Tham vọng "xâm chiếm" 100 quốc gia

Đại lộ Champs-Elysees ở Paris, Pháp nổi tiếng là phố thời trang xa xỉ bậc nhất thế giới với vô số cửa hàng của các thương hiệu cao cấp. Miniso nghe qua có vẻ không đứng cùng hàng ngũ với những thương hiệu kể trên. 

Tuy nhiên vào tháng trước, tân binh mới trên sàn giao dịch chứng khoán New York đã mở cửa hàng tại Pháp đầu tiên trên chính Đại lộ Champs-Elysees. Họ bán vô số những mặt hàng với giá cả vừa rẻ, vừa hợp mốt thông qua một thương vụ nhượng quyền thương hiệu cùng Jonathan Siboni – Chủ một công ty tư vấn bán lẻ xa xỉ ở địa phương. 

"Tôi dự định mang thương hiệu nổi tiếng này tới thị trường Pháp ngay khi nhìn thấy các sản phẩm rất thời trang với giá cả phải chăng cùng với sự quản lý cửa hàng tiên tiến của họ", Siboni nói trong tuyên bố hợp tác. 

Với 2.533 cửa hàng trên khắp Trung Quốc tính tới tháng 6, công ty có trụ sở tại Quảng Châu này đang dựa vào các thị trường nước ngoài để giúp đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng trong tương lai. Miniso hiện đã tấn công 80 quốc gia và vùng lãnh thổ ở nước ngoài. Tuy nhiên mục tiêu đầy tham vọng của họ là đạt được con số 100 quốc gia, hướng tới doanh thu hàng năm của toàn chuỗi đạt 100 tỷ NDT (15,2 tỷ USD) trong năm 2022. 

Hiện tại, ở mức doanh thu đạt 19 tỷ NDT trong năm tài chính kết thúc vào ngày 30/6, Miniso chỉ thu được 8 tỷ NDT từ thị trường nước ngoài. Số liệu đó đủ biến Miniso trở thành "nhà bán lẻ đa dạng có thương hiệu toàn cầu lớn nhất thế giới" theo đánh giá của Hãng nghiên cứu thị trường Frost & Sullivan. 

Trong một tuyên bố vào tuần này, Miniso vui mừng cho biết kế hoạch sắp tấn công thị trường Italy và Iceland và một loạt cửa hàng mới tại Tây Ban Nha, nâng tổng số cửa hàng mới ra mắt sau khi IPO lên 100. 

Mô hình tăng trưởng gặp trục trặc

Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng của Miniso đang gặp biến động. Xung đột với các bên nhượng quyền đã khiến công ty phải rút lui khỏi một số quốc gia trong năm nay và căng thẳng cũng khiến công ty liên kết ở Canada gặp trục trặc. 

Giữa bối cảnh dịch Covid-19, liên minh Australia của hãng cũng phải nộp đơn phá sản ra tòa trong khi đó công ty cũng đã lặng lẽ đóng cửa ở Đức. Đó là chưa kể tới việc áp lực cạnh tranh từ quê nhà Trung Quốc, một vài câu hỏi đặt ra là liệu họ có thể đạt được mục tiêu kinh doanh đầy tham vọng của mình hay không? 

"Những thương hiệu na ná như Miniso, bán các dòng sản phẩm giống như vậy hiện đã có tại các trung tâm mua sắm địa phương trên khắp châu Á", theo Chuyên gia phân tích Devi Subhakesan. "Các sản phẩm của Miniso thiếu sự hấp dẫn về chức năng giống như những cửa hàng khác. Chưa kể nó cũng không có tính bền như các sản phẩm của Muji. Nếu không giải quyết được những nhu cầu đặc biệt của người mua, thương hiệu lại không đủ mạnh, Miniso sẽ có nguy cơ bị tệp khách hàng chính của họ là nhóm những phụ nữ trẻ - vốn có năng lực chi tiêu giới hạn xa lánh ngay khi thị trường ra mắt sản phẩm "ngầu hơn". 

