Sự lên ngôi bất ngờ của xe hybrid

Một năm trước, cuộc tranh luận giữa xe điện và xe hybrid dường như đã ngã ngũ. Nhưng giờ đây, tầm nhìn của Elon Musk về tương lai xe điện đang bị thách thức một lần nữa bởi kế hoạch xe hybrid của Toyota.

Giám đốc điều hành Tesla Elon Musk muốn xe điện sẽ thay thế hẳn cho xe xăng, với mục tiêu sản lượng hàng năm vượt Toyota để thành nhà sản xuất ô tô bán chạy nhất thế giới trước năm 2030.

Tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe điện của Tesla ở Mỹ chậm lại đang thử thách "canh bạc" của Elon Musk. Trong khi đó, lượng người mua xe hybrid đã tăng đột ngột trong năm nay, một phần nhờ vào sự thành công của các sản phẩm mới của Toyota, cũng như thương hiệu hạng sang Lexus của họ.

"Cơn sốt xe điện trong ngành đã phần nào đưa xe hybrid trở thành xu hướng chủ đạo", David Christ, người đứng đầu thương hiệu Toyota ở Bắc Mỹ, chia sẻ với WSJ, "Nó thực sự đã thức tỉnh".

Những chiếc xe hybrid thường rẻ hơn so với các đối thủ chạy hoàn toàn bằng điện, trong khi vẫn đảm bảo được các cải thiện so với xe truyền thống mà không gặp phải nhiều vấn đề khi sạc như xe điện.

Thực tế, Toyota đã giới thiệu mẫu sedan Prius cách đây hơn 20 năm, giúp phổ biến công nghệ hybrid, kết hợp pin với động cơ xăng để nâng cao hiệu quả sử dụng nhiên liệu.

Tuy nhiên, công nghệ đó dường như sắp bị lãng quên khi doanh số bán xe hybrid sụt giảm vào năm ngoái trong khi doanh số bán xe điện tăng 65%, là dấu hiệu rõ ràng cho thấy một kỷ nguyên mới đang bắt đầu.

"Đã đến lúc chia tay xe hybrid", Musk viết trên Twitter vào năm ngoái.

Cùng với làn sóng xe điện, nhiều nhà đầu tư đã nhất trí với luận điểm trên. Rất ít người coi xe hybrid là đối thủ thực sự của Tesla.

Thậm chí, đầu năm nay, một số nhà đầu tư đã cố gắng lật đổ Chủ tịch Toyota Akio Toyoda vì chiến lược thận trọng của công ty. Tuy nhiên, nỗ lực đó đã thất bại.

Ông Toyoda cảnh báo rằng chuyển dịch sang xe chạy hoàn toàn bằng điện như một số đối thủ đang chạy đua để bắt kịp Tesla không phải là điều mà nhiều khách hàng mong muốn hoặc đã sẵn sàng tâm lý để chấp nhận.

Vài tháng sau, khi Ford và General Motors rút lại kế hoạch sản xuất xe điện, Toyoda có vẻ hân hoan. "Mọi người cuối cùng cũng nhìn thấy thực tế", ông Toyoda nói vào tháng trước. Với 26 dòng xe điện trên thị trường Mỹ, bao gồm cả xe hybrid và xe điện, Toyota giao được tổng cộng 455.000 xe, tăng 20% trong 3 quý đầu năm.

Mặc dù không công bố lượng xe đã bán được tại Mỹ nhưng theo ước tính của công ty dữ liệu Motor Intelligence, Tesla đã bán được khoảng 493.500 xe điện, tăng 26% trong cùng khoảng thời gian.

Tesla đổi lợi nhuận lấy doanh số

Trong bối cảnh khó khăn hơn đối với thị trường ô tô Mỹ, Musk đã cam kết thúc đẩy tăng trưởng doanh số bán hàng trong năm nay bất chấp lợi nhuận sụt giảm. Điều này khiến một số nhà đầu tư không hài lòng. Lợi nhuận của Tesla giảm 44% trong quý III.

Theo tổ chức chuyên khảo sát người mua mới Strategic Vision, lượng khách hàng mới lớn nhất của Tesla đến từ Toyota. Tại Mỹ, 8% người mua Tesla là chuyển từ người dùng xe Toyota.

Chia sẻ với WSJ, Alexander Edwards, Chủ tịch Strategic Vision, Tesla đang "cướp" doanh số bán hàng từ Toyota nhưng họ phải giảm giá mạnh để làm được điều này. "Toyota thì vẫn giữ nguyên giá và cho phép các đại lý tăng giá sản phẩm", ông nhấn mạnh.

Một "chiến trường" trong cuộc đấu giữa Tesla và Toyota là ở California, nơi chiến lược giảm giá của Tesla đã khiến giá một chiếc sedan Model 3 rẻ hơn giá khởi điểm đề xuất của một chiếc Camry. Nhờ vậy, Tesla đang vượt qua vị trí dẫn đầu của Toyota về thị phần tại bang này.

Trên toàn quốc, doanh số bán xe Model Y của Tesla đã vượt qua Camry tính từ đầu năm đến tháng 9 và chỉ kém chiếc RAV4, xe bán chạy nhất của Toyota tại Mỹ, khoảng 7.000 xe, theo ước tính của Motor Intelligence.

