Ông Mohsen Fakhrizadeh (phải) ngồi cùng hai người khác không xác định trong cuộc họp với nhà lãnh đạo tối cao Ayatollah Ali Khamenei của Iran tại Tehran, Iran ngày 23-1-2019 - Ảnh (tư liệu): AP
Theo đài Al Jazeera, Iran vẫn luôn bác bỏ thông tin nói ông Fakhrizadeh tham gia bất cứ hoạt động nào liên quan vũ khí hạt nhân.
Dù vậy giới tình báo phương Tây hầu hết đều cho rằng ông Fakhrizadeh là người phụ trách cái mà cơ quan giám sát nguyên tử Liên Hiệp Quốc và cơ quan tình báo Mỹ gọi là chương trình điều phối vũ khí hạt nhân đã dừng lại năm 2003.
Giới quan chức và chuyên gia phương Tây tin ông Fakhrizadeh đóng vai trò chủ chốt trong công trình nghiên cứu chế tạo phương tiện để lắp ráp đầu đạn hạt nhân phía sau vỏ bọc một chương trình làm giàu uranium phục vụ mục đích dân sinh.
Ông Fakhrizadeh luôn được bảo vệ an ninh cẩn mật và chưa bao giờ các nhà điều tra hạt nhân của Liên Hiệp Quốc có thể tiếp cận.
Ông Fakhrizadeh cũng hiếm khi, nếu không muốn nói là chưa từng xuất hiện trước công chúng. Do đó rất ít người bên ngoài Iran biết chắc diện mạo ông này như thế nào, đừng nói tới chuyện đã gặp.
Dấu hiệu đáng chú ý hiếm hoi tiết lộ "thân phận" đặc biệt của ông Fakhrizadeh là khi ông là nhà khoa học Iran duy nhất được nêu tên trong "bản đánh giá cuối cùng" năm 2015 của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA).
Đó là phần liên quan tới những câu hỏi mở về chương trình hạt nhân của Iran và việc nước này có định phát triển bom hạt nhân không.
Một bản báo cáo năm 2011 của IAEA mô tả ông Fakhrizadeh như là "giám đốc điều hành" của chương trình AMAD Plan, một dự án khoa học của Iran bị nghi ngờ đã phát triển công nghệ cần thiết để chế tạo bom nguyên tử.
Israel cũng từng cáo buộc chương trình AMAD Pland là chương trình phát triển vũ khí hạt nhân được che đậy của Iran.
Trong một phần trình bày về những cáo buộc kho vũ khí hạt nhân của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát trên truyền hình tháng 4-2018, ông Netanyahu mô tả ông Fakhrizadeh là nhân vật lĩnh xướng những hoạt động mà theo ông là phát triển vũ khí hạt nhân bí mật dưới vỏ bọc một chương trình dân sinh.
"Hãy nhớ cái tên đó, Fakhrizadeh", ông Netanyahu nói, nói ông Fakhrizadeh là người đứng đầu kế hoạch AMAD.
Cũng theo ông Netanyahu sau khi AMAD dừng lại năm 2003, ông Fakhrizadeh vẫn tiếp tục làm việc cho một cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng Iran, trong các "dự án đặc biệt".
Năm 2018, đài truyền hình Kan của Israel phát cuộc phỏng vấn của cựu Thủ tướng Ehud Olmert, trong đó ông Olmert hé lộ việc Fakhrizadeh có thể là mục tiêu bị tấn công.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đứng cạnh màn hình có hiển thị hình ảnh nhà khoa học Iran Mohsen Fakhrizadeh trong cuộc họp báo tháng 4-2018 tại Bộ Quốc phòng Israel ở Tel Aviv - Ảnh: REUTERS
Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc kêu gọi kiềm chế
Theo hãng tin Reuters, ngày 27-11, sau khi nhà khoa học hạt nhân hàng đầu của Iran, ông Fakhrizadeh, bị ám sát, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Guterres kêu gọi các bên kiềm chế.
"Chúng tôi đã nắm được các thông tin cho biết nhà khoa học hạt nhân Iran đã bị ám sát gần Tehran hôm nay. Chúng tôi kêu gọi kiềm chế và tránh mọi hành động có thể làm leo thang căng thẳng trong khu vực", người phát ngôn Farhan Haq của ông Guterres nói.
Trong khi đó, ở diễn biến liên quan mới nhất, Tham mưu trưởng Các lực lượng vũ trang Iran, Thiếu tướng Mohammad Bagheri ngày 27-11 tuyên bố sẽ trả thù quyết liệt với những người đứng sau vụ ám sát nhà khoa học Iran.
Ông Mohammad Bagheri cũng nói cái chết của ông Mohsen Fakhrizadeh là "một đòn đau đớn, nặng nề" giáng vào Iran và những người Iran sẽ không an tâm cho tới khi săn lùng và trừng phạt được những kẻ liên quan tới vụ việc.
Nhà khoa học hạt nhân hàng đầu bị giết, Iran cáo buộc Israel ra tay TTO - Mohsen Fakhrizadeh, một nhà khoa học được cho là người đứng đầu chương trình hạt nhân của Iran, đã bị phục kích và sát hại ngay tại thủ đô Tehran ngày 27-11. Lãnh đạo Cộng hòa Hồi giáo Iran lập tức cáo buộc Israel đứng đằng sau vụ ám sát.
Xem thêm: mth.63344826082110202-ia-al-iah-tas-ib-auv-nari-nahn-tah-coh-aohk-ahn/nv.ertiout