sách bao gồm thúc đẩy giới hạn vũ khí chiến lược với Liên Xô, hòa bình và ổn định cho vùng Baikan, mở rộng khối NATO sang Đông Âu, phản đối chiến tranh vùng Vịnh lần 1...

Ngoài chính sách đối ngoại, Biden là một tiếng nói mạnh mẽ chống tội ác. Năm 1994, ông bảo trợ Đạo luật kiểm soát tội ác bạo lực và thi hành pháp luật để bổ sung 100.000 cảnh sát và tăng hình phạt cho hàng loạt tội ác.

Giấc mộng tổng thống

Năm 1987, khi đã trở thành một trong những nhà lập pháp Dân chủ nổi bật nhất Washington, ông Biden quyết định ra tranh cử tổng thống. Nhưng lận đận vẫn chưa buông tha, ông bỏ cuộc từ vòng ngoài sau khi người ta cáo buộc ông đạo văn bài diễn thuyết.

Khoảng thời gian đó ông bị những cơn đau đầu kỳ lạ hành hạ. Không lâu sau khi bỏ cuộc năm 1988, bác sĩ phát hiện trong não ông có hai chỗ bị phình động mạch gây nguy hiểm tính mạng. Biến chứng từ cuộc phẫu thuật não dẫn đến đông máu trong phổi, ông lại phải phẫu thuật lần 2.

Một lần nữa nhờ sự kiên cường, ông Biden trở lại Thượng viện sau khi sống sót 7 tháng bệnh tật.

Đến năm 2007, tức 20 năm sau lần đầu thất bại, ông tiếp tục ra tranh cử tổng thống. Nhưng nhiều năm kinh nghiệm cũng không giúp được ông chiếm ưu thế so với ứng viên Barack Obama và Hillary Clinton. Ông rớt ngay vòng ngoài với số phiếu rất thấp.

Vài tháng sau, ông Obama bất ngờ chọn ông Biden làm ứng viên phó tổng thống sau khi chiến thắng đề cử của Đảng Dân chủ. Nhờ mối thâm tình với tầng lớp cử tri lao động chân tay của Biden, cặp đôi giành chiến thắng thuyết phục trước đối thủ là thượng nghị sĩ John McCain.

Ngày 20-1-2009, ông Obama tuyên thệ nhậm chức tổng thống thứ 44 của Mỹ, còn ông Biden trở thành phó tổng thống thứ 47. Cặp bài trùng Obama - Biden thắng thêm một nhiệm kỳ nữa vào năm 2012. 

Những năm đó ông Biden đã cho thấy một phó tổng thống Mỹ cũng có sức ảnh hưởng rất lớn, ví dụ hồi năm 2013 ông đã đứng ra thuyết phục cả hai đảng thông qua dự luật tăng thuế và giảm chi tiêu nhằm tránh một cuộc khủng hoảng tài chính ngay trước mắt.

Trong hơn một thập niên qua, nhiều di sản của nước Mỹ đã bị đổ vỡ. Với mục tiêu "tái thiết nước Mỹ" nếu trở thành tổng thống, liệu ông Biden có vượt qua được thử thách cuối cùng của đời mình?

Bà Michelle Obama: Joe Biden là một người tốt

Ông Biden ẵm 2 con trai và vợ cũ Neilia năm 1972, chỉ vài tháng trước vụ tai nạn thương tâm - Ảnh: AP

Cựu đệ nhất phu nhân Mỹ Michelle Obama mới đây viết trên mạng xã hội: "Tôi biết Joe. Ông ấy là một người tốt, hiểu được nỗi khó khăn của người bình dân.

Joe luôn phục vụ đất nước này dù trải qua những bi kịch không thể hình dung - mất vợ cùng con gái nhỏ lúc trẻ và sau này mất luôn con trai cả. Ông dựa vào đức tin sâu thẳm để vượt qua, không bao giờ hoài nghi, luôn sẵn lòng nhìn vào giá trị con người trong tất cả chúng ta.

... Với tinh thần và quyết tâm đó, Joe chính là tổng thống chúng ta đang cần, một người sẽ luôn đặt lợi ích đất nước lên trên bản thân, người sẽ mang nền kinh tế trở lại quỹ đạo cũ, đảm bảo mọi gia đình có thể vực dậy trong cuộc sống".

Twitter cảnh báo: Chưa nên gọi ông Biden là ‘tổng thống đắc cử’

TTO - Mạng xã hội Twitter ngày 6-11 gắn nhãn cảnh báo với những tweet gọi ông Joe Biden là “tổng thống đắc cử” trong khi việc kiểm phiếu vẫn còn đang tiếp tục tại một số bang của Mỹ.