Bất động sản và tiêu dùng là 2 lĩnh vực mà các nhà kinh tế rất quan đến triển vọng tăng trưởng của Trung Quốc. Chi tiêu tiêu dùng cũng là lĩnh vực mà các doanh nghiệp và nhà đầu tư đặt cược khi họ kỳ vọng rằng sức mua của tầng lớp trung lưu sẽ tăng lên trong những năm tới.

Các nhà lãnh đạo hàng đầu ở Bắc Kinh đã cảnh báo tại một cuộc họp trong tháng này rằng tốc độ tăng trưởng đang phải đối mặt với "3 áp lực" từ nhu cầu sụt giảm, cú sốc nguồn cung và triển vọng yếu kém hơn.

Wang Jun - nhà kinh tế trưởng tại Zhongyuan Bank, cho biết: "Vấn đề cốt lõi là 3 áp lực này vẫn là nhu cầu sụt giảm. Nếu nhu cầu được cải thiện thì kỳ vọng tăng trưởng cũng vậy."

Ông nói, lý do chính khiến tăng trưởng kinh tế không ổn định là do nhu cầu suy yếu, một phần do tác động của đại dịch đến thu nhập của người dân. Ông cũng nói đến nhu cầu sụt giảm từ việc chính quyền địa phưởng cắt bớt chi tiêu cho các dự án cơ sở hạ tầng và quy định mới đối với các công ty dạy thêm cũng ảnh hưởng đến thị trường việc làm.

Về áp lực cú sốc nguồn cung, ông nhận định yếu tố này chủ yếu liên quan đến đại dịch và các biện pháp giảm khí thải carbon quá quyết liệu (sau đó đã được điều chỉnh). Các lệnh hạn chế nhằm ứng phó với dịch bệnh đã gây ra sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, bao gồm cả tình trạng thiếu hụt các chất quan trọng như chất bán dẫn.

Nhìn chung, những yếu tố không chắc chắn về việc làm và thu nhập đã làm giảm sức mua của người dân. Việc Bắc Kinh siết chặt quy định với các nhà phát triển nợ cần chồng chất cũng ảnh hưởng đến nhận thức của các hộ gia đình về sự giàu có. Phần lớn, tài sản của các gia đình Trung Quốc đều gắn với bất động sản.

Jianguang Shen - nhà kinh tế trưởng tại JD.com , nhận định: "Việc chi tiêu hồi phục như thế nào trong năm tới sẽ có tác động rất lớn đến nền kinh tế."

Shen cho biết, các nhà chức trách có thể thúc đẩy tiêu dùng bằng cách làm tương tự như Hong Kong khi phân phát phiếu giảm giá. Điều này sẽ giúp người dân chi tiêu trong các ngành cụ thể như khách sạn.

Doanh số bán lẻ của Trung Quốc đã giảm vào năm ngoái dù nền kinh tế vẫn tăng trưởng. Dù tăng vọt trong quý I nhưng tốc độ tăng đã chậm lại, đặc biệt là kể từ mùa hè. Doanh số bán lẻ 11 tháng đầu năm vẫn tăng 13,7% so với cùng kỳ năm 2020.

Theo ước tính của các nhà phân tích tại Goldman Sachs, xét theo lĩnh vực, người tiêu dùng đã chi tiêu nhiều hơn cho thực phẩm và quần áo, mức cao hơn cho các dịch vụ như giáo dục và giải trí. Họ dự đoán, sự phân hoá này sẽ giảm nhẹ trong năm tới.

Tuy nhiên, ngay cả với dự báo tăng trưởng tiêu dùng hộ gia đình đạt 7% trong năm tới, con số này vẫn ở dưới mức trước Covid vào cuối năm 2022. Các nhà phân tích chỉ ra yếu tố gây cản trở là chính sách "không khoan nhượng" của chính phủ đối với việc kiểm soát dịch bệnh và lĩnh vực bất động sản lao dốc.  Goldman Sachs dự kiến, GDP Trung Quốc sẽ tăng 4,8% trong năm tới, chậm hơn so với dự báo 7,8% trong năm nay.

Những vấn đề trên thị trường bất động sản của Trung Quốc đã thu hút sự chú ý của nhà đầu tư toàn cầu khi Evergrande đứng trước bờ vực vỡ nợ. Nhằm kiềm chế mức nợ cao của ngành này và giá nhà tăng cao, chính phủ đã thắt chặt điều kiện tài chính đối với các nhà ơhast triển và khiến doanh số bán nhà sụt giảm.

Larry Hu - nhà kinh tế trưởng nghiên cứu về Trung Quốc tại Macquarie, dự báo doanh số bán nhà sẽ sụt giảm với tốc độ nhanh hơn trong năm tới, đầu tư vào bất động sản sẽ giảm 2% sau khi tăng 4,8% theo dự kiến trong năm nay.

Ông nói: "Chính sách đối với lĩnh vực bất động sản sẽ chuyển từ thắt chặt sang nới lỏng sang năm tới, vì chúng tôi dự kiến các nhà hoạch định chính sách sẽ nỗ lực đạt mức tăng trưởng 5%. Rủi ro là có thể họ phản ứng quá muộn, do sử dụng bất động sản làm yếu tố thúc đẩy."

Theo Wang, các vấn đề của ngành bất động sản có thể mất vài năm để giải quyết. Trong khi đó, ông cho rằng chính phủ sẽ cần phát hành trái phiếu và chi tiêu nhiều hơn để giúp các chính quyền địa phương vượt qua tác động đối với nguồn thu. Moody’s dự đoán, chính quyền các địa phương đã thu về ít nhất 20% doanh thu hoặc nhiều hơn từ việc bán đất cho các nhà phát triển.

Thách thức đối với các nhà hoạch định chính sách là giảm mức độ nợ của lĩnh vực bất động sản, trong khi phải đảm bảo ngành này không lao dốc trầm trọng. Tuần trước, Fitch cho biết trong 1 báo cáo: "Tâm lý thị trường suy yếu cũng ảnh hưởng đến việc bán nhà ở." Dự kiến doanh số bán nhà sẽ giảm 15% trong năm tới, điều này có thể khiến 5 trong số 40 nhà phát triển trong xếp hạng của Fitch gặp cuộc khủng hoảng tiền mặt.

Trong năm tới, Bắc Kinh nhấn mạnh mối ưu tiên là sự ổn định. Các nhà chắc trách cũng nói rõ rằng chất lượng tăng trưởng là điều quan trọng hơn số lượng.

Tham khảo CNBC