Các chuyên gia cho rằng các gói hỗ trợ doanh nghiệp phải dễ tiếp cận và sớm thực hiện - Ảnh: Q.ĐỊNH
Diễn đàn do Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Ban Kinh tế trung ương, Viện hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam tổ chức. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã dành cả ngày lắng nghe các chuyên gia, lãnh đạo doanh nghiệp hiến kế, đề xuất.
Cần đưa ra gói kích thích kinh tế đủ lớn với các ngành, lĩnh vực có khả năng tăng trưởng cao... Việt Nam chấp nhận nâng tỉ lệ bội chi, nợ công trong giai đoạn này để có nguồn lực hỗ trợ người dân và doanh nghiệp, phục hồi và phát triển kinh tế.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ
Cần có "chương trình đặc biệt"
TS Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, phân tích: mức hỗ trợ của Việt Nam chỉ tương đồng các nước thu nhập thấp. Hiện nay, Nhà nước đã sử dụng linh hoạt các chính sách tài khóa, tiền tệ với tổng quy mô khoảng 4%/GDP để phục hồi kinh tế, nhưng các chuyên gia cho rằng quy mô các gói thấp hơn nhiều so với bình quân 16,4% GDP của toàn cầu.
"Nếu không có chương trình đặc biệt gói kích thích kinh tế đủ mạnh và kịp thời về tài khóa và tiền tệ thì chúng ta sẽ lỡ nhịp và tụt hậu" - ông Lực khuyến cáo.
Ông Lực kiến nghị gói hỗ trợ khoảng 843.000 - 844.000 tỉ đồng về danh nghĩa, gồm thực chi là khoảng 445.000 tỉ đồng, tương đương 5,5% GDP. Trong đó, tổng gói hỗ trợ tài khóa 278.000 tỉ đồng, để tiếp tục giảm thuế giá trị gia tăng 1-2%, hỗ trợ lãi suất, tăng đầu tư bổ sung cho dự án công trình trọng điểm.
Doanh nghiệp đang cần vốn phục hồi. Lấy đâu ra? Theo ông Lực, ngân sách nhà nước phải chấp nhận thâm hụt. Nguồn lực các gói hỗ trợ có thể lấy từ nguồn tiết giảm chi phí, cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, rà soát các quỹ ngoài ngân sách...
Trong khi Viện hàn lâm Khoa học xã hội đề nghị triển khai kịp thời và hiệu quả tổng gói cứu trợ nền kinh tế trong hai năm 2022 - 2023 khoảng 666.000 tỉ đồng, tập trung 4 lĩnh vực ưu tiên là hệ thống y tế, củng cố hệ thống an sinh xã hội, hỗ trợ người lao động và hỗ trợ doanh nghiệp.
Tiếp cận vốn, nút thắt cần gỡ
TS Trương Văn Phước - nguyên quyền chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia - đề nghị kéo dài thời gian cơ cấu nợ cho khách hàng ít nhất cuối năm 2022. Đồng tình giảm lãi suất cho vay 0,5 - 1%/năm, nhưng giải pháp mà ông Phước khuyến nghị nên tái cơ cấu một số ngân hàng thương mại yếu kém. "Vì có một số anh thiếu thuốc và mua thuốc bất cứ giá nào" - ông Phước ví von.
Ông Bùi Quang Tuấn - viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam - đánh giá doanh nghiệp hiện đang "thiếu máu cần phải bơm máu". Họ thiếu vốn trầm trọng, không còn khả năng thế chấp để vay vốn. Do vậy, cần có những gói hỗ trợ đủ quy mô, cấp thiết, kịp thời nhanh nhạy để đi thẳng vào nền kinh tế.
Ông Hoàng Văn Cường - phó hiệu trưởng Đại học Kinh tế quốc dân - cũng bày tỏ lo ngại khi tốc độ chuyển vốn vào các hoạt động đầu tư phát triển, như giải ngân đầu tư công, tăng trưởng tín dụng hiện đều đang chậm. Để tăng hấp thụ vốn tín dụng, ông Cường cho rằng doanh nghiệp không phải chỉ trông chờ giảm lãi suất vì có giảm lãi suất họ cũng khó tiếp cận được.
Vì thế, cần thay đổi phương thức tiếp cận vốn cho các doanh nghiệp, không nên tập trung vào tài sản thế chấp, tài sản bảo đảm... mà ngân hàng phải đồng hành cùng doanh nghiệp, giải ngân theo các hợp đồng sản xuất.
"Bộ Tài chính chưa tích cực lắm"
Kết luận Diễn đàn kinh tế Việt Nam 2021, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng trong bối cảnh đặc biệt thì cần có giải pháp đột phá. Cần giữ ổn định kinh tế vĩ mô vì mất ổn định vĩ mô là mất hết.
