Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) được dự báo sẽ công bố sự thay đổi chính sách mạnh mẽ vào ngày 15/12 để dọn đường cho đợt tăng lãi suất đầu tiên vào năm tới.

Thị trường đang dự đoán rằng Fed sẽ đẩy nhanh tốc độ cắt giảm chương trình mua trái phiếu, thay đổi thời gian kết thúc từ tháng 6 lên tháng 3/2022.

Chấm dứt bơm tiền sẽ cho phép ngân hàng trung ương Mỹ bắt đầu tăng lãi suất, và các quan chức Fed được cho là sẽ công bố dự báo mới thể hiện hai đến ba đợt tăng lãi suất trong năm 2022 và ba đến 4 đợt trong năm 2023. Trước đây Phố Wall không tin Fed sẽ nâng lãi suất ngay trong năm 2022, dù một nửa quan chức Fed dự kiến sẽ có ít nhất một lần điều chỉnh trong năm tới.

Vào cuối cuộc họp chính sách hai ngày chiều 15/12, Fed được cho là sẽ thừa nhận lạm phát không còn là rắc rối "tạm thời", và giá cả tăng có thể là mối đe dọa lớn tới nền kinh tế. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) nhảy vọt 6,8% trong tháng 11 và có thể sẽ lại tăng cao trong tháng 12.

 Chỉ số giá sản xuất (PPI) tháng 11 vừa công bố cũng tăng kỷ lục 9,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Ông Rick Rieder, Giám đốc chứng khoán thu nhập cố định toàn cầu tại BlackRock nhận xét: "Tôi nghĩ việc Fed rút khỏi chính sách nới lỏng định lượng giờ đã là chậm trễ".

Fed tiến hành chương trình nới lỏng định lượng để chống lại tác động của đại dịch và cắt giảm lãi suất điều hành xuống 0 trong năm 2020.

Chuẩn bị tâm lý cho thị trường

Vào giữa tháng 11, các quan chức Fed bắt đầu thảo luận về việc cắt giảm chương trình mua trái phiếu nhanh chóng, và đã thành công trong việc khiến thị trường bắt đầu trông đợi cái kết sẽ đến nhanh chóng. Kỳ vọng của thị trường về thời điểm tăng lãi suất cũng đã được đẩy lên, từ bắt đầu vào cuối năm sau chuyển thành tháng 6.

Giám đốc Rieder nói rằng với việc chấm dứt nhanh chóng hoạt động mua trái phiếu, Fed đang chừa cho mình con đường để nâng lãi suất. "Fed có thể tăng lãi suất trong năm 2022, và tôi không cho rằng việc này là vội vàng".

"Dữ liệu sẽ quyết định thời điểm Fed bắt đầu thắt chặt. Tôi không cho là Fed nghĩ họ phải bắt đầu vào một quý cụ thể nào".

Giám đốc Rieder cho rằng sau buổi họp, Fed sẽ có thể đánh giá rõ hơn lạm phát dai dẳng đến mức nào và liệu COVID-19 có tiếp tục là rủi ro tới kinh tế toàn cầu trong năm sau hay không.

Fed được cho là sẽ sử dụng giọng điệu "diều hâu", thể hiện tư tưởng thắt chặt tiền tệ. Tuy nhiên, Chủ tịch Jerome Powell có thể sẽ điềm đạm hơn nhiều khi nói chuyện với truyền thông sau khi Fed ra tuyên bố và dự báo.

Ông Vince Reinhart, nhà kinh tế trưởng tại Dreyfus & Mellon dự đoán ông Powell sẽ đề cập đến lạm phát nóng và cả lý do Fed có thể duy trì thận trọng trong thời gian tới.

"Chúng ta đã không còn tin vào "lạm phát tạm thời", nhưng việc xoay chuyển chính sách của Fed có thể là sự điều chỉnh lớn vì Powell đang hành động nhanh. Powell có thể dành thời gian nói về biến chủng COVID-19 và rủi ro đến triển vọng kinh tế và những chuyện không hay xảy ra.

Bất ngờ từ bảng cân đối kế toán

Một ẩn số lớn có thể tác động mạnh tới thị trường là những gì Fed sẽ nói về bảng cân đối kế toán của mình. Quy mô bảng cân đối của Fed vào khoảng 4.100 tỷ USD vào tháng 1/2020 trước khi đại dịch ập đến nhưng đã phình lên tới 8.700 tỷ USD. 

Mỗi khi chứng khoán trong bảng cân đối đáo hạn, Fed thay thế chúng, đồng nghĩa với việc mua thêm hàng tỷ USD trái phiếu Kho bạc mỗi tháng, không kể đến chương trình nới lỏng định lượng.

Giám đốc Rieder nhận xét: "Thị trường sẽ rất ngạc nhiên nếu Powell tuyên bố Fed không cần duy trì quy mô bảng cân đối kế toán lớn cỡ này nữa".

Ông dự đoán Fed sẽ thu hẹp bảng cân đối sau khi tăng lãi suất. Nhưng việc Fed cắt giảm bảng cân đối đôi khi có thể tạo ra tác động tới thị trường lớn hơn cả lãi suất tăng.

Fed có thể thu hẹp quy mô bảng cân đối bằng cách ngưng tái đầu tư số tiền Fed nhận được khi trái phiếu đáo hạn vào các chứng khoán mới.

Các nhà kinh tế của Goldman Sachs viết trong lưu ý: "Chúng tôi dự đoán lần tăng lãi suất thứ 4 sẽ đến vào nửa đầu năm 2023, và vào thời điểm này Fed sẽ bắt đầu thu hẹp bảng cân đối. Nghiên cứu về chính sách bảng cân đối cho thấy tác động của quá trình này lên lãi suất, tình hình tài chính, tăng trưởng và lạm phát sẽ chỉ ở mức khiêm tốn".

"Tuy nhiên, trong quá khứ đã có lúc thị trường phản ứng mạnh mẽ với việc điều chỉnh bảng cân đối".

Bà Diane Swonk, nhà kinh tế trưởng tại Grant Thornton kỳ vọng Fed thảo luận về bảng cân đối trong cuộc họp chính sách nhưng không đưa ra hành động gì.

"Tôi nghĩ Powell sẽ bị chất vấn về bảng cân đối", bà Swonk nói. "Trong giai đoạn sau khủng hoảng tài chính 2008, Fed đã cố để bảng cân đối tiêu hao bớt. Lần này Fed cũng sẽ làm vậy và có thể còn nhanh chóng hơn lần trước. Tôi không cho rằng Fed đã ra quyết định nhưng cũng sẽ chẳng ngạc nhiên nếu vấn đề này xuất hiện trong biên bản cuộc họp".