Có dấu hiệu nghiệm thu ‘khống’ khối lượng thi công tại đường sắt Nhổn - ga Hà Nội

Hoàng Thắng

(TBKTSG Online) – Công tác nghiệm thu, thanh quyết toán gói thầu rà phá bom mìn, vật liệu nổ đoạn cầu cạn và khu vực depot của thuộc dự án đường sắt đô thị đoạn Nhổn - ga Hà Nội có dấu hiệu sai khối lượng thi công, theo Thanh tra Chính phủ.

Một phần hệ thống cầu cạn dài hơn 8 km thuộc tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn - ga hà Nội. Ảnh: TTXVN.

Thanh tra Chính phủ đã thông báo kết luận thanh tra một số nội dung liên quan đến dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm thành phố Hà Nội, đoạn Nhổn - ga Hà Nội, theo đơn tố cáo của ông Lương Xuân Bình – nguyên Phó trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị Hà Nội (MRB).

Những bất cập làm tăng chi phí tư vấn

Dự án đường sắt đô thị đoạn Nhổn - ga Hà Nội do Ban Quản lý (BQL) đường sắt đô thị Hà Nội làm chủ đầu tư. Còn Công ty Systra của Pháp trở thành đơn vị tư vấn từ tháng 11-2007 khi hai bên ký kết hợp đồng trọn gói về dịch vụ tư vấn thực hiện dự án.

Cơ quan thanh tra cho rằng, hợp đồng này có nhiều điểm bất cập, không hợp lý, làm phát sinh vướng mắc giữa BQL đường sắt đô thị Hà Nội, Công ty Systra, các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam ngay khi vừa triển khai.

Nguyên nhân xuất phát từ những nội dung không rõ ràng trong hợp đồng và một số thiếu sót, dẫn đến cách hiểu khác nhau giữa các bên. Ngoài ra, việc hiểu nội dung bản tiếng Việt và bản tiếng Anh của hợp đồng giữa các bên cũng có những điểm khác nhau nhất định, theo Thanh tra Chính phủ.

Bên cạnh đó, tuyến đường sắt đô thị đoạn Nhổn - ga Hà Nội là dự án có quy mô lớn, phức tạp, lần đầu được áp dụng công nghệ và tiêu chuẩn mới của nước ngoài vào Việt Nam. Vì vậy nội dung hợp đồng chỉ xác định thời gian tư vấn 25 tháng với tổng giá trị 10,6 triệu euro là không khả thi do chưa lường hết các yêu cầu trong việc thực hiện dự án đặc biệt này.

Sau đó, hợp đồng tư vấn trọn gói đã được điều chỉnh tăng thêm hơn 6,5 triệu euro do phát sinh những khoản chi phí, gồm: chi phí trong phạm vi nhiệm vụ, chi phí ngoài phạm vi nhiệm vụ và chi phí thuộc các trường hợp bất khả kháng. Nhưng khi lập điều chỉnh, thẩm định và phê duyệt dự toán điều chỉnh bổ sung, chủ đầu tư và các cơ quan chức năng đã không xác định cụ thể các khoản chi phí này, theo Thanh tra Chính phủ.

Tới quá trình thương thảo điều chỉnh hợp đồng tư vấn, chủ đầu tư cũng không làm rõ trách nhiệm của tư vấn Systra trong việc chậm trễ để xác định chi phí và giảm trừ khi lập dự toán bổ sung.

“Một số nội dung điều chỉnh tăng giá trị hợp đồng, nhưng không tăng nhiệm vụ, mà chủ yếu do quá trình thực hiện các nhiệm vụ của Systra bị chậm trễ kéo dài so với tiến độ của hợp đồng trọn gói ban đầu, phải huy động thêm nhân sự và chi phí cho thời gian kéo dài, dẫn đến phát sinh tăng chi phí”, cơ quan thanh tra cho biết.

Dấu hiệu nghiệm thu ‘khống’ khối lượng thi công

Theo Thanh tra Chính phủ, nội dung tố cáo gói thầu về rà phá bom mìn, vật liệu nổ đoạn cầu cạn và khu vực depot của nhà thầu Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô có dấu hiệu vi phạm pháp luật, là có cơ sở.

Cụ thể, BQL đường sắt đô thị Hà Nội đã có văn bản gửi Bộ Quốc phòng với nội dung đề nghị giao Bộ Tư lệnh Công binh thực hiện gói thầu nêu trên để kịp tiến độ thi công dự án.

Sau đó, Bộ Tư lệnh Công binh và Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô đã có văn bản cam kết an toàn và bàn giao mặt bằng cho các nhà thầu thi công gói thầu depot và gói thầu cầu cạn. Nhưng việc cam kết an toàn bằng văn bản và việc nghiệm thu khối lượng để thanh quyết toán là hai nội dung khác nhau, theo kết luận thanh tra.

Theo đó, công tác nghiệm thu và thanh quyết toán gói thầu trên vẫn chưa hoàn thành tính tới thời điểm thanh tra do hồ sơ nghiệm thu khối lượng không đảm bảo, có dấu hiệu sai khối lượng thi công.

Ngoài ra, hồ sơ hoàn công của gói thầu cũng chưa đúng quy định, có hiện tượng không đúng với thực tế và không đúng với phương án kỹ thuật được phê duyệt.

Cơ quan thanh tra xác định trách nhiệm trong sai phạm này thuộc về chủ đầu tư dự án và các đơn vị liên quan, gồm: Bộ tư lệnh công binh - cơ quan chủ quản nhà thầu, Tổng công ty Xây dựng Lũng Lô và đơn vị thi công gói thầu này.

Nguy cơ thiệt hại ngân sách Nhà nước

Nội dung tố cáo việc lựa chọn nhà thầu thực hiện gói thầu số 3 thuộc dự án đường sắt đô thị đoạn Nhổn-ga Hà Nội, gồm: hầm và các ga ngầm có dấu hiệu vi phạm pháp luật cũng được cơ quan thanh tra xác định là có cơ sở.

Cụ thể, nhà thầu và BQL đường sắt đô thị Hà Nội đã ký hợp đồng thi công gói thầu số 3 khi chưa có mặt bằng sạch bàn giao để thi công.

Hiện mặt bằng các ga 9, 10, 11 đang điều chỉnh quy hoạch, chưa thể giải phóng mặt bằng được, dẫn tới chưa có mặt bằng đế bàn giao cho nhà thầu trong thời gian này.

Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc chậm bàn giao mặt bằng dẫn  nhà thầu phải điều chỉnh kế hoạch triển khai và yêu cầu bổ sung khoản kinh phí khoảng 40 triệu đô la Mỹ, nguy cơ gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước. Đồng thời vi phạm khoản 3 Điều 64 Luật Đấu thầu 2013.