Tuy nhiên, các chính sách hỗ trợ cần trúng và đúng đối tượng để tạo ra tác động lan tỏa. Ông Huệ nhấn mạnh cần đưa ra gói kích thích kinh tế đủ lớn với các ngành, lĩnh vực có khả năng tăng trưởng cao, đảm bảo hiệu quả của dòng vốn đầu tư.
Về chính sách hỗ trợ thuế, phí, theo ông Huệ, dù giảm mức thu nhưng lại là tăng thu, như vừa rồi giảm lệ phí trước bạ ôtô sản xuất và lắp ráp trong nước nhưng tổng thu lệ phí trước bạ lại tăng lên do người dân tăng mua xe.
Nếu tính giảm 2% thuế giá trị gia tăng có thể tác động thu ngân sách là 70.000 - 80.000 tỉ đồng. Nên Chủ tịch Quốc hội gợi mở: có hai cách, có thể thu bình thường rồi lấy 80.000 tỉ đồng để trợ cấp cho người dân, hoặc giảm thuế luôn thì người dân được thụ hưởng, kích cầu tiêu dùng nội địa, đa mục tiêu.
Nhắc tới thực tế: chính sách miễn, giảm thuế thu nhập thì kinh doanh có lãi đâu mà doanh nghiệp được hưởng, Chủ tịch Quốc hội đánh giá "Bộ Tài chính chưa tích cực lắm việc này". Vì có nhiều doanh nghiệp chi phí đầu vào rất lớn, nhất là đợt dịch vừa rồi phải thực hiện "3 tại chỗ", "1 cung đường 2 điểm đến"... khiến họ chịu không thấu. Nhà nước nên ứng trước thuế cho doanh nghiệp, không có hỗ trợ này thì doanh nghiệp có thể phá sản. Doanh nghiệp tồn tại và vượt qua được thì sau này nộp thuế cho Nhà nước.
"Rất nhiều lần tôi nêu ý này rồi, rất nhiều nước họ đã làm rồi mà mình chưa làm" - ông Huệ nói.
Việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân chính là nuôi dưỡng nguồn thu cho ngân sách nhà nước và phát triển hệ thống ngân hàng. Ông Huệ cho rằng ngân hàng tiếp tục giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ doanh nghiệp cũng chính là tự giúp mình.
Để có thêm nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp, cần khai thác các quỹ, như quỹ phát triển khoa học tại doanh nghiệp.
"Như tôi nắm được có 1 tỉ USD trích ra từ lợi nhuận đang nằm trong doanh nghiệp mà không tiêu được do vướng mắc về hướng dẫn Luật khoa học công nghệ. Quy định hiện nay chỉ dùng cho nghiên cứu khoa học. Chúng ta có thể cho doanh nghiệp dùng quỹ này để chuyển đổi số được không?" - ông Huệ đặt câu hỏi và khẳng định luôn: Nếu vướng mắc gì về luật pháp thì phải tháo gỡ.
Ông Vũ Hồng Thanh (chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội): Gói hỗ trợ "kích" cả cung và cầu
Gói hỗ trợ tổng thể phục hồi kinh tế phải tập trung "kích" cả phía cung và cầu hiện đang suy yếu vì COVID-19. Liều lượng quy mô gói phục hồi phải đủ lớn, đủ mạnh. Gói này cũng phải khả thi, thực thi nhanh và phối hợp hài hòa giữa các chính sách vĩ mô, đủ lớn và tập trung vào các ngành, lĩnh vực có khả năng hấp thụ nhanh, an toàn. Việc này sẽ tạo cú hích, sự thay đổi cho nền kinh tế, nhưng tránh nguy cơ có thể gây lãng phí.
Trong giai đoạn nhất định thì một số chỉ tiêu có thể thay đổi, song phải cân đối khả năng vay - trả nợ, hấp thụ của nền kinh tế và có cơ chế giám sát để chính sách phát huy tác dụng. Các chính sách hỗ trợ cần phân bổ nguồn lực công khai, minh bạch. Chúng ta muốn nhanh, rộng nhưng phải có cơ chế kiểm soát, kiểm toán để chính sách phát huy hiệu quả, tránh tham nhũng lãng phí, lợi ích nhóm.
Ông Đặng Hồng Anh (chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam): Ngăn nguồn lực đổ vào chứng khoán, bất động sản
Bài học từ gói kích cầu 2008 - 2009 có quy mô lên tới 122.000 tỉ đồng đã giúp đất nước vượt qua khủng hoảng. Tuy nhiên, việc triển khai gói hỗ trợ đã tạo ra hệ lụy cho sự phát triển bền vững vì việc thực hiện thiếu đồng bộ, thiếu giám sát, dẫn tới thất thoát, tiêu cực, thậm chí tác dụng ngược, không đến đúng đối tượng, thậm chí chảy vào đầu cơ bất động sản, chứng khoán, ảnh hưởng đến ổn định vĩ mô. Do vậy cần tăng cường giám sát chương trình kích cầu phục hồi kinh tế theo phương châm từ xa, từ sớm, khoa học và toàn diện, xuyên suốt.
