Từ chim giết thịt, phóng sinh…
Thời gian gần đây, tại hai bên đường Tố Hữu (P.Bình An, TP.Thủ Đức) xuất hiện 2 - 3 điểm bán gà, vịt, chim chóc, hoạt động khá nhộn nhịp. Nhiều loại chim trời như: cuốc lủi, chằng nghịt, cà cưỡng, trích cồ, cúm núm... được người bán buộc túm chân lại thành từng chùm, treo lủng lẳng lên cành cây, có loại bị nhốt trong những chiếc lồng tù túng, chật chội. Nhiều chú chim bị "cầm tù” lâu ngày cố gắng ngọ nguậy, nhảy đạp, đập cánh trong vô vọng, cất tiếng kêu thảm thương. Cạnh những lồng chim là các thau chậu, dao, kéo và nồi nước sôi nóng hổi phục vụ cho việc giết mổ (!).
Ghé vào một điểm buôn bán chim, chúng tôi được người đàn ông tuổi trung niên cho biết: gà nước giá 500 ngàn đồng/ký, chằng nghịt 450 ngàn đồng/ký, cà cưỡng 300 ngàn đồng/ký, le le 350 ngàn đồng/ký...; bao làm, bao cân đủ. Người bán quảng cáo: "Chim ở đây hoàn toàn là chim rừng nên giá hơi cao". Chỉ cần khách đồng ý mua là người bán sẵn sàng "hóa kiếp" những chú chim tội nghiệp thành thức ăn. Cách đó một đoạn, người phụ nữ cũng bày bán đủ loại chim rừng. So với điểm bán của người đàn ông trên, người phụ nữ này "hét" giá cao hơn từ 30 - 50 ngàn đồng/ký cùng loại. Người phụ nữ này cho biết, có ngày bán được 4 - 5 ký chim, nhiều hôm vừa treo hàng lên là có khách đến mua hết, khách sau muốn mua phải đặt hàng, chờ giao sau.
Tại đường Lã Xuân Oai (P.Tăng Nhơn Phú A, TP.Thủ Đức), người đi đường dễ dàng gặp nam thanh niên bày bán nhiều loại chim rừng như: cúm núm, chằng nghịt, cà cưỡng, trĩ..., tùy từng loại mà giá từ 350 - 500 ngàn đồng/ký. Tương tự, trên tuyến đường Phạm Văn Bạch (Q.Tân Bình) cũng có một số chỗ bán chim lấy thịt như: cúm núm, cuốc lủi, tu hú, trích cồ... với giá khá cao, từ 650 - 750 ngàn đồng/ký tùy loại.
Nhộn nhịp nhất phải kể đến các điểm bán chim trên Tỉnh lộ 8 thuộc xã Phước Vĩnh An (H.Củ Chi). Tại những điểm này luôn có hàng trăm con chim từ "bình dân" như: sẻ, chiền chiện, cu, cút, giẻ hoa, bìm bịp... cho đến những loại "cao cấp" như: cúm núm, chằng nghịt, trĩ, trích cồ, vạc... được bày bán công khai. Chim cu từ 110 - 120 ngàn đồng/con, giẻ hoa 40 ngàn đồng/con, gà nước 450 ngàn đồng/ký, cà cưỡng và le le 300 ngàn đồng/ký. Nếu khách có nhu cầu làm thịt thì người bán sẽ giết mổ tại chỗ. Ở đây còn bán cả những loại chim quý, hiếm nằm trong "Sách Đỏ” của Việt Nam, đang có nguy cơ bị tuyệt chủng. Chỉ vào cặp chim giang sen (thuộc họ hạc) bị buộc một chân đứng ở bờ ruộng, người bán chim cho biết đây là hàng hiếm, lâu lâu mới bắt được. Khu vực này còn bán nhiều loại đặc sản đồng, rừng quý, hiếm như: chuột đồng, rắn, ba ba, sóc, nhím...
Bên cạnh chim lấy thịt, nhiều loại chim dùng để phóng sinh cũng được bày bán nhan nhản. Tại khu vực bến đò dẫn ra ngôi Miếu Nổi (Q.Gò Vấp), thường xuyên có 3 - 4 người bày bán cá, ba ba và chim phóng sinh. Hàng trăm con chim sâu, chim sẻ được nhốt trong những chiếc lồng cũ kỹ, chật chội, sẵn sàng phục vụ nhu cầu phóng sinh. Tại ngôi Miếu Nổi nằm giữa sông Vàm Thuật cũng có gần chục người bán chim phóng sinh, tạo thành khu "chợ chim chồm hổm" khá nhộn nhịp. Nhiều con chim nhỏ xíu bị xụi lông tơi tả, cất tiếng kêu yếu ớt...
Tương tự, trên nhiều tuyến đường như Lê Hồng Phong (Q10), Trường Chinh, Phạm Văn Bạch (Q.Tân Bình), Nguyễn Văn Linh (H.Bình Chánh), QL1A... cũng thường xuyên có người bán chim phóng sinh. Hàng trăm con chim được nuôi nhốt trong những chiếc lồng sắt bé tí teo. Có con nhảy nhót cất tiếng lảnh lót, nhưng có con kiệt sức nằm ủ rũ, mắt nhắm nghiền, chờ được phóng sinh để đổi lấy chút bình an, phúc lộc cho ai đó.
…Đến chim nuôi làm cảnh
Mặc dù không còn nhộn nhịp như trước đây, nhưng "chợ chim" ở công viên trước tòa nhà Thuận Kiều Plaza (Q5) vẫn còn đông kẻ bán người mua. Bên cạnh việc bán chim phóng sinh, thức ăn và các phụ kiện nuôi chim, khu "chợ" này còn có nhiều loại chim cảnh quý, hiếm. Anh Hoàng (người chơi chim cảnh ở Q5) cho biết, chim ở đây đa số được bẫy từ nhiều cánh rừng ở Đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, thậm chí tận bên Campuchia... Vào buổi sáng, giới chơi chim thường tụ tập tại