Cho đến giờ, Miniso vẫn đang tìm những khách hàng mới để thu hút. Shah Rayeed Chowdhury – Giám đốc nhà sản xưởng may Evince Group đã mở 12 cửa hàng Miniso trong 2 năm qua dưới hình thức nhượng quyền tại Bangladesh. Anh nhắm tới việc mở thêm 8 cửa hàng nữa cho tới tháng 3.

"Tại Bangladesh, thị trường bán lẻ các sản phẩm phong cách sống đang tăng trưởng mạnh. Không có những chuỗi như vậy tại Bangladesh và giá của Miniso thì rất hợp lý". 

Tại một vài thị trường châu Á, Miniso cũng chiếm được một vài ưu thế so với Daiso – một nhà bán lẻ lâu đời của Nhật. "Đồ chơi và khăn tắm của Miniso có chất lượng tốt hơn Daiso", Evelyn Tan – một người tới từ Kuala Lumpur nói. Chuyên gia phân tích Oshadhi Kumarasiri nghĩ rằng Miniso có thể tìm được thêm nhiều khách hàng như Tan. "Chúng tôi tin rằng có một tiềm năng tốc độ tăng trưởng dài hạn ở thị trường nước ngoài thông qua tăng trưởng số lượng cửa hàng tại các khu vực địa lý hiện tại cũng như thông qua việc mở rộng sang các quốc gia mới". 

"Công ty cũng đã chứng minh có khả năng tạo ra lợi nhuận bằng việc mở rộng ra 80 quốc gia trên nhiều lục địa. Hơn nữa, mô hình kinh doanh được sử dụng để mở rộng ra nước ngoài có thể dễ dàng mở rộng và chuỗi cung ứng hiệu quả của công ty cung cấp giá cả cạnh tranh, ngay cả ở các thị trường nước ngoài. 

Tuy nhiên, trong khi chỉ kiểm soát hoàn toàn 0,3% cửa hàng thì Miniso lại sở hữu 7,2% trong số 1689 cửa hàng được mở ở nước ngoài tính tới tháng 6. Số này tập trung chủ yếu ở Bắc Mỹ và Ấn Độ. Goldman Sachs dự đoán rằng tốc độ tăng trưởng doanh thu hàng năm sẽ đạt 305%, tăng gấp đôi hoạt động trong nước của công ty cho tới tháng 6/2023. 

Số lượng cửa hàng ở quốc tế sẽ tăng lên 2.839 cửa hàng và số cửa hàng ở nước ngoài sẽ vượt cửa hàng nội địa về doanh thu trung bình. Các thị trường quốc tế đóng góp 1/3 doanh thu toàn công ty 8,98 tỷ NDT vào năm ngoái. Tổng cộng, 80,9% tới từ các sản phẩm cung cấp cho các cửa hàng. 

Thậm chí tại những thị trường đang phát triển nhanh như Bangladesh, các đối thủ cạnh tranh cũng đang đuổi theo sát nút Miniso. Fakir Apparels – một nhà sản xuất áo len vào tháng 6 đã mở cửa hàng ở Dhaka – một chuỗi cung cấp những dòng sản phẩm giá cả phải chăng giống Miniso. Fakir lên kế hoạch mở ít nhất thêm10 cửa hàng nữa theo hình thức nhượng quyền. Một vài chuỗi khác đang nổi từ Trung Quốc gồm MiniGood, Mumuso, Usupso và Ximiso. 

Bất kỳ thách thức nào cũng có thể khiến Miniso phải cân nhắc lại về giá để có thể thu hút được khách hàng. Hasan Murad – một doanh nhân từ Chittagong – đã tới thăm cửa hàng Miniso ở Dhaka để mua nước hoa và bông tai cho vợ mình nhưng không thể tìm được một con búp bê cho con gái. "Nhiều sản phẩm tôi thích thì giá lại không được tốt". 

Áp lực kép

Dưới áp lực kép vừa cạnh tranh khốc liệt, vừa đại dịch Covid-19, doanh thu mỗi cửa hàng của Miniso giảm 198,8% xuống 2,2 triệu NDT trong năm tài chính kết thúc vào tháng 6. Đại dịch đã khiến hoạt động vận chuyển bị gián đoạn, gây ảnh hường tới khả năng của Minsio để có thể giữ cho mạng lưới cửa hàng toàn cầu luôn có đủ hàng hoá từ Trung Quốc. Trong khi đó trước dịch, vấn đề tồn kho với Miniso đã rất nan giải. 

