Để hạ nhiệt lạm phát, Cục dự trữ Liên bang Mỹ - Fed đã tăng lãi suất với tốc độ nhanh nhất gần 4 thập kỷ, với 4 lần 0,75 điểm trong năm nay. Đến tuần trước, Chủ tịch Fed Jerome Powell nói rằng họ chuẩn bị giảm mức tăng lãi suất tại cuộc họp vào 13-14/12.
Điều này báo hiệu Fed khả năng chỉ tăng lãi suất cơ bản thêm 0,5 điểm phần trăm (thay vì mức 0,75 điểm) tháng này, đánh dấu một giai đoạn mới của lộ trình thắt chặt tiền tệ. Nếu tăng ở mức trên, lãi suất chuẩn của Mỹ vào khoảng từ 4,25% đến 4,5%, cao nhất kể từ tháng 12/2007.
"Chúng tôi nghĩ rằng chậm lại vào thời điểm này là một cách tốt để cân bằng các rủi ro", ông Powell nói cuối tuần trước.
Tuy nhiên, ngay khi các nhà hoạch định chính sách kỳ vọng áp lực về giá sẽ giảm bớt đáng kể trong năm tới thì lương lại đang tăng nhanh, lạm phát cao hơn trong các lĩnh vực dịch vụ sử dụng nhiều lao động. Do vậy, điều này có thể khiến nhiều lãnh đạo Fed ủng hộ việc tăng lãi suất cơ bản trong năm tới lên trên 5% mà các nhà đầu tư đang dự đoán, theo Wall Street Journal.
Vào tháng 9, hầu hết quan chức Fed dự kiến lãi suất từ 4,5% đến 5% vào năm tới. Còn trong các dự đoán mới, mặt bằng lãi suất có thể từ 4,75% đến 5,25%. Chủ tịch Fed New York John Williams, cố vấn hàng đầu của ông Powell, cho rằng sẽ không có thay đổi lớn trong chính sách tiền tệ nhưng có điều chỉnh nhẹ.
"Tuyển dụng lao động và nhu cầu trong nền kinh tế mạnh hơn tôi từng nghĩ. Lạm phát cơ bản cao hơn một chút cho thấy lộ trình chính sách cũng cao hơn một chút so với tháng 9", ông John Williams nói vào tuần trước.
Chỉ số giá tiêu dùng cá nhân - thước đo lạm phát chính của Fed - đã tăng 6% trong tháng 10, trong khi họ đặt mục tiêu lạm phát 2%. Một chỉ số phản ánh lạm phát khác là chỉ số giá tiêu dùng tháng 11 sẽ được Bộ Lao động Mỹ công bố ngày 13/12, tức vào buổi sáng đầu tiên trong phiên họp chính sách sắp tới của Fed.
Các quan chức Fed có thể tranh luận vào tuần tới về việc cần tăng lãi suất bao nhiêu vào tháng 2/2023, với các quan điểm nhìn nhận về áp lực giá cơ bản. Trường hợp lạm phát chậm lại nhưng thị trường lao động vẫn thắt chặt, họ càng bị chia rẽ về cách tiến hành.
Một số có thể muốn mức tăng 50 điểm cơ bản nữa vào tháng 2 vì nhận thấy rủi ro lạm phát sẽ không giảm đủ trong năm tới. Những người khác thì xem lạm phát chủ yếu là do tắc nghẽn nguồn cung và thị trường nhà ở quá nóng. Họ cho rằng khi hoạt động nguội đi và những khó khăn trong chuỗi cung ứng giảm bớt, lạm phát sẽ giảm nhanh và xuống gần mức 2%. Vì vậy, họ sẽ tán thành chỉ tăng 25 điểm cơ bản vào tháng 2.
Chủ tịch Fed Kansas City Esther George ủng hộ việc giảm tốc độ tăng lãi suất nhưng cho rằng cần có nhiều dấu hiệu suy yếu kinh tế hơn trước khi tranh luận về thời điểm dừng lại. "Đây thực sự không phải là lúc để bắt đầu suy đoán về điều đó vì chưa có nhiều bằng chứng cho thấy tiến bộ mà chúng ta muốn", bà nói.
Ông Powell cho rằng khó để đánh giá lãi suất cần tăng cao như thế nào để làm chậm nền kinh tế vì những khó khăn sau đại dịch trong việc dự báo lạm phát, tắc nghẽn nguồn cung và sự thay đổi của nhu cầu. "Chúng ta có nhiều suy nghĩ về điểm đến đó có thể là ở đâu, nhưng chúng ta có thể sai", ông nói.
Ông Powell vạch ra hai chiến lược. Một là nhanh chóng tăng lãi suất lên trên mức 5% đã được dự đoán rộng rãi và sau đó hạ xuống ngay nếu phát hiện đã quá mạnh tay. Cách thứ hai là tăng chậm hơn nhưng giữ lãi ở mức cao lâu hơn. Hiện Chủ tich Fed đang nghiêng về phương án hai. "Chúng tôi sẽ không chỉ tăng lãi suất và cố gắng phá vỡ nền kinh tế rồi sau đó đi dọn dẹp nó", ông nói.
Thị trường lao động vẫn là một nguồn gây lo ngại vì Fed sợ rằng giá cả vẫn sẽ tăng nhờ tăng trưởng thu nhập liên tục và nhu cầu mạnh mẽ của người lao động. Họ không thoải mái ngay cả khi các giám đốc điều hành và người lao động mong đợi lạm phát sẽ giảm trong vài năm tới.
"Khi mọi người bắt đầu nói: 'Chà, tôi biết lạm phát sẽ giảm xuống 2%, nhưng hiện tại là 7%, và tôi cần tăng lương 7% để theo kịp'. Và sau đó công ty nói: 'Chà, tôi không thể chịu được. Tôi phải chuyển cho khách hàng'. Hãy hình dung về điều này", Thống đốc Fed Christopher Waller mô tả. Theo ông, đó là lúc mọi thứ vượt khỏi tầm kiểm soát.
Tăng trưởng tiền lương tháng 11 có tốc độ cao nhất từ đầu năm. Tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức 3,7%. Chủ tịch Fed New York John Williams dự kiến tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên từ 4,5% đến 5% vào năm tới, cao hơn dự đoán trước đó là 4,5%. Theo ông, nếu mọi việc suôn sẻ, tỷ lệ thất nghiệp đạt đỉnh khoảng 4,5% và lạm phát quay đầu. Nhưng nó có thể phải cao hơn nếu lạm phát không hợp tác.
Ethan Harris, Trưởng bộ phận nghiên cứu kinh tế toàn cầu tại Bank of America, cho biết những bình luận gần đây của các quan chức Fed cho thấy giờ họ đã nhận ra rằng phải chấp nhận thất nghiệp tăng lên đáng kể để đảm bảo tiền lương không trở thành một rắc rối cho lạm phát. "Fed không muốn nói thẳng rằng họ đã làm mọi thứ trở nên quá nóng và bây giờ sẽ sửa nó", Harris nói.
Phiên An (theo WSJ)