Bormann sinh ngày 17/6/1900 tại Halberstadt, Đức trong gia đình trung lưu, có cha là cựu thượng úy trung đoàn Phổ. Sau thời gian ngắn phục vụ quân đội trong Thế chiến I, ông ta làm quản lý và thủ quỹ của một trang trại lớn ở Mecklenburg, tham gia hiệp hội chủ đất bài Do Thái.
Thời gian này, Bormann cùng bạn mình, Rudolf Höss tham gia giết người, bị kết án một năm tù. Trong khi đó, Höss bị kết án 10 năm. Sau này cả hai đều sẽ trở thành những cái tên khét tiếng trong chế độ Đức Quốc xã. Höss là chỉ huy lâu năm nhất của Trại tập trung Auschwitz.
Ra tù năm 1924, Bormann tham gia Đảng Quốc xã, trở thành phóng viên của một tờ báo của Đảng này song sớm nhận ra đây không phải vị trí phù hợp. Borman sau đó chuyển sang làm việc trong vai trò chủ nhiệm Tài chính của Đảng ở bang Thuringia. Hắn bắt đầu nổi tiếng là chuyên gia tài chính, có công lớn trong việc vực dậy tình hình tài chính ảm đảm của Đảng Quốc xã, lúc đó đang thiếu tiền triền miên.
Bormann thăng tiến nhanh chóng, trở thành con rể của thiếu tá quân đội kiêm chủ tọa Tòa án Đảng Quốc xã, năm 1929 và được Adolf Hitler làm chứng trong lễ cưới.
Lễ cưới của Martin Bormann do Adolf Hitler (đứng thứ hai từ phải) làm chứng, năm 1929. Ảnh: Traces of war
Năm 1933, khi Đảng Quốc xã lên nắm quyền, Bormann nộp đơn xin chuyển công tác và được nhận làm chánh văn phòng của Phó Quốc trưởng, Rudolf Hess và làm thư ký riêng đến tháng 5/1941. Hess chịu trách nhiệm giải quyết các tranh chấp trong đảng và đóng vai trò trung gian giữa đảng và nhà nước về các quyết định chính sách và pháp luật. Bormann đã sử dụng vị trí của mình để tạo ra bộ máy quan liêu rộng lớn và tham gia vào càng nhiều việc ra quyết định càng tốt.
Tháng 10/1933, Hitler bổ nhiệm Bormann làm Reichsleiter, Thủ tướng, cấp bậc chính trị cao thứ hai của Đảng Quốc xã, và đến tháng 11, hắn ta được bổ nhiệm làm Phó chủ tịch Hạ viện của Quốc hội. Đến tháng 6/1934, Bormann được chấp nhận vào vòng thân cận của Hitler và tháp tùng đi khắp nơi.
Trong thời kỳ này, người "thư ký kiểu mẫu" siêng năng, dễ thích nghi và hiệu quả, bắt đầu vươn lên một cách thầm lặng, dần trở thành trung tâm của bộ máy quyền lực, làm chủ bộ máy quan liêu và được Hitler tin tưởng.
Bormann đã phát triển và quản lý Quỹ tài trợ Adolf Hitler của ngành công nghiệp Đức, một quỹ khổng lồ do các doanh nhân kinh doanh thành công đóng góp "tự nguyện" cho Quốc trưởng, sau đó Bormann phân bổ lại làm quà tặng cho hầu hết các quan chức hàng đầu của Đảng.
Là một nhà tổ chức tỉ mỉ nhưng hắn cũng rất giỏi thao túng và mưu mô. Vị trí chính trị cho phép Bormann ra lệnh cho ai được tiếp cận Hitler và vì lý do gì, mang lại cho ông ta quyền lực đáng kể. Bormann cũng trở thành một trong những nguồn thông tin đáng tin cậy nhất của Hitler, có quyền tiếp cận không hạn chế.
Hắn từ đây càng kiểm soát nhiều vấn đề liên quan đến an ninh của chế độ, các đạo luật, bổ nhiệm và thăng chức, thành lập hoạt động gián điệp trong quân đội, theo dõi thái độ chính trị của các Đảng viên. Đến cuối năm 1942, Bormann gần như là cấp phó tin tưởng nhất của Hitler. Trong một cuộc họp, Hitler được cho là đã hét lên: "Để thắng cuộc chiến này, tôi cần Bormann".
Martin Bormann (đeo băng tay) đứng sau Adolf Hitler trong một sự kiện năm 1943. Ảnh: Tradera
Ngoài việc quản lý tài chính cá nhân của Hitler, hắn cũng điều hành Hạ viện, Quốc hội, kiểm soát tài chính của toàn Đảng. Bormann nổi tiếng bậc thầy về âm mưu, thao túng đấu đá chính trị.
Khi Chiến tranh thế giới II sắp kết thúc, Bormann cầm cự với Hitler trong Führerbunker - hầm trú ẩn của thủ lĩnh ở Berlin. Ngày 30/4/1945, ngay trước khi tự sát, Hitler kêu gọi Bormann tự cứu mình.
