Trung Quốc lần đầu tiên bán trái phiếu ở mức lãi suất âm

Chánh Tài

(TBKTSG Online) - Nhờ lãi suất tương đối cao, trái phiếu chính phủ Trung Quốc lâu nay là thỏi nam châm thu hút giới đầu tư nước ngoài. Nhưng nước này vừa lần đầu tiên bán trái phiếu với mức lãi suất âm, chính thức gia nhập ‘câu lạc bộ’ các quốc gia dường như đang chống lại tính logic kinh tế khi buộc giới đầu tư phải trả lãi để cho họ vay nợ.

Hôm 18-11, Bộ Tài chính Trung Quốc huy động thành công 4 tỉ euro thông qua một vụ chào bán ba lô trái phiếu chính phủ định danh bằng euro với kỳ hạn 5 năm, 10 năm và 15 năm. Đáng chú ý, trong ba lô này, có một lô trái phiếu trị giá 750 triệu đô euro kỳ hạn 5 năm được bán với mức lãi suất -0,152%. Hai lô trái phiếu còn lại đều có mức lãi suất dương. Theo Dealogic, đây là lần đầu tiên Trung Quốc bán trái phiếu với mức lãi suất âm.

Bộ Tài chính Trung Quốc huy động thành công 4 tỉ euro thông qua một vụ chào bán ba lô trái phiếu chính phủ định danh bằng euro, bao gồm một lô trái phiếu trị giá 750 triệu euro kỳ hạn 5 năm có mức lãi suất -0,152%. Ảnh: Reuters

Trái phiếu lãi suất âm ‘đắt hàng’

Các lô trái phiếu kỳ han 5 và 10 năm chủ yếu được các ngân hàng trung ương và các quỹ đầu tư quốc gia mua, trong khi đó, lô trái phiếu kỳ hạn 15 năm được bán cho các công ty quản lý tài sản, các hãng bảo hiểm và quỹ hưu trí ở châu Âu. 72% nhà đầu tư đến từ châu Âu, Trung Đông và châu Phi.

Samuel Fischer, Giám đốc mảng thị trường vốn nợ trong nước của Trung Quốc ở Ngân hàng Deutsche Bank, một trong những ngân hàng tham gia tổ chức thương vụ bán trái phiếu chính phủ Trung Quốc, cho biết các nhà đầu tư đã đặt mua với giá trị tổng cộng 18 tỉ euro, cao hơn bốn lần giá trị chào bán.

Ông nói: “Mọi người muốn nắm giữ trái phiếu chính phủ Trung Quốc nhiều hơn. Các thị trường tài chính của Trung Quốc đang mở cửa nhưng nhìn chung trái phiếu chính phủ còn ít ỏi so với nhu cầu. Câu chuyện kiểm soát Covid-19 và sức bật của nền kinh tế nước này cũng là điều mà mọi người thích”.

Hồi tháng 10, Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo Trung Quốc sẽ là nền kinh tế lớn duy nhất trên thế giới tăng trưởng trong năm nay với mức tăng 1,9% và sẽ tăng 8,2% trong năm sau. Trong một cuộc khảo sát do Reuters thực hiện, các nhà kinh tế dự báo tăng trưởng GDP của Trung Quốc sẽ bật tăng lên mức 8,4% trong năm 2021.

James Athey, một nhà quản lý đầu tư ở Công ty Aberdeen Standard Investments, cho rằng vay nợ bằng đồng euro có nhiều lợi ích khác, bên cạnh lãi suất thấp. Ông nói: “Trung Quốc cũng muốn giảm phụ thuộc vào Mỹ và thị trường đồng đô la”. Trung Quốc đang tích cực vay nợ bằng trái phiếu từ thị trường quốc tế trong thời gian gần đây. Cách đây một tháng, Trung Quốc đã bán các trái phiếu định danh bằng đô la trị giá 6 tỉ đô la.

Trung Quốc đang nỗ lực đa đạng hóa cơ cấu trái phiếu để giảm bớt phụ thuộc vào trái phiếu định danh bằng đồng đô la Mỹ và nhân dân tệ. Năm ngoái, lần đầu tiên kể từ năm 2004, Trung Quốc đã thực hiện thương vụ bán trái phiếu được định danh bằng đồng euro có kỳ hạn 7, 12 và 20 năm với tổng trị giá 4 tỉ euro.

Nợ công đang phình to trên toàn cầu khi các nước sốt sắng huy động tiền để ứng phó đại dịch Covid-19. Hãng xếp hạng tín dụng quốc tế Moody’s dự báo nợ công của Trung Quốc, bao gồm vay nợ của chính phủ và các công ty nhà nước, sẽ tăng lên mức 185-190% GDP trong năm giai đoạn 2020-2021 so với mức 167% trong năm 2019.

Vì sao giới đầu tư mua trái phiếu lãi suất âm?

Thương vụ bán trái phiếu của Trung Quốc diễn ra giữa lúc hầu như tất cả trái phiếu ngắn hạn và trung hạn ở khu vực sử dụng đồng euro (eurozone) đều có lãi suất âm, nghĩa là nhà đầu tư trên thực tế phải trả lãi sau khi mua chúng.
Daniel Moreno, Giám đốc nợ thị trường mới nổi ở  Ngân hàng Mirabaud, cho biết trên toàn cầu, toàn bộ trái phiếu có lãi suất âm đang có giá trị hơn 17.000 tỉ đô la Mỹ. Ông nói: “Lãi suất âm đã trở thành một xu hướng chung của toàn cầu. Tôi nghĩ chúng ta sẽ chứng kiến lượng trái phiếu lãi suất âm tiếp tục gia tăng”.

Trái phiếu chính phủ có lãi suất âm đã là một đặc trưng trên nhiều thị trường trái phiếu trong những năm gần đây. Nhật Bản và Đức đã phát hành trái phiếu lãi suất âm trong những năm qua. Câu hỏi đặt ra đối với nhiều người là tại sao giới đầu tư lại mua trái phiếu lãi suất âm, khiến giá trị đầu tư bị suy giảm lúc đáo hạn.

Trước hết, giới đầu tư muốn bảo toàn tài sản trong thời kỳ kinh tế bất ổn và thị trường biến động, vì vậy, họ sẵn sàng mua trái phiếu lãi suất âm, chấp nhận lỗ nhẹ khi đáo hạn nhưng phần lớn giá trị tài sản vẫn bảo toàn.

Thứ hai, các quy định quản lý cũng đóng góp một vai trò. Kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2009, các cơ quan quản lý, đặc biệt là ở các nước phương Tây yêu cầu các quỹ hưu trí, ngân hàng và hãng bảo hiểm phải nắm giữ những tài sản mang tính thanh khoản cao, chẳng hạn trái phiếu chính phủ trong danh mục đầu tư của họ để bảo đảm có thể chuyển sang tiền mặt ngay lập tức khi cần thiết.

Bên cạnh đó, một số nhà đầu tư dự báo giá trái phiếu chính phủ sẽ tăng lên cao hơn trong tương lai, vì vậy, họ vẫn có thể bán để thu lợi nhuận dù rằng chúng có lãi suất âm khi mua. Giữa lúc các ngân hàng trung ương đang mua vào hàng trăm tỉ đô la trái phiếu để kích thích tiền tệ, giới đầu tư an tâm rằng họ vẫn có thể bán lại trái phiếu chính phủ có lãi suất âm với mức giá cao hơn so với khi mua.

Theo WSJ, Nikkei Asian Review