Ông Phạm Thanh Hà (phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước): Có thể nới tín dụng trong tháng này
Hai năm đã mua 25 tỉ USD, qua đó bơm một lượng tiền lớn ra hỗ trợ nền kinh tế. Mặt khác, để hỗ trợ trực tiếp khách vay, Ngân hàng Nhà nước đã cho phép các ngân hàng cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm lãi suất cho vay, tiếp tục cho vay. Đến cuối tháng 11, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế tăng 10% và có thể nới vào tháng cuối cùng này để đảm bảo thanh khoản cho nền kinh tế, doanh nghiệp.
Điểm tích cực trong chính sách tiền tệ là lãi suất cho vay giảm 1,77% so với đầu năm 2020. Tuy nhiên, quan điểm điều hành chính sách tiền tệ là lãi suất phải đảm bảo thu hút vốn và quyền lợi của người gửi tiền. Do đó, mặt bằng lãi suất trong thời gian tới tiếp tục được giữ ổn định.
L.THANH ghi
Ông Trần Việt Anh (tổng giám đốc Công ty CP xuất nhập khẩu Nam Thái Sơn): Ngân hàng còn thận trọng
Quan trọng nhất là dòng tiền bị tắc vì không bán được hàng trong khi nguyên vật liệu đã đặt mua từ nước ngoài vẫn phải nhận, vẫn phải thanh toán, doanh nghiệp vay ngân hàng đều nhảy nhóm nợ. Đã nhảy nhóm thì các ngân hàng đều phải rà soát lại trước khi cấp tín dụng.
Do vậy từ tháng 10 khi mở cửa trở lại hoạt động của doanh nghiệp bị chững lại. Sau đó Ngân hàng Nhà nước có thông tư cho phép cơ cấu lại nợ nhưng ở góc độ ngân hàng thương mại họ vẫn phải thận trọng nên việc cấp lại hạn mức tín dụng rất chậm. Do đó khi mở cửa trở lại hoạt động doanh nghiệp lâm vào tình trạng khách hàng đang chờ nhưng tiền xoay để chạy như tiền lương, điện, VAT... doanh nghiệp vẫn khó khăn.
Đang là mùa cuối năm, nhu cầu thị trường rất cao. Chúng tôi kiến nghị ngân hàng nên đánh giá dựa trên quá khứ và đầu ra của doanh nghiệp để cấp tín dụng. Ngoài ra giai đoạn này doanh nghiệp cũng đang rất cần tiền để nhập máy móc thiết bị, chỉnh trang nhà xưởng cho năm 2022. Chúng tôi cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước cần có chính sách để "mở đường" cho các ngân hàng thương mại mạnh tay rót vốn cho doanh nghiệp.
Giảm lãi suất chỉ là một phần, quan trọng là doanh nghiệp phải tiếp cận được vốn. Các gói hỗ trợ doanh nghiệp, thậm chí từng ngành cũng cần cụ thể và sớm triển khai chứ đến nay doanh nghiệp chỉ nghe nói chứ cơ bản chưa thấy gói hỗ trợ đâu.A.Hồng ghi
Ông Trương Tiến Dũng (phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực thực phẩm TP.HCM - FFA): Tiếp cận hỗ trợ rất khó khăn
Sau đợt dịch vừa rồi, đã có nhiều giải pháp gỡ khó cho doanh nghiệp như giảm, giãn, khoanh nợ. Tuy nhiên, thực tế doanh nghiệp còn khó khăn khi tiếp cận được những hỗ trợ này, đặc biệt là tiếp cận vốn mới do các điều kiện, thủ tục mà hệ thống ngân hàng quy định vẫn rất "cứng".
Muốn giải quyết được vấn đề này, tốt nhất là hệ thống ngân hàng cần ngồi lại với doanh nghiệp để bóc tách từng phương án kinh doanh, đánh giá mức độ hiệu quả và lịch sử giao dịch của từng doanh nghiệp để có các khoản cho vay lẫn mức lãi suất phù hợp. Có vậy mới khai thông vốn cho doanh nghiệp.
TRẦN VŨ NGHI ghi
Doanh nghiệp lo tiền gói hỗ trợ kinh tế chảy vào đầu cơ bất động sản, chứng khoán TTO - Nhấn mạnh cần thiết phải có gói hỗ trợ để phục hồi, phát triển kinh tế nhưng nhiều chuyên gia, doanh nghiệp cho rằng cần có cơ chế giám sát chương trình phục hồi tổng thể kinh tế - xã hội từ sớm, từ xa để đảm bảo hiệu quả.
Xem thêm: mth.955908060211202-uah-tut-gnohk-ed-nol-ud-ort-oh-iog-nac/nv.ertiout