Chuyển đổi số đang là xu hướng và ngày càng gia tăng bởi những tiện lợi cho hoạt động kinh doanh, tiêu dùng. Tuy nhiên, sự tiện lợi cũng đi kèm với những rủi ro, đặc biệt trong việc quản lý các trung gian thanh toán. Như thông tin về vụ việc gần cả trăm điểm bán, đại lý ở nhiều tỉnh thành tố cáo mất tiền tỷ khi thanh toán cước dịch vụ điện, nước, điện thoại... cho người dân qua một ứng dụng có tên là Ecobe.
Theo quảng cáo, Ecobe có tính năng như ví điện tử, đại lý thu hộ, nhưng lại hoạt động theo kiểu "3 không": không hợp đồng, không bảo lãnh và không có giấy phép. Tuy nhiên một công ty bất thường như vậy lại xây dựng được mạng lưới điểm bán từ Bắc vào Nam, có tháng quy mô giao dịch lên đến hàng chục tỷ đồng trong gần 2 năm qua.
Tổng Công ty Điện lực miền Nam khẳng định Công ty Ecobe không phải là đại lý thu hộ và các đại lý thu hộ của Điện lực miền Nam cũng không hợp tác với Ecobe. Tuy nhiên trong suốt 2 năm, ứng dụng Ecobe hoạt động giống như một trung gian thanh toán thu hộ, mời gọi các hộ kinh doanh tham gia mạng lưới đại lý của mình bằng cách chiết khấu trực tiếp hàng ngày, từ hơn 1% đến 3,5% cho mỗi lần nạp tiền của điểm bán hàng.
Các điểm bán hàng tố mất tiền tỷ khi thanh toán qua Ecobe.
Đáng chú ý, khi các điểm bán tra cứu dữ liệu tiền điện hàng tháng của người dân trên ứng dụng Ecobe để tiến hành thanh toán, dữ liệu đều thể hiện chính xác khiến điểm bán tin tưởng là Ecobe có hợp tác với ngành điện.
Dữ liệu như tiền điện hàng tháng những tưởng là thông tin riêng tư, nhưng thực tế lại có thể được truy xuất khá dễ dàng qua các trung gian thanh toán. Một lỗ hổng tạo "khoảng trống" cho những công ty như Ecobe có dấu hiệu tổ chức thu hộ trái phép.
"Các đại lý của Ecobe tạo tài khoản cá nhân trên các ứng dụng Digital banking - Ví điện tử của các ngân hàng/tổ chức trung gian thanh toán đang hợp tác thu hộ với Tổng công ty Điện lực miền Nam để tra cứu thông tin nợ tiền điện, tự ý thu tiền điện của khách hàng", Tổng Công ty Điện lực miền Nam cho biết.
Trên thị trường, các phần mềm có tính năng truy xuất dữ liệu như: tiền điện, nước, Internet, vay tiêu dùng của người dân được rao bán công khai.
Theo chuyên gia, các trung gian thanh toán được cấp phép để phát triển mạng lưới, tăng tính tiện lợi cho người dân cũng cần nâng cao vai trò hậu kiểm, giám sát để phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm pháp luật, hạn chế rủi ro cho người dân.
"Nếu để xảy ra hiện tượng có tính chất giả mạo, lừa dối, vi phạm kéo dài, thì cũng cần thiết đặt ra trách nhiệm của cơ chế trung gian thanh toán. Thậm chí, Ngân hàng Nhà nước cũng cần xem xét bổ sung vào quy định những cơ chế rà soát, ràng buộc trách nhiệm của các công ty cung cấp dịch vụ thanh toán", Luật sư Trần Minh Hải, Giám đốc Công ty Luật Basico, nhận định.
Qua vụ việc, các điểm bán hàng tố mất tiền tỷ khi thanh toán qua Ecobe, ngành điện lực đã phát đi cảnh báo đối với đại lý thu hộ, bao gồm các công ty trung gian thanh toán, cần rà soát lại tài khoản người dùng lập ra chỉ để tra cứu nhiều dữ liệu khách hàng, đề phòng rò rỉ thông tin có thể dẫn đến thiệt hại cho người dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!