Chia sẻ tại Diễn đàn về kết nối nông sản ngày 10/12, ông Bob Wang, Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Nam Ninh đánh giá, việc xuất khẩu trái cây của Việt Nam vào Trung Quốc vẫn còn thua thiệt Thái Lan. Dù cả hai là nước xuất khẩu trái cây lớn của Đông Nam Á vào thị trường 1,4 tỷ dân, kim ngạch xuất khẩu của Thái Lan lên đến 8,5 tỷ USD, còn Việt Nam thời điểm cao nhất chỉ là 3,2 tỷ USD.
Để cải thiện vấn đề này, đầu tiên, ông Bob Wang đề nghị Việt Nam kiểm soát chặt chẽ chất lượng trái cây; xây dựng quy tắc thống nhất đảm bảo việc thu hái, xử lý sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, không sử dụng hoá chất, thuốc trừ sâu vi phạm quy định. Tương tự, quy trình đóng gói, bán hàng cũng phải nghiêm ngặt, chất lượng.
"Việt Nam khi xuất khẩu trái cây nên áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc, chất lượng", ông nói thêm.
Thứ hai, doanh nhân này cho biết, nhiều doanh nghiệp sản xuất trái cây ở Việt Nam thiếu hiểu biết về xu hướng tại Trung Quốc – chỉ bán thụ động mà không thực sự tìm hiểu thị trường.
"Khi các chợ đầu mối của Trung Quốc mở cửa buổi sáng, thương nhân Thái thường có thể nắm bắt giá cả nhanh chóng, bán sản phẩm hiệu quả, trong khi thương nhân Việt Nam chậm hơn", ông Bob Wang đánh giá. Do vậy, ông cho rằng Việt Nam cần xây dựng mô hình nông nghiệp mới kết nối chặt chẽ giữa người sản xuất và người bán hàng, đồng thời có thể nắm bắt thông tin thị trường mới nhất.
Ông cũng đề nghị Chính phủ Việt Nam thành lập cơ quan xúc tiến thương mại, nông sản với Trung Quốc để giúp xây dựng thương hiệu, tiếp thị sản phẩm tại thị trường tỷ dân này. Việc có một văn phòng thường trú hay kênh mua sắm trực tuyến sẽ giúp người mua Trung Quốc tiếp cận thuận tiện hơn với hàng hoá qua ít trung gian hơn.
Đồng tình với ý kiến này, ông Đinh Gia Nghĩa, Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao chia sẻ, dù là thị trường quan trọng, việc xúc tiến thương mại với Trung Quốc vẫn chưa tương xứng với quy mô.
"Trung Quốc không còn là thị trường dễ tính. Các tiêu chuẩn về quy cách, mẫu mã, chất lượng giờ không thua kém Mỹ, châu Âu", ông nói và lưu ý những rào cản thương mại, các quy định về chất lượng sản phẩm tại nước này rất nghiêm túc, rõ ràng.
Theo đó, ông đánh giá, sớm hay muộn Trung Quốc sẽ áp dụng kiểm tra nghiêm ngặt về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật nên các cơ quan chức năng, doanh nghiệp, cần sớm khuyến cáo đến nông dân về tiêu chuẩn của nước này nhằm thuận lợi cho việc xuất khẩu về sau.
Hay riêng với sầu riêng, ông cho rằng, bên cạnh sản phẩm tươi, Việt Nam cũng cần xúc tiến cả mặt hàng cấp đông vì giá trị sản phẩm xuất khẩu rất cao. Theo khảo sát của Đồng Giao, lúc cao điểm, sầu riêng cấp đông có thể đạt 13.000 – 15.000 USD trên một tấn sản phẩm.
"Sắp tới, khi Trung Quốc bắt đầu kiểm soát được dịch và mở cửa với thế giới, thì nhu cầu trong ngành rau, củ, quả sẽ tăng lên rất cao. Nếu chúng ta sớm đón đầu làn sóng tiêu thụ này thì sẽ rất tốt", ông Nghĩa nói.
Chia sẻ thêm, bà Trà My, Chủ tịch Hội doanh nghiệp Việt Nam lâm thời tại Trung Quốc, lưu ý doanh nghiệp Việt cũng cần lưu ý về việc bảo hộ thương hiệu khi xuất khẩu sang thị trường này. "Không nên mang hàng vào hội chợ, tìm được nhà phân phối rồi thì mới phát hiện ra là không có thương hiệu", bà nói. Theo bà, Hội doanh nghiệp Việt Nam lâm thời tại Trung Quốc đang hỗ trợ miễn phí cho doanh nghiệp Việt Nam bảo hộ thương hiệu, logo trước khi vào thị trường Trung Quốc.
Các doanh nghiệp Việt cũng cần tìm những nhà nhập khẩu hoặc phân phối có thực lực về kinh tế, có kênh bán hàng tốt, có đội ngũ tâm huyết với việc phát triển thương hiệu nông sản Việt Nam.
Ngoài ra, bà Trà My cũng cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam nên thay đổi tư duy, không nên bán những gì mình có mà nên nghiên cứu, nhập gia tuỳ tục nhiều hơn vào thị trường cần thâm nhập.
Lấy ví dụ với mặt hàng tổ yến, đây là sản phẩm dành cho người giàu, cần phải có thương hiệu rõ ràng, uy tín. "Họ sẽ không mua tổ yến Việt Nam mà mua tổ yến có thương hiệu có tiếng của Việt Nam", bà nói. Theo đó, Việt Nam nên học hỏi cách làm của Indonesia và Malaysia, đang chiếm đến 100% thị phần tổ yến ở Trung Quốc theo tỷ lệ 60,9% và 30,1%. "Hàng Việt Nam muốn vào Trung Quốc phải có bước đi bài bản", bà Trà My chia sẻ.
Đức Minh