Sáng 3-12, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã có văn bản yêu cầu Uỷ ban Chứng khoán nhà nước (UBCKNN), Vụ Tài chính ngân hàng, Thanh tra Bộ Tài chính, Tổng cục thuế, Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam đẩy mạnh việc kiểm tra, giám sát việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp để đảm bảo thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở thành một kênh huy động vốn quan trọng, hiệu quả và hạn chế tối đa rủi ro cho nhà đầu tư.
Theo nội dung văn bản, trong thời gian qua, việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là phát hành trái phiếu doanh nghiệp không có tài sản đảm bảo của một số doanh nghiệp, tổ chức phát hành có dấu hiệu tăng nhanh và nóng, tiềm ẩn nguy cơ gây hậu quả cho nền kinh tế.
Để đảm bảo thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở thành một kênh huy động vốn quan trọng, hiệu quả và hạn chế tối đa rủi ro cho nhà đầu tư, Bộ Tài chính yêu cầu UBCKNN đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, khẩn trưởng xử lý nghiêm và báo cáo kết quả kiểm tra để xử lý.
Đồng thời, cơ quan này cần công bố rộng rãi trên phương tiện thông tin đại chúng về các hành vi vi phạm của các cá nhân, doanh nghiệp. Trường hợp xác định có dấu hiệu lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của nhà đầu tư, khẩn trương chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.
Ngoài ra, UBCKNN cần phối hợp với các đơn vị và các cơ quan liên quan kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp phát hành với quy mô lớn so với vốn tự có, phát hành không có tài sản đảm bảo và phát hành nhiều đợt.
Đẩy nhanh việc ban hành thông tư hướng dẫn giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp theo trách nhiệm được giao tại Nghị định 153/2020.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc yêu cầu Vụ Tài chính ngân hàng và các cơ quan liên quan tập trung phối hợp với Ủy ban chứng khoán nhà nước và các đơn vị liên quan hoàn thiện pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
Ngày 30-11 vừa qua, UBCKNN đã xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Tập đoàn VsetGroup có trụ sở chính tại 107 Cộng Hòa, Phường 12, Quận Tân Bình. Theo đó, VsetGroup bị phạt 600 triệu đồng và buộc thu hồi chứng khoán đã chào bán; hoàn trả cho nhà đầu tư tiền mua chứng khoán hoặc tiền đặt cọc (nếu có).
Trong một báo cáo về trái phiếu doanh nghiệp mới phát hành, hãng nghiên cứu FiinGroup đã nêu một con số rất đáng báo động: Trong chín tháng đầu năm nay, các công ty bất động sản chưa niêm yết phát hành ồ ạt trái phiếu với tổng giá trị lên đến 100.000 tỉ đồng, chiếm hơn 80% giá trị trái phiếu doanh nghiệp của ngành. Trước đó, trong năm 2020, tổng giá trị trái phiếu của các công ty bất động sản chưa niêm yết lên đến gần 150.000 tỉ đồng.
Hãng nghiên cứu FiinGroup cảnh báo năng lực trả nợ vay của các đơn vị phát hành bất động sản chưa niêm yết hiện đang rất yếu. Các chỉ số đánh giá năng lực trả nợ vay và đòn bẩy đều đang ở mức đáng báo động.
“Điều này thể hiện ở mức độ đòn bẩy tài chính, tức nợ vay ròng trên vốn chủ sở hữu hiện ở mức lên tới hơn 8,1 lần trong khi các doanh nghiệp niêm yết chỉ ở mức 2,5 lần. Đặc biệt, nhà đầu tư cá nhân là bên chịu rủi ro chủ yếu trên thị trường TPDN hiện nay” - hãng nghiên cứu trên nêu rõ.
Đáng chú ý, nguy cơ hiện hữu về khả năng mất tiền từ việc đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp bất động sản chưa niêm yết là rất lớn. Bởi hiện nay, công ty niêm yết chịu sự ràng buộc giám sát từ cổ đông, cơ quan quản lý nhà nước, thị trường chứng khoán vì quy định phải công bố thông tin kinh doanh theo quý hay năm.
Ngược lại, nhiều công ty bất động sản chưa niêm yết rất thoải mái phát hành trái phiếu doanh nghiệp mà gần như không chịu ràng buộc điều kiện nào. Nói cách khác, đây là những công ty phát hành trái phiếu kiểu “ba không”, nghĩa là trái phiếu của họ không có xếp hạng tín nhiệm, không có tài sản đảm bảo và không có bảo lãnh thanh toán.