Báo chí địa phương ở Nam phi – nơi Miniso có 19 cửa hàng thì cho rằng các chủ cửa hàng không thể lấp đầy kệ với những hàng hóa được yêu cầu từ cuối năm 2018. Một vài chủ cửa hàng Miniso cũng đã kiện công ty này ra tòa nhưng cuối cùng họ đã bán mảng kinh doanh ở Nam Phi cùng với hoạt động ở Nigeria, Uganda và Tanzania cho Ye Guofu - chủ tịch công ty với giá 7 NDT. 

Hoạt động kinh doanh tại Kenyan cũng đã được bán cho một đơn vị khác với giá 1 NDT. Sau khi trục trặc với chi nhánh Canada, Miniso đã thành công trong vụ kiện để tái cấu trúc vào năm ngoái ở thời điểm họ có 48 cửa hàng hoạt động. 

Trong bản cáo bạch, Miniso nói rằng các nhà phân phối Canada của họ "liên đới tới các hoạt động gian lận và gây tổn hại tới danh tiếng, hoạt động kinh doanh và kết quả hoạt động của công ty". Bản chất rắc rối của Miniso tại Đức thì chưa rõ ràng. Sau hi tới Berlin vào năm 2017, những cửa hàng Miniso mới vẫn mở cho tới gần đây khoảng tháng 12 nhưng vào cuối tháng 6 vừa qua, tất cả đã buộc phải đóng cửa. Hoạt động kinh doanh tại Đức cũng bao gồm trong thương vụ bán mình trị giá 7 NDT cho Ye. 

Ở Australia, đơn vị nhượng quyền lớn nhất của Miniso đã nộp hồ sơ xin bảo hộ lên tòa án vào tháng 7 với khối nợ 18 triệu đôla Australia (13,24 triệu USD) sau khi các trung tâm mua sắm gần như vắng vẻ vì đại dịch Covid-19.  Các cửa hàng được điều hành bởi những đơn vị nhượng quyền phụ vẫn sẽ mở và Miniso dự kiến sẽ tăng 15 cửa hàng so với con số 30 hiện tại tới cuối năm sau. 

Ở Ấn Độ, tòa án Delhi vào tháng 8 đã giải quyết vụ việc một đơn vị điều hành cửa hàng Miniso không chịu trả tiền thuê mặt bằng. Tuy nhiên công ty này vẫn tiếp tục mở thêm 1 cửa hàng vào ngày 18/10 vừa qua.  Các xung đột chính trị giữa Trung Quốc và Ấn Độ cũng gây ra rắc rối mới cho Miniso. 

Cửa hàng Miniso tại Bình Nhưỡng là một cơn đau đầu khác. Miniso được nêu tên trong hai báo cáo của Liên Hợp Quốc vì có thể vi phạm lệnh trừng phạt thương mại của tổ chức này đối với Triều Tiên.

Miniso thì nói trong bản cáo bạch rằng đối tác cũ của họ ở Triều Tiên tiếp tục sử dụng thương hiệu mà không được cấp phép từ sau ngày 8/2017 mặc dù cả 2 bên đã xóa bỏ các thỏa thuận. 

Thương vụ IPO trên sàn Mỹ cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Công ty này rất có thể buộc phải hủy niêm yết cổ phiếu của mình khỏi Thị trường Chứng khoán New York vào năm 2022 do các yêu cầu thắt chặt đối với các công ty Trung Quốc.

Các nhà đầu tư dường như cũng đã bớt hấp dẫn với Miniso. Cổ phiếu công ty, đã có lúc tăng cao tới 24,90 USD vào ngày giao dịch đầu tiên. Tuy nhiên, trong phiên đóng cửa vào ngày 25/11, cổ phiếu của Miniso chỉ ở mức 20 USD - bằng với giá IPO.

Vân Đàm