Tính đến ngày 21.12, tổng số xe hàng hóa chờ xuất sang Trung Quốc đang tập trung tại các cửa khẩu phía Bắc lên tới gần 6.200 xe hàng, cùng với đó là 12.000 tài xế, phụ xe.

Áp lực vấn đề an ninh trật tự, chất lượng hàng hóa

Chiều 21.12, thông tin đến báo giới tại cuộc họp báo về giải pháp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động thông quan hàng hóa tại cửa khẩu biên giới phía Bắc do Tổng cục Hải quan tổ chức, ông Âu Anh Tuấn, Quyền cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan cho biết, tính đến ngày 21.12, trên toàn bộ các cửa khẩu tại khu vực phía Bắc (trên địa bàn các tỉnh Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai, Hà Giang, Điện Biên) còn ùn ứ khoảng 6.200 xe hàng hóa. Riêng tại các cửa khẩu ở Lạng Sơn là hơn 4.400 xe.

Theo ông Tuấn, mỗi xe có ít nhất 2 người, gồm phụ xe và lái xe, với 6.200 xe hàng, thì có khoảng 12.000 tài xế, phụ xe đang tập trung tại các cửa khẩu phía Bắc.

"Việc ùn tắc này đã tạo ra áp lực rất lớn đến vấn đề an ninh trật tự, chất lượng hàng hóa, an toàn phòng dịch... Đặc biệt, các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu là nông sản, thủy hải sản, nếu để lâu sẽ dẫn đến hư hỏng gây thiệt hại cho doanh nghiệp", ông Tuấn cho biết.

Về nguyên nhân ùn tắc hàng hóa nghiêm trọng tại các cửa khẩu nhiều ngày qua, ông Tuấn cho rằng do Trung Quốc tiếp tục áp dụng các biện pháp phòng chống COVID-19 khiến việc thông quan bị giảm mạnh, nhiều cửa khẩu chỉ đáp ứng 20-25% so với ngày thường. Một số cửa khẩu yêu cầu thay đổi phương thức giao nhận hàng hóa, yêu cầu lái xe phải đi về trong ngày, niêm phong cabin xe.

Đặc biệt có địa phương, cơ quan chức năng phía Trung Quốc tăng cường biện pháp chống dịch ở mức cao hơn, như tại cặp cửa khẩu Tân Thanh - Pò Chài và cặp cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Hữu Nghị Quan, lái xe chuyên trách chở xe hàng sang phía Trung Quốc giao và phải đi về trong ngày. Lái xe không được xuống xe và phải tiêm đủ 2 mũi vaccine, thực hiện xét nghiệm COVID-19 bằng phương pháp PCR định kỳ 3 ngày/lần…

Mới đây, phía cửa khẩu Đông Hưng, Trung Quốc thông báo dừng thông quan cho người, hàng hóa từ 0h ngày 21.12 đến khi có thông báo mới.

Đại diện Tổng cục Hải quan đánh giá nếu áp dụng biện pháp này trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc thông quan hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam.

Ngoài ra, đại diện Tổng cục Hải quan cũng lo ngại hiện tồn khoảng 3.500 xe hàng là nguyên liệu nhập khẩu phục vụ sản xuất công nghiệp đang nằm phía Trung Quốc chưa được nhập về Việt Nam. Nếu không có giải pháp tháo gỡ kịp thời, tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sản xuất công nghiệp trong nước.

Đề xuất các giải pháp trước mắt và lâu dài

Để kịp thời có giải pháp đồng bộ hỗ trợ người dân, doanh nghiệp, ông Âu Anh Tuấn đề nghị Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Ngoại giao đàm phán, kiến nghị với các bộ, ngành và chính quyền địa phương phía Trung Quốc tăng thời gian thông quan tại các cửa khẩu.

Các hiệp hội ngành hàng, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam và sở công thương các địa phương cần thông báo về việc phía Trung Quốc thực hiện lấy mẫu xét nghiệm COVID-19 cả trên bao bì chứa hàng hóa và đề nghị các doanh nghiệp kiểm soát chặt chẽ từ khâu thu hoạch, phân loại, đóng gói, bốc xếp, đảm bảo không có virus SARS-CoV-2. Đồng thời, chỉ vận chuyển hàng hóa lên cửa khẩu khi đã ký hợp đồng mua bán với đối tác Trung Quốc.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đàm phán, thống nhất với cơ quan chức năng phía Trung Quốc để thống nhất thủ tục kiểm dịch đối với hàng hóa nông lâm, thủy sản, hoa quả tươi trong giai đoạn 2 nước đẩy mạnh phòng dịch COVID-19, không để tình trạng đóng cửa khẩu hoặc tạm dừng nhập khẩu nông sản, hoa quả như thời gian qua. 

Nắm bắt tình hình liên quan chính sách quản lý tăng cường, chặt chẽ của phía Trung Quốc đối với các mặt hàng nông lâm thủy sản được sản xuất từ phía Việt Nam để có hướng dẫn doanh nghiệp Việt Nam phù hợp.

Bộ Ngoại giao cần đàm phán, trao đổi với cơ quan chức năng phía Trung Quốc, đảm bảo việc thực hiện theo đúng Hiệp định thương mại biên giới giữa 2 nước đã ký kết để hoạt động thương mại biên giới phát triển lành mạnh, liên tục và ổn định. Trường hợp khi có thay đổi về chính sách đối với hàng hóa xuất nhập khẩu, cần thông báo ít nhất 10 ngày trước khi áp dụng để phía Việt  Nam có thời gian chuẩn bị.