Hãng bay 'không mang nợ' của Úc mở rộng kinh doanh giữa mùa dịch

Ricky Hồ

(TBKTSG Online) - Trong khi các hãng hàng không trên toàn cầu đang lỗ kỷ lục và hầu hết máy bay nằm đất, hãng hàng không nhỏ của Úc đang là “hiện tượng lạ”: không lỗ lớn, không nợ, gọi được vốn để mua máy bay mới và chuẩn bị cạnh tranh với các hãng lớn từ tháng 3-2021.

Rex có thế lợi giữa mùa dịch là “không có gánh nợ trên vai”, giúp chi phí điều hành thấp hơn các đối thủ. Ảnh: Reuters

Regional Express Holdings hay Rex đang nổi lên như một đối thủ đáng gờm khi gã khổng lồ Qantas vẫn đang ngập nợ và đối thủ lớn Virgin Australia đang do tòa án và các nhà đầu tư quản lý.

Tận dụng mọi cơ hội từ khủng hoảng

Hôm 6-11, Rex nhận chiếc máy bay phản lực đầu tiên và hy vọng có thể sớm bay giữa các thành phố lớn, cạnh tranh với Qantas và Virgin Australia. “Ý định bay giữa các thành phố lớn trên thị trường nội địa luôn văng vẳng trong đầu chúng tôi thời gian dài. Dịch Covid-19 cùng với sự suy sụp của hãng Virgin đã tạo cho chúng tôi cơ hội tuyệt vời này”, Phó Chủ tịch Rex John Sharp nói với Nikkei Asia.

Qantas và Virgin cắt tổng cộng hơn 11.000 nhân viên và hàng trăm máy bay hiện đang nằm không. Và Rex hy vọng lấp vào chỗ trống mới hiện ra.

“Hiện giờ số phi công, tiếp viên, kỹ sư và nhân viên mặt đất dư dôi rất nhiều và chúng tôi có thể tận dụng lực lượng lao động này. Thường thì chúng tôi luôn thiếu phi công. Cơ hội mới đã xuất hiện. Chúng tôi dễ kiếm người và máy bay để bắt đầu khai trương tuyến bay mới. Bình thường, các sân bay luôn đông nghẽn và khó có slot bay. Nhưng giờ dịch vụ mặt đất và slot thì quá dư để lựa chọn”, ông Sharp khẳng định.

Thành lập năm 2002 trên cơ sở sáp nhập hai hãng bay Hazelton và Kendell, Rex là hãng hàng không nội địa hay khu vực với đội máy bay gồm 60 chiếc Saab 340 động cơ cánh quạt với 30-36 chỗ. Mỗi tuần, Rex bay đến 1.500 chuyến trên 59 tuyến nội địa khắp nước Úc, nhưng các chuyến bay chỉ là nối các thành phố nhỏ mà hai hãng bay lớn không màng đến.

Hãng bay nhỏ của Úc nhận được khoản đầu tư 150 triệu đô la Úc, khoảng hơn 108 triệu đô la Mỹ, từ quỹ đầu tư tư nhân PAG của Hồng Kông chỉ cuối tháng 9 rồi. Với nguồn vốn mới, Rex ký hợp đồng thuê 6 máy bay Boeing 737-800 NG từ hãng Virgin và dự định sẽ bay tuyến Sydney – Melbourne từ ngày 1-3 năm tới. Nhưng khi Úc kiểm soát được dịch bệnh và hai tiểu bang New South Wales và Victoria mở cửa biên giới trở lại từ ngày 23-11 tới sau 9 tháng đóng cửa, Rex hy vọng sẽ khai trương tuyến này sớm hơn.

“Một khi người Úc bắt đầu bay trở lại trên tuyến nội địa, nhu cầu bay sẽ vô cùng lớn bởi du lịch nước ngoài khó có thể thực hiện trước cuối năm 2021. Chúng ta sẽ nhận thấy nhu cầu tăng vọt trong 5 năm tới một khi virus corona được khống chế”, nhà phân tích hàng không Tom Youl của hãng tư vấn IBISWorld ở Melbourne nhận định.

Việc đi lại giữa các tiểu bang và lãnh thổ Úc đã được hạn chế và kiểm soát ngặt nghèo tương tự như bay quốc tế khi các đợt dịch bùng lên. Hệ quả là lượng khách nội địa giảm 88,7% trong tháng 9 vừa rồi, vượt quá con số suy giảm 72,8% của toàn cầu – theo số liệu của IATA.

