Do vụ án có tính chất phức tạp, số lượng bị cáo và người liên quan đặc biệt nhiều nên HĐXX phải mất nhiều ngày để tuyên án. Đây là ngày thứ 3 phiên tòa công bố bản án sơ thẩm. Dự kiến, trong ngày mai 8/12, HĐXX sẽ công bố mức án đối với từng bị cáo.

Chia các bị cáo phạm tội “Buôn lậu” thành 5 nhóm

Tại phiên chiều ngày 7/12, HĐXX đã nêu nhận định về việc áp dụng hình phạt đối với từng bị cáo. Trong vụ án này, trừ bị cáo Ngô Văn Thụy, 73 bị cáo còn lại đều bị xét xử về tội Buôn lậu theo quy định tại Điều 188, Bộ Luật hình sự năm 2015.

HĐXX căn cứ vào số lượng xăng buôn lậu và số tiền thu lợi bất chính, thời gian các bị cáo bị tạm giam để phân hóa vai trò và cá thể hóa hình phạt đối với từng tội phạm. Để có hình phạt phù hợp thể hiện sự khoan hồng của pháp luật, HĐXX phân hóa vai trò của các bị cáo theo thứ tự như sau:

Thứ nhất, các bị cáo trực tiếp góp vốn mua xăng nhập lậu đưa qua biên giới gồm: Đào Ngọc Viễn, Phan Thanh Hữu và Nguyễn Minh Đức,… được xác định là nhóm các bị cáo có vai trò chính, chủ mưu, cầm đầu, do đó phải bị nghiêm trị. Trong nhóm này còn có các bị cáo giúp sức trong việc vận chuyển xăng nhập lậu trên các tàu và thu chi tài chính có vai trò thấp hơn. 

Thứ hai, các bị cáo thuộc nhóm giúp sức trực tiếp, đặc biệt tích cực cho Phan Thanh Hữu trong việc vận chuyển xăng nhập lậu vào nội địa như Nguyễn Hữu Tứ và nhóm tiêu thụ số lượng đặc biệt lớn gồm: Nguyễn Hữu Tứ (hơn 161 triệu lít), nhóm Trần Thị Thanh Vân và Lê Thanh Tú (hơn 35 triệu lít).

Ngoài ra, Trần Thị Thanh Vân và Lê Thanh Tú còn dùng tàu chuyên dụng của mình để lấy xăng trực tiếp từ Hữu, do đó, cần có hình phạt thật nghiêm khắc.

Trong nhóm này, có các bị cáo giúp sức trong việc vận chuyển xăng nhập lậu trên các tàu như các thuyền viên, giúp sức trong việc thu chi tài chính như Trần Ngọc Thanh, và các bị cáo thực hiện các công việc khác có vai trò thấp hơn.

Thứ ba, các bị cáo thuộc nhóm thành lập kho để phân phối chính, tức kho Nam Phong, để tiêu thụ hơn 101 triệu lít xăng gồm Lê Thanh Trung và đồng phạm. Các bị cáo được xác định giúp sức đặc biệt cho Nguyễn Hữu Tứ, do đó, cần phải có hình phạt nghiêm khắc.

Thứ tư, các bị cáo thuộc nhóm mua hàng nhập lậu, lấy hàng từ kho Nam Phong để bán lại. Nhóm này về cơ bản được chiết khấu ít hơn các nhóm trên và là nhóm mua lại nên được xác định có vai trò ít tích cực hơn. Do đó, cần xem xét số lượng xăng nhập lậu của từng bị cáo để có hình phạt phù hợp.

Cụ thể, các bị cáo phạm tội với số lượng xăng buôn lậu đặc biệt lớn cần phải cách ly ra khỏi xã hội một thời gian để răn đe, phòng ngừa tội phạm. Các bị cáo còn lại phạm tội với số lượng xăng buôn lậu và thu lợi bất chính ít hơn các nhóm bị cáo trên, đều đã bị tạm giam một thời gian nên đã đủ răn đe và giáo dục, do đó, không cần thiết tiếp tục xử phạt tù. Việc xử phạt tiền hoặc áp dụng hình phạt khác nhẹ hơn là phù hợp và giúp thu ngân sách Nhà nước.

Thứ năm, các bị cáo là thuyền trưởng, thuyền viên trên các tàu vận chuyển đều bị tạm giam. Đối với các bị cáo có vai trò thấp, cần thiết xử bằng thời gian đã bị tạm giam, thể hiện sự khoan hồng của pháp luật. Các bị có có người thân cùng bị xét xử trong cùng vụ án như cha con, vợ chồng, anh em,… tùy vào vai trò, được xem xét giảm nhẹ hình phạt.

Nghiêm trị hành vi “Nhận hối lộ”

Đối với bị cáo Ngô Văn Thụy phạm tội “Nhận hối lộ”, đây là hành vi thuộc nhóm tội phạm về tham nhũng. Theo nguyên tắc xử lý trách nhiệm hình sự, cần phải bị nghiêm trị.

Đối với Phan Thanh Hữu, Nguyễn Hữu Tứ, Trần Ngọc Thanh, đã có hành vi đưa hối lộ cho Ngô Văn Thụy. Trước khi hành vi đưa hối lộ bị phát giác, các bị cáo đã chủ động khai báo hành vi đưa hối lộ.

Ngày 20/1/2022, CQĐT đã ban hành quyết định đình chỉ điều tra vụ án hình sự, đình chỉ điều tra bị can đối với các bị cáo trên về tội “Đưa hối lộ”, đồng thời trả lại một phần đưa hối lộ cho các bị cáo.

Theo hồ sơ vụ án và diễn biến tại phiên tòa, HĐXX nhận thấy Phan Thanh Hữu, Nguyễn Hữu Tứ, Trần Ngọc Thanh là người chủ động đưa hối lộ, Ngô văn Thụy không gợi ý và không ép buộc các bị cáo phải đưa tiền. Việc CQĐT hủy trách nhiệm hình sự về tội đưa hối lộ là đã cân nhắc và xem xét theo hướng có lợi cho các bị cáo nên việc trả lại một phần tiền đưa hối lộ cho các bị cáo là không phù hợp.

HĐXX xác định số tiền CQĐT quyết định trả lại cho các bị cáo là vật chứng của vụ án, dùng để thực hiện hành vi trái pháp luật, do đó cần thiết tịch thu sung công quỹ Nhà nước.

An Bình - Anh Trọng