Đối với nhiều startup "già đời", có lịch sử hoạt động lâu, giai đoạn này đang chứng kiến nhiều khó khăn. Sự thất bại của Arm, một công ty sản xuất chip của Anh rồi Instacart, một nhóm giao hàng thực phẩm, và Klaviyo, một công ty phần mềm, trên thị trường chứng khoán đã làm giảm sự hứng thú đối với các thương vụ IPO. Vốn đầu tư mạo hiểm cũng đã cạn kiệt.
Dữ liệu từ PitchBook, một công ty nghiên cứu, cho thấy rằng các startup giai đoạn cuối cần gấp ba lần số tiền mà họ có sẵn. Nhiều công ty thậm chí rao bán mình. Các thương vụ mua lại của các công ty tư nhân định giá từ 100 triệu USD trở lên đang ở mức cao nhất kể từ tháng 9/2022.
Một trong những người vui mừng nhất là Constellation Software. Công ty Canada này chuyên lựa các startup triển vọng để mua lại, yêu cầu là công ty đó phải có doanh số bán hàng ít nhất là 5 triệu USD và cho thấy sự tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận đều đặn. Một đội ngũ quản lý mạnh mẽ, ưu tiên là do những người sáng lập, là một lợi thế.
Mặc dù đã chi trả nhiều tiền cho các thương vụ lớn hơn, giá trung bình của các công ty mà Constellation Software mua lại là khoảng 3 triệu USD. Theo dõi của Ngân hàng Hoàng gia Canada (RBC), từ năm 2005 đến nay, Constellation đã chi khoảng 8,7 tỷ USD để thâu tóm 860 công ty.
Trong khoảng thời gian đó, doanh thu của công ty đã tăng trung bình khoảng 25% mỗi năm. Năm nay, con số đó có thể vượt 8 tỷ USD. Giá trị thị trường của công ty đã tăng 250% trong vòng 5 năm qua, lên đến 50 tỷ USD, vượt chỉ số Nasdaq chủ yếu về công nghệ. Đây cũng hiện là công ty công nghệ lớn thứ hai của Canada sau Shopify, một nền tảng thương mại điện tử.
Dù là do tình cờ hay có tính toán từ trước, thành công trong việc thực hiện các thương vụ của Constellation dựa trên các nguyên tắc khá giống với những nguyên tắc của nhà đầu tư hàng đầu thế giới Berkshire Hathaway. Giống như Warren Buffett, người sáng lập Berkshire, và người đồng hành quan trọng của ông, Charlie Munger, Mark Leonard, người sáng lập và tổng giám đốc của Constellation, tìm kiếm các doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh lâu dài.
Thế giới của Constellation được hình thành nhờ các công ty phần mềm chuyên về việc xây dựng sản phẩm số cho các ngành công nghiệp không hấp dẫn từ các đại lý ô tô và nhà thầu đến các spa. Các tập đoàn công nghệ lớn tránh xa khỏi những thị trường tương đối nhỏ này và các đối thủ nhỏ hơn thiếu kiến thức cần thiết. Kết quả là lợi nhuận lớn cho những người đang chiếm giữ thị trường.
Sau khi thương vụ được thực hiện, Constellation, giống như Berkshire, quản lý doanh nghiệp với phong cách "bỏ mặc có tính toán". Họ không tích hợp các công ty mới được mua lại hoặc bổ nhiệm những người quản lý mới. Họ hài lòng để lại các hoạt động hàng ngày cho lãnh đạo hiện tại. Họ không cố gắng mọi cách để loại bỏ sự không hiệu quả bằng cách tập trung các chức năng kinh doanh chung.
Constellation tin rằng việc chia tách một doanh nghiệp làm yếu đi mối liên kết của họ với khách hàng. Tiền từ các công ty con chảy về công ty mẹ, và công ty mẹ sử dụng để mua các doanh nghiệp mới. Những doanh nghiệp mới này lại tạo ra thêm tiền, và cứ như vậy mọi thứ tiếp tục diễn ra.
Để quản lý hơn 800 công ty, Constellation được tổ chức như một công ty cổ phần, với sáu nhóm hoạt động lớn. Các doanh nghiệp trong các thị trường tương tự được nhóm lại. Năm 2021, Constellation niêm yết Topicus, một đơn vị tạo ra 14% tổng doanh thu của công ty và hiện được định giá ở mức 5,8 tỷ USD. Khi bất kỳ trong số năm đơn vị hoạt động lớn còn lại đủ lớn, chúng cũng có thể được niêm yết. Như Topicus, Constellation sẽ giữ quyền kiểm soát hội đồng quản trị.
Giống như Berkshire nhưng ngược lại với các quỹ vốn riêng hoặc quỹ đầu tư mạo hiểm (VC), Constellation không đếm ngược tới thời điểm thoái vốn. Do đó, họ có thể kiên nhẫn với quyết định đầu tư. Những bức thư hàng năm của ông Leonard gửi đến nhà đầu tư giống như những bức thư của Buffett khi mô tả công ty như một "chủ nhân vĩnh cửu".
Tư duy kiên nhẫn này định hình mức lương của nhân viên. Tiền thưởng được liên kết với lợi nhuận từ vốn đầu tư thay vì chỉ tăng trưởng doanh thu. Các quan chức phải đầu tư ba phần tư của tiền thưởng của họ vào cổ phiếu của công ty và không thể bán trong vòng bốn năm. Điều này đồng bộ động lực quản lý với những người cổ đông.
Thành công của Constellation tiết lộ một sự thật quan trọng về các thương vụ sáp nhập và mua lại – điều khá quen thuộc với Buffett: Những người mua sắm liên tục thường vượt xa những người chỉ thỉnh thoảng thực hiện các thương vụ. Tobias Lundberg của McKinsey, một công ty tư vấn, tính toán rằng những người mua thường xuyên trung bình tạo ra khoảng hai điểm phần trăm nhiều hơn trong lợi tức toàn bộ cho cổ đông hàng năm so với những người không thường xuyên.
Ông Lundberg cho rằng ưu thế này xuất phát từ việc thực hành. Như việc tập thể dục, càng mua nhiều, công ty càng trở nên giỏi hơn. Một số công ty như Tyler Technologies từ Texas và Roper Technologies từ Florida đang cố gắng bắt chước "chế độ tập luyện" của Constellation bằng cách thu nhặt các nhà sản xuất phần mềm chuyên ngành. Tuy nhiên, cho đến nay, không ai đạt đến được sức mạnh như của Constellation.
Theo: The Economist