Chiều 1/12, Bộ Kế hoạch & Đầu tư tổ chức Hội nghị điều phối vùng Trung du và miền núi phía Bắc với chủ đề Quy hoạch vùng Trung du và miền núi phía Bắc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Lợi thế lớn, thách thức nhiều

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh Vùng Trung du và miền núi phía Bắc là địa bàn đặc biệt quan trọng, là vùng địa đầu của Tổ quốc với hơn 9.500 hecta, tiếp giáp 2 tỉnh của Trung Quốc. 

Theo ông Dũng, quy hoạch vùng Trung du và miền núi phía Bắc là bước cụ thể hóa Quy hoạch tổng thể quốc gia, thể hiện những định hướng lớn và cơ bản của các quy hoạch ngành quốc gia về tổ chức không gian phát triển. Giúp "mở đường", tạo ra các động lực phát triển, tiềm năng phát triển, không gian phát triển mới của quốc gia, của vùng và thể hiện cụ thể trên phạm vi không gian của từng địa phương. 

Hội nghị Hội đồng Điều phối vùng Trung du và miền núi phía Bắc lần thứ hai chiều ngày 1/12

Vùng Trung du và miền núi phía Bắc được đánh giá có nhiều tiềm năng phát triển khi đây là vùng sở hữu tài nguyên khoáng sản bậc nhất nước ta. Theo đó, diện tích rừng và đất lâm nghiệp của Vùng là hơn 6 triệu ha, lớn nhất cả nước. Diện tích đất có rừng hơn 5 triệu ha, chiếm khoảng 37% diện tích đất có rừng của cả nước.

Ngoài ra là hệ sinh thái đa dạng về thành phần loài, phong phú về số lượng và tạo ra sự đa dạng của các phân vùng sinh thái. Nhiệt độ trung bình vùng khoảng từ 18 - 22 độ C thuận lợi cho phát triển du lịch…

Tuy nhiên Vùng cũng đang có nhiều thách thức cho mục tiêu phát triển khi địa hình bị chia cắt, kết nối giao thông kém. Thời gian di chuyển nội dùng và tới các trung tâm kinh tế còn lớn, liên kết với các cửa khẩu còn khó khăn. Trong đó, thời gian di chuyển trung bình đến Hà Nội là trên 6 giờ, chậm nhất ở khu vực phía Tây Bắc (Điện Biên, Sơn La, Lai Châu), tốc độ di chuyển tối đa theo hướng Đông Tây chỉ 30 - 40km/h.

Ngoài ra, sự đa dạng về văn hoá Vùng Trung du và miền núi phía Bắc với 31 dân tộc với sự khác biệt về ngôn ngữ và lối sống đòi hỏi một mô hình phát triển phù hợp. Chất lượng lao động thấp và chênh lệnh giữa các địa phương; tăng trưởng kinh tế không đều, nhiều tỉnh tăng trưởng giảm…

4 tiểu vùng, 4 hành lang kinh tế chính, 3 vành đai và 1 vùng động lực

Tại hội nghị, đại diện tư vấn quy hoạch vùng là Công ty cổ phần tư vấn quốc tế EnCity đã nêu một số định hướng tổng thể trong công tác lập quy hoạch Vùng Trung du và miền núi phía Bắc. Trong đó định hướng cấu trúc tổng thể vùng gồm: 4 tiểu vùng, 4 hành lang kinh tế chính, 3 vành đai và 1 vùng động lực. 

Bản đồ 4 tiểu vùng kinh tế - xã hội Quy hoạch vùng Trung du và miền núi phía Bắc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050

Cụ thể, mỗi tiểu vùng có 01 hành lang kinh tế chính, 01 cực tăng trưởng phía Nam, thuộc vành đai quanh Thủ đô; 01 trọng điểm phát triển ở biên giới thuộc vành đai an sinh, an ninh - quốc phòng. Vùng động lực gồm: Bắc Giang – Thái Nguyên – Phú Thọ. Các cực tăng trưởng gồm Tiểu vùng 1 (Hòa Bình, Sơn La); Tiểu vùng 2 (Phú Thọ, Lào Cai); (Tiểu vùng 3: Thái Nguyên); Tiểu vùng 4 (Bắc Giang, Lạng Sơn).

Mỗi tiểu vùng sẽ có định hướng phát triển riêng biệt: 

Về định hướng quy hoạch phát triển hạ tầng, đơn vị tư vấn đề xuất trước năm 2030 là ưu tiên cho các tốc Bắc - Nam, mở thêm lối ra biển. Trong đó, tiếp tục nâng cao các tuyến đường kết nối cửa khẩu, các liên kết hướng tâm. Đầu tư cao tốc Bắc-Nam đoạn nối Hòa Bình-Thanh Hóa; tuyến Quốc lộ 16 kết nối với Thanh Hóa, Bắc Trung Bộ. Ưu tiên nâng cấp, kết nối đường Vành đai 1 (QL.4) và đường Vành đai 3 (QL.37) để đẩy nhanh tốc độ kết nối Đông Tây. Nâng cấp và đầu tư các sân bay Điện Biên, Lai Châu, Nà Sản, và Sa Pa. Tuyến đường tốc độ cao (80km/h) kết nối Hòa Bình đến Ninh Bình.

Đơn vị tư vấn đề xuất trước năm 2030 đề xuất ưu tiên cho các tốc Bắc - Nam, mở thêm lối ra biển cho vùng Trung du và miền núi phía Bắc

Còn sau năm 2030 sẽ tập trung vào tăng cường kết nối Đông Tây - nghiên cứu đầu tư bổ sung Đường cao tốc Sơn La - Yên Bái (dọc QL37); thực hiện cao tốc Lạng Sơn – Tiên Yên để mở thêm lối ra biển.

Cần tầm nhìn rộng 

Đánh giá về Quy hoạch vùng Trung du và miền núi phía Bắc thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh 3 điểm nghẽn của vùng là: Liên kết nội, ngoại vùng; chênh lệch giàu nghèo, chênh lệch phát triển giữa các địa phương; chất lượng nguồn nhân lực thấp. 

Bên cạnh đó, ông Dũng cũng cho rằng diện tích tự nhiên của Vùng tuy lớn nhưng diện tích đất để cho phát triển thì thấp. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để có thể khai thác tối đa giá trị hiện có? Bên cạnh đó, diện tích rừng là điểm thế mạnh của Vùng nhưng cần giải bài toán làm thế nào để phát triển kinh tế rừng, làm sao để người dân có thể sống được từ rừng?

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng

Đáng chú ý, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá trong quy hoạch về cơ sở hạ tầng vấn đề kết nối với Trung Quốc còn đang mờ nhạt. Bộ trưởng nhất mạnh, Vùng cần tận dụng địa thế giáp Trung Quốc, cần dựa vào thị trường tỷ dân này. 

"Nếu tăng cường kết nối với thị trường Trung Quốc sẽ giúp phát triển cả vùng cũng như cho các địa phương ở miền xuôi. Cần nhìn rộng ra để để gắn kết với thị trường Trung Quốc, mới có thể bứt phá, đột phá", ông Dũng nhận định.

Liên quan đến đề xuất đầu tư đường cao tốc nối Hòa Bình - Thanh Hoá, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đánh giá đây là đề xuất đáng lưu tâm bởi đây là giải pháp để kết nối vùng này với cảng biển Nghi Sơn. "Khi hình thành các tuyến đường sẽ liên kết nhanh nhất các tỉnh vùng núi xa xôi với vùng ven biển, các sân bay, cảng và các cửa khẩu quan trọng", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!