Elon Musk cũng nhận thấy khoảng cách này đang ngày càng thu hẹp. Vào tháng 10, ông từng nói với các nhà phân tích: "Thành thật mà nói, nếu xe của chúng tôi có giá ngang với RAV4 thì sẽ không có ai mua RAV4, hoặc ít nhất là họ sẽ cân nhắc mua".

Tỷ phú Elon Musk từ lâu đã không thích xe hybrid. Ông từng nhận định với WSJ rằng xe thuần điện mới là con đường thực sự bền vững và xe lai không tối ưu bằng xe chạy xăng hay xe điện thuần túy.

Toyota đẩy mạnh chiến lược xe hybrid

Về phần mình, Toyota đang tăng cường mạnh mẽ chiến lược xe hybrid. Tháng này, tại một sự kiện ở Malibu, California (Mỹ), Toyota thông báo rằng lần đầu tiên Camry, mẫu xe sedan bán chạy nhất tại Mỹ, sẽ chỉ được cung cấp dưới dạng hybrid khi thế hệ tiếp theo có mặt tại các cửa hàng vào mùa xuân tới.

Người đứng đầu Toyota Bắc Mỹ cho biết trong những năm qua khi công ty bán một mẫu xe nhưng có nhiều lựa chọn động cơ - đốt trong hoặc hybrid - thì trong hầu hết trường hợp động cơ hybrid đều bán hết trước và được khách hàng ưa chuộng hơn.

"Điều đó khiến chúng tôi tin rằng khách hàng có xu hướng đã sẵn sàng và sẵn lòng sử dụng xe hybrid", ông nói.

Sự hứng thú của người tiêu dùng đối với xe hybrid một phần bắt nguồn từ chi phí và hiệu suất mà Toyota tạo ra.

Khi Toyota bắt đầu phổ biến công nghệ hybrid của mình cho các loại xe ngoài Prius, họ đã phải đưa ra mức giá rất cao. Ví dụ, vào năm 2005, mẫu xe hybrid Highlander của Toyota có giá cao hơn gần 10.000 USD so với phiên bản cơ bản của dòng xe thể thao đa dụng. Hay nói cách khác, khách hàng phải trả nhiều tiền hơn cho chiếc xe hiệu suất kém hơn

Ngày nay, điều đó đã thay đổi. Toyota chưa công bố mức giá của mẫu Camry mới, nhưng phiên bản hybrid hiện tại có giá khởi điểm thấp hơn 2.500 USD so với phiên bản cơ bản. Trong khi, Toyota hứa hẹn mẫu hybrid mới sẽ có động cơ mạnh mẽ hơn so với phiên bản hiện tại.

Thị trường xe điện hạ nhiệt

Hiện nhiều khách hàng Mỹ đang khá phân vân về việc mua xe điện do giá vẫn còn cao, không thuận tiện bằng xe xăng.

Số liệu của công ty phân tích dữ liệu J.D.Power cho thấy thị phần bán lẻ xe điện đã tăng lên mức 9% trong vài tháng trở lại đây nhưng các chuyên gia vẫn tranh cãi liệu xu thế này có thể bùng nổ tiếp hay lại đi ngang về dài hạn.

Báo cáo của công ty công nghệ Cox Automotive cũng cho thấy mức giá xe điện bình quân hiện nay vào khoảng 50.683 USD/chiếc, thấp hơn so với 65.000 USD/chiếc cùng kỳ năm ngoái. Mức giá này hiện vẫn quá cao so với ô tô xăng và mức tiêu dùng của khách hàng. 

Không những vậy, do lãi suất duy trì ở mức cao nên việc trả góp khi mua xe điện cũng trở nên kém hấp dẫn hơn. Các cửa hàng xe cho biết giá cả sẽ phải giảm sâu hơn nữa thì mới có thể thu hút thêm nhiều khách hàng khi họ chỉ chấp nhận trả khoảng 40.000 USD cho một chiếc ô tô mới.

"Thị trường không còn hấp thụ xe điện mạnh như trong thời điểm bùng nổ ban đầu. Hiện khách hàng không còn hứng thú và chấp nhận bỏ nhiều tiền ra để mua xe điện như trước nữa", Beau Boeckman, chủ tịch Galpin Motors, đang bán hàng cho 12 thương hiệu xe hơi tại khu vực Los Angeles, nhận định với WSJ.

Tính đến tháng 9 năm nay, hàng loạt "ông lớn" như Huyndai, KIA, Volkswagen cũng chứng kiến lượng hàng tồn kho xe điện tăng cao.

Trong khi các tập đoàn lớn vẫn đủ nguồn lực để duy trì thì các startup nhỏ lại lâm vào cảnh khó khăn. Những thương hiệu như Rivian hay Lucid đang chứng kiến lượng hàng tồn kho xe điện chưa bán được tăng ngày một cao dù đã hạ sản lượng xuống mức thấp.

Trái với xe điện, dòng hybrid lại có kết quả kinh doanh lạc quan. Số liệu của Motor Intelligence cho thấy doanh số xe Hybrid đã tăng 48% trong quý I năm nay so với cùng kỳ năm trước.