Tại phiên phúc thẩm xét xử các bị cáo trong vụ án Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ kỹ thuật Nhật Cường (Công ty Nhật Cường) vừa diễn ra, Hội đồng xét xử (HĐXX) đã bác kháng cáo của bị cáo Ngô Tuấn Sửu (SN 1976) - Giám đốc Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển Hạ tầng Thanh Sơn.

Theo đó, ông Sửu phải chấp hành hình phạt 5 năm tù về tội buôn lậu, đồng thời phải liên đới bồi thường 15 tỷ đồng thu lời bất chính từ hành vi buôn lậu.

Trình bày căn cứ xin giảm nhẹ hình phạt tại phiên phúc thẩm, bị cáo Ngô Tuấn Sửu cho biết, ông có giấy khen trong thời gian đi học tại trường Đại học Xây dựng Hà Nội. Bản thân bị cáo đã tham gia vào nhiều công trình đặc biệt, nhận được giấy khen của nước Lào; bố vợ bị cáo cũng có bằng khen, giấy khen.

Nêu quan điểm trong bản án phúc thẩm, Tòa án Nhân dân cấp cao (TAND) tại Hà Nội cho rằng, với hành vi của các bị cáo, tòa án cấp sơ thẩm xét xử các bị cáo về tội buôn lậu và vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không oan. Do đó, không có căn cứ chấp thuận kháng cáo của các bị cáo.

Khi quyết định mức hình phạt, tòa án cấp sơ thẩm đã đánh giá toàn diện vụ án, vai trò, nhân thân các bị cáo, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ. Hình phạt mà tòa sơ thẩm đã áp dụng là tương xứng với vai trò, tính chất, mức độ hành vi phạm tội mà các bị cáo gây ra.

Xét kháng cáo của các bị cáo, HĐXX phúc thẩm thấy rằng, tại phiên tòa phúc thẩm, các bị cáo đã thành khẩn, ăn năn hối cải, xuất trình một số tình tiết mới. Tuy nhiên, các bị cáo không có tình tiết giảm nhẹ đặc biệt nào mới. Do đó, không có căn cứ để chấp nhận kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt của các bị cáo.

Giấy khen không phải tình tiết giảm nhẹ

Đánh giá về căn cứ xin giảm nhẹ hình phạt mà bị cáo Ngô Tuấn Sửu trình bày tại tòa phúc thẩm, luật sư Đặng Văn Cường (Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng, việc có giấy khen thời sinh viên của ông Sửu không phải là tình tiết giảm nhẹ.

Về quy định giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu, học tập hoặc công tác, theo hướng dẫn tại Nghị quyết số 01/2000/NQ-HĐTP và Nghị quyết số 01/2018/NQ-HĐTP.

Cụ thể, người có thành tích xuất sắc trong sản xuất, chiến đấu học tập hoặc công tác là người được tặng thưởng huân chương, huy chương, bằng khen, bằng lao động sáng tạo hoặc có sáng chế phát minh có giá trị lớn hoặc nhiều năm được công nhận là chiến sỹ thi đua… Một trong các điều kiện để người được tha tù trước thời hạn có điều kiện có thể được rút ngắn thời gian thử thách là "lập thành tích trong lao động sản xuất, bảo vệ an ninh Tổ quốc... được cơ quan cấp tỉnh trở lên khen thưởng".

"Như vậy, theo các văn bản hướng dẫn ở trên thì phải có giấy khen được cơ quan cấp tỉnh trở lên ký. Trường hợp giấy khen hồi học phổ thông hay đại học do hiệu trưởng nhà trường ký thì không phải là căn cứ để xác định có thành tích xuất sắc trong học tập để được giảm nhẹ trách nhiệm hình sự" - luật sư Cường phân tích.

Theo ông Cường, việc quyết định hình phạt căn cứ vào tính chất, mức độ của hành vi phạm tội, nhân thân người phạm tội và các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Tại giai đoạn xét xử phúc thẩm, nếu người kháng cáo có thêm một trong các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự thì cũng có cơ hội được xem xét giảm nhẹ.

"Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự chỉ là một trong các căn cứ để xem xét, quyết định về mức hình phạt. Trường hợp có nhiều tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hoặc xuất hiện các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự mới, tuy nhiên, xét tính chất nghiêm trọng của vụ án thì tòa án vẫn có thể bác kháng cáo và giữ nguyên bản án sơ thẩm" - luật sư Cường cho hay.

Ngoài ra, theo luật sư Cường, nếu tòa án cấp phúc thẩm xét thấy việc đánh giá tính chất của vụ án tại giai đoạn xét xử sơ thẩm chưa chính xác, chưa khách quan hoặc chưa thể hiện sự khoan hồng, nhân đạo thì vẫn có thể giảm nhẹ một phần trách nhiệm hình sự mà không phụ thuộc vào việc có thêm tình tiết giảm nhẹ hay không.

"Trường hợp tòa án cấp phúc thẩm xét thấy việc xét xử của tòa án cấp sơ thẩm là chưa đúng, áp dụng sai pháp luật thì vẫn có thể sửa bản án sơ thẩm mà không phụ thuộc vào việc có thêm tình tiết mới hay không" - luật sư Cường nói.

Phúc Lâm