Tăng vốn “khủng”
Kế hoạch được hầu hết các nhà băng đưa ra thực hiện năm nay là tăng vốn “khủng” qua chia cổ tức bằng cổ phiếu. Mới đây, một loạt ngân hàng như HDBank, ACB, VPBank hoàn tất tăng vốn. Trong đó, HDBank nâng số vốn điều lệ lên 25.503 tỷ đồng, VPBank có kế hoạch nâng vốn lên gần 80.000 tỷ đồng trong năm 2022. Song để đáp ứng các chuẩn mực quốc tế, đòi hỏi các ngân hàng phải tăng thêm vốn.
SHB vừa thông qua việc triển khai phương án phát hành cổ phiếu tăng vốn điều lệ năm 2022. Theo đó, Ngân hàng sẽ chào bán hơn 533 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, tương đương tỷ lệ thực hiện quyền là 100:20 (cổ đông sở hữu 1 cổ phiếu tại ngày chốt danh sách thì có 1 quyền mua, cứ 100 quyền mua thì được mua thêm 20 cổ phiếu mới).
ABBank chuẩn bị tăng vốn từ 9.409 tỷ đồng lên 10.400 tỷ đồng thông qua chia cổ tức năm 2021 tỷ lệ 10%. Nguồn vốn thực hiện từ lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, sau khi đã sử dụng một phần để phát hành cổ phiếu thưởng 35% vào ngày 11/2/2022. Đồng thời, ABBank dự kiến phát hành 5 triệu cổ phiếu thưởng theo chương trình lựa chọn dành cho cán bộ nhân viên (ESOP) trong quý IV/2022, sau khi hoàn thành phát hành cổ phiếu trả cổ tức. Số vốn tăng thêm dự kiến được ABBank bổ sung quy mô vốn hoạt động, nhằm cung cấp các dịch vụ ngân hàng như cho vay, đầu tư công nghệ…
Eximbank cũng được Ngân hàng Nhà nước chấp thuận tăng vốn điều lệ từ 12.355 tỷ đồng lên hơn 14.814 tỷ đồng thông qua phương án phát hành cổ phiếu để trả cổ tức sau 9 năm không chia.
Trong khi đó, OCB vừa công bố việc triển khai tăng vốn điều lệ lên hơn 17.808 tỷ đồng thông qua hình thức phát hành cổ phiếu thưởng 30% cho cổ đông hiện hữu từ nguồn vốn chủ sở hữu sau khi có chấp thuận của cơ quan chức năng. HĐQT OCB mong muốn hoạt động này giúp nâng cao năng lực tài chính, tăng trưởng quy mô và năng lực cạnh tranh của Ngân hàng trong thời gian sắp tới...
Các chuyên gia phân tích của Công ty cổ phần Chứng khoán SSI lại kỳ vọng, kế hoạch tăng vốn lớn sẽ hỗ trợ cho giá cổ phiếu ngân hàng. Việc tăng vốn thành công giúp các ngân hàng cải thiện khả năng tài chính, có lực chống đỡ tốt hơn trước các biến động kinh tế.
Năm 2022, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản chấp thuận tăng vốn điều lệ đối với 15 ngân hàng thương mại cổ phần. Việc tăng vốn của các ngân hàng này chủ yếu là từ nguồn vốn chủ sở hữu (lợi nhuận để lại và các quỹ dự trữ). Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 7/2022, vốn điều lệ của các ngân hàng thương mại cổ phần đạt 416,9 ngàn tỷ đồng; tổng tài sản đạt 7.488,2 ngàn tỷ đồng; huy động vốn thị trường 1 đạt 5.513,4 ngàn tỷ đồng; dư nợ cho vay thị trường 1 đạt 4.686,6 ngàn tỷ đồng.
Không chỉ khối tư nhân, tại các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước, BIDV cũng có kế hoạch tăng vốn điều lệ thêm 10.623 tỷ đồng, lên mức 61.208 tỷ đồng; Vietcombank tăng thêm gần 8.566 tỷ đồng, để đưa vốn điều lệ lên 55.891 tỷ đồng; VietinBank tăng vốn điều lệ thêm 5.694 tỷ đồng, lên 53.751 tỷ đồng...
NHNN cho biết, đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan xem xét, trình cấp thẩm quyền phê duyệt phương án tăng vốn cho Agribank; đã đề nghị Bộ Tài chính có ý kiến về phương án tăng vốn của BIDV, VietinBank và Vietcombank.
Hút vốn ngoại
Chia sẻ về các kế hoạch tăng vốn khủng, lãnh đạo một số ngân hàng cho biết, việc tăng vốn điều lệ là cần thiết, giúp ngân hàng củng cố tiềm lực tài chính, gia tăng nguồn vốn trung và dài hạn để mở rộng hoạt động kinh doanh, đảm bảo hệ số an toàn vốn (CAR) theo quy định của các cơ quan chức năng, đáp ứng kế hoạch tăng trưởng liên tục hàng năm.
Đặc biệt, việc tăng vốn cũng là nhiệm vụ thực hiện Đề án Cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2021-2025. Theo Đề án, đến năm 2025, nhóm ngân hàng có tiềm lực tài chính, năng lực cạnh tranh, quy mô lớn phải có vốn điều lệ tối thiểu đạt 15.000 tỷ đồng. Tổ chức xếp hạng tín dụng quốc tế Fitch Ratings cũng cho rằng, Việt Nam ghi nhận tốc độ tăng trưởng tín dụng khá nhanh những năm gần đây, đòi hỏi các ngân hàng phải mở rộng quy mô vốn, đảm bảo các tỷ lệ về an toàn.