Điểm mạnh “không mang nợ” thu hút giới đầu tư

Các nhà đầu tư đã bắt đầu chú ý tới Rex. Cổ phiếu của hãng bay đã tăng 60% kể từ tháng 5 – một tháng sau khi tòa tiếp quản Virgin - khi hãng tuyên bố sẽ bước vào thị trường bay bằng phi cơ phản lực. Cho đến nay, tuyến bay bận rộn nhất của Rex là đường bay nối giữa thủ phủ Adelaide của bang Nam Úc với thị trấn biển Port Lincoln cũng ở tiểu bang này.

Rex hiện do nhóm các nhà đầu tư Singapore quản lý và dưới sự dẫn dắt của Chủ tịch Lim Kim-hai – một cựu kỹ sư và cũng là chủ tịch của hãng Lynk Biotechnologies ở Singapore. Dịch Covid-19 đã đẩy nhiều hãng bay vào vòng nợ nần, nhưng ngạc nhiên là doanh thu của Rex lại tăng 1,3% và đạt 213,16 triệu đô la Úc vào năm tài khóa kết thúc tháng 6 rồi. Tuy vậy, Rex vẫn lỗ 27,42 triệu đô la Úc dù có sự hỗ trợ của chính phủ liên bang Úc.

Trong khi đó, số lỗ của Qantas đạt 1,96 tỉ đô la Úc trong tổng doanh số 14,26 tỉ đô. Hãng Virgin Australia – hãng con của tỉ phú người Anh Richard Branson – ngập trong nợ đến 7 tỉ đô la Úc (4,9 tỉ đô la Mỹ) và phải bán cố phần trị giá 3,5 tỉ đô la Úc (2,45 tỉ đô la Mỹ) cho hãng đầu tư Bain Capital. Hãng bay này phải từ bỏ giấc mơ hybrid - lai giữa hãng bay truyền thống và giá rẻ, để trở về với phân khúc giá rẻ theo định hình của Bain Capital đưa ra.

Theo hãng dữ liệu hàng không OAG Aviation Worldwide, tuyến Sydney – Melbourne là tuyến bay có tần suất cao hàng thứ năm trên thế giới năm 2019. Sau tuyến bay này, Rex sẽ mở các tuyến bay nối giữa các thành phố thủ phủ của các tiểu bang

Với tình hình bất định của hàng không, các nhà phân tích đang đặt nhiều dấu hỏi về các kế hoạch của Rex, một phần bởi vì lịch sử thất bại của rất nhiều hãng hàng không khu vực khi cạnh tranh trên các tuyến bay giữa các thành phố lớn, đặc biệt là tuyến Sydney – Melbourne. Họ nói các hãng bay thị trường ngách không thể nắm bắt và cạnh tranh nổi với thị trường chính ngạch hay thị trường cấp 1 trong hàng không.

“Có lẽ Rex sẽ có nhiều cơ hội, nhưng tôi tin rằng đó là kế hoạch rất nguy hiểm. Các hãng hàng không, đặc biệt là Qantas, biết rằng những tuyến bay này là sống còn với họ và sẽ cố gắng ngăn cản các hãng khác thành công”, Rico Merkert, giáo sư ngành vận tải thuộc Trường Kinh doanh ở Đại học Sydney, nhận định. Vị giáo sư này cũng nói thêm về những điểm mạnh của Qantas: như là chương trình khách bay thường xuyên và các lounge thư giãn cho khách ở các sân bay.

Từng là một phi công và bộ trưởng vận tải, ông Sharp tin rằng Rex sẽ có cách tiếp cận riêng với những hãng bay đối thủ lớn hơn đang “còn sống”. “Chúng tôi sẽ mở rộng dịch vụ từng bước một. Mô hình của chúng tôi là lên xuống theo thị trường, như kiểu nước xuống thuyền xuống, nước lên thuyền lên”, Sharp nói.

Ông cũng cho rằng tình hình tài chính của Rex tạo cho hãng bay nhỏ lợi thế so với những gã khổng lồ như Qantas hay Virgin. Các máy bay thuê từ Virgin không giao ngay một lúc, mà theo lịch trình nhiều nhất là bốn chiếc vào cuối năm 2021.

“Giữa mùa dịch, chúng tôi không mắc nợ đồng nào. Có thể nói là hiện tượng hiếm thấy trong hàng trăm hãng bay trên thế giới. Chúng tôi có các tòa nhà riêng. Chúng tôi có 60 máy bay và không còn nợ khi sở hữu đội máy bay này. Chúng tôi không trả đồng lãi suất nào. Chỉ việc này thôi cũng sẽ giúp chi phí điều hành của chúng tôi thấp hơn nhiều”, Sharp kết luận.