Hôm sau, Bormann rời hầm, cố gắng thoát ra khỏi vòng vây của những người lính Liên Xô. Theo tài xế riêng của Borman, ông ta đã chết trong xe tăng bốc cháy do trúng một quả đạn. Trong khi đó, một người cùng chạy trốn lại khẳng định Bormann thoát thân trót lọt nhưng tự sát ngày 2/5 cùng năm, tại Invalidenstrasse, phía bắc sông Spree ở Berlin. Xác không tìm thấy.
Chính điều này trở thành quan điểm mâu thuẫn đầu tiên trong phiên tòa lịch sử, năm 1945.
Năm 1943, Tuyên bố Moskva được các nước Đồng minh ký kết, trong đó cam kết sẽ trừng phạt tội phạm từ các nước Trục châu Âu trong Thế chiến II. Tòa án quân sự quốc tế Nuremberg (Nuremberg IMT) được thành lập lên như một phản ứng với những tội ác lớn gây ra trong chế độ Đức quốc xã ở châu Âu.
Phiên tòa Nuremberg IMT có quyền tài phán đối với tội phạm chống hòa bình, tội phạm chiến tranh và tội phạm chống loài người.
Quốc tế Hiến chương Nuremberg IMT quy định về xét xử vắng mặt tại điều 12: "Hội đồng Thẩm phán có quyền tiến hành các thủ tục tố tụng khi bị cáo vắng mặt, nếu bị cáo không thể bị bắt truy nã, hoặc nếu Hội đồng Thẩm phán, vì bất kỳ lý do gì, thấy cần thiết, vì lợi ích của công lý, tiến hành phiên xét xử vắng mặt".
Luật sư chỉ định của Bormann lập luận rằng thân chủ đã chết và tòa án không được áp dụng Điều 12 của Hiến chương. Luật sư phản đối tiến hành tố tụng vắng mặt bị cáo Bormann. Nhưng bằng chứng về cái chết của Bormann không được luật sư chứng minh và Toà án vẫn quyết định xét xử vắng mặt hắn ta.
Phiên tòa mở ngày 20/11/1945, tại Cung điện Công lý ở Nuremberg, Đức.
Mỗi ngày, tòa triệu tập trung bình hơn 400 người tham dự các thủ tục tố tụng, 325 phóng viên đại diện cho 23 quốc gia được mời đưa tin.
Bản cáo trạng chống lại Bormann xác định bị cáo đã cực kỳ tích cực trong cuộc đàn áp người Do Thái, không chỉ ở Đức mà còn ở các quốc gia bị thôn tính.
Bormann ban hành chính sách lao động nô dịch, ngược đãi tù binh chiến tranh; ra một loạt chỉ thị cho các nhà lãnh đạo Đảng về việc cấm chôn cất tù binh chiến tranh Liên Xô; cho phép sử dụng súng và nhục hình.
Ngày 1/10/1946, Hội đồng Thẩm phán tuyên án 19 bị cáo và tha bổng cho ba người. Trong 12 người bị tuyên tử hình, có Martin Bormann, với hai tội danh Tội ác chiến tranh và Tội ác chống lại loài người và bị kết án tử hình treo cổ.
Tòa Numerberg tuyên án vắng mặt với Martin Bormann ngày 15/10/1946. Video: The US Holocaust Memorial Museum
Dựa trên điều 29 của Hiến chương Nuremberg, bản án có thể được thay đổi hoặc giảm nếu Bormann còn sống và bị bắt sau khi bị kết án. Tuy nhiên, sau phán quyết của Nuremberg IMT, tung tích của Bormann vẫn chưa rõ ràng.
Có tin đồn Bormann đã trốn thoát đến Nam Mỹ, phẫu thuật thẩm mỹ thay đổi khuôn mặt và định cư ở Argentina, sống bí mật như một triệu phú, di chuyển thường xuyên giữa Brasil và Chile.
Ngày 7/12/1972, các công nhân xây dựng phát hiện ra một hài cốt gần nhà ga Lehrter ở Berlin. Khi khám nghiệm tử thi, các mảnh thủy tinh được tìm thấy trong hàm của bộ xương, cho thấy người này đã tự sát bằng cách cắn viên nang xyanua để tránh bị bắt.
Giám định pháp y xác định rằng kích thước và hình dạng của bộ xương giống hệt với của Bormann. Ngay sau đó, chính phủ Tây Đức tuyên bố Bormann đã chết. Song gia đình ông không được phép hỏa táng thi thể, phòng trường hợp cần phải kiểm tra thêm pháp y sau đó.
Đến năm 1998, hài cốt này mới được xác định chắc chắn là của Bormann, khi chính quyền Đức ra lệnh xét nghiệm ADN trên các mảnh hộp sọ, kết quả cho thấy, hộp sọ là của Bormann. Hài cốt được hỏa táng và tro được rải trên biển Baltic vào ngày 16/8/1999.
Hải Thư (Theo History, Tilburg University, Jewish virtual library)
Xem thêm: lmth.4034454-5491-us-hcil-aot-neihp-gnort-tam-gnav-hnih-ut-neyut-ib-os-gnus-ek/ten.sserpxenv