“Cả hệ thống sẽ cần bổ sung vốn lên tới 10,7 tỷ USD (tương đương 2,9% GDP) để đảm bảo dự phòng rủi ro cho khoản vay có vấn đề và duy trì hệ số CAR ở mức 10%”, Fitch Ratings nhận định.
Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cũng nhận định, những số liệu chung có thể “che lấp” đi nguy cơ dễ bị tổn thương của một số ngân hàng thương mại, trong đó có những ngân hàng có tỷ lệ an toàn vốn thấp. Trong khi đó, theo dự báo của một số chuyên gia, tỷ lệ nợ xấu nội bảng khoảng 2,3-2,5% năm 2022, nợ xấu gộp có thể tăng cao tới 7,1-7,7%, đặc biệt là nửa cuối năm 2022 khi các quy định về cơ cấu lại thời hạn trả nợ theo Thông tư 14/2021/TT-NHNN hết hiệu lực.
Trong Báo cáo Điểm lại kinh tế Việt Nam tháng 8/2022 vừa công bố, WB cho biết, dù CAR bình quân của hệ thống ngân hàng tăng nhẹ lên 11,47% trong quý I/2022 (so với 11,3% trong quý I/2021) - cao hơn yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước, nhưng vẫn tương đối thấp. Tỷ lệ CAR ở một số ngân hàng chỉ cao hơn một chút so với yêu cầu tối thiểu. Chính vì thế, các ngân hàng đang tiếp tục tích cực đẩy mạnh tăng vốn để khắc phục những rủi ro, thêm sức bật cho giai đoạn phát triển mới sau đại dịch.
TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV nhận định, các ngân hàng tiếp tục chịu áp lực tăng vốn trong giai đoạn tới. Các quy định về an toàn hoạt động kinh doanh ngân hàng trên thế giới đang theo hướng ngày càng thắt chặt và Việt Nam không nằm ngoài xu hướng đó. Sau Basel 3, Basel 3,5 đang hình thành chính thức và Basel 4 đang được nghiên cứu xây dựng. Đối với tổ chức tín dụng Việt Nam, dù vốn điều lệ của hệ thống tổ chức tín dụng tăng khá tốt các năm qua thông qua hình thức phát hành cổ phiếu để trả cổ tức, song áp lực tăng vốn vẫn kéo dài từ năm trước.
Tuy nhiên, trước tình hình chứng khoán có khó khăn hiện nay, việc huy động vốn qua thị trường vốn cũng như phát hành cổ phiếu, trái phiếu ở thị trường trong nước không còn dễ dàng như trước. Vì thế, các ngân hàng tiếp tục lên kế hoạch hút thêm vốn ngoại để tăng năng lực tài chính, sức cạnh tranh, đáp ứng các chuẩn mực quốc tế. Thực tế cho thấy, ngay ở những tháng đầu năm 2022, dù số thương vụ khá ít ỏi do thị trường tài chính quốc tế không thuận lợi, nhưng vẫn có những thương vụ được công bố.
Cụ thể, theo kế hoạch đã công bố, VPBank bán 49% cổ phần FE Credit cho SMBC. Đồng thời, ngân hàng này đã nâng tỷ lệ sở hữu tối đa của nhà đầu tư nước ngoài từ mức 15% lên 17,607% vốn điều lệ. Dù chưa tiết lộ cụ thể thời gian hoàn thành kế hoạch bán vốn, nhưng đại diện VPBank cho biết, sẽ sớm thực hiện trong 2022- 2023. Trước đó, việc SMBC chấm dứt liên minh với Eximbank khiến thị trường đồn đoán nhà đầu tư Nhật Bản này cũng sẽ thoái 15% vốn tại Eximbank để mở đường rót vốn vào VPBank - nhất là sau khi mối quan hệ hai bên trở lên gắn bó sau thương vụ SMBC hoàn tất mua 49% cổ phần của FE Credit.
HDBank đang được đánh giá cao nhờ khả năng có thể được nới room vốn ngoại lên 49% theo lộ trình quy định trong thỏa thuận thương mại tại Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA). Nếu được chọn trở thành ngân hàng thí điểm, thì đây sẽ là một điểm sáng hỗ trợ giá của cổ phiếu, khi việc nới giới hạn sẽ thu hút nhiều nhà đầu tư dài hạn hơn.
Ngoài ra, các thương vụ M&A tỷ USD khác cũng được thị trường kỳ vọng có thể diễn ra thời gian tới như Vietcombank chào bán riêng lẻ 6,5% vốn, nếu thành công sẽ thu về xấp xỉ 30.000 tỷ đồng, đây là kế hoạch được đặt ra từ lâu, nhưng chưa hoàn tất. Theo đánh giá của PwC, bất chấp những trở ngại về kinh tế vĩ mô, năm 2022 là một năm sôi động đối với các giao dịch M&A tại Việt Nam và sẽ tiếp tục thu hút nhiều sự quan tâm của các quỹ đầu tư nước ngoài thời gian tới.
Nhưng thực tế cho thấy, hiện room ngoại còn lại ở ngân hàng Việt không còn nhiều. Chỉ một vài ngân hàng chưa có đối tác ngoại như VPBank, Nam A Bank, Bản Việt, Sacombank phải chờ hoàn tất tái cơ cấu mới bán cổ phần cho nhà đầu tư ngoại... Do đó, muốn hút thêm vốn ngoại, lãnh đạo các nhà băng có kiến nghị nới room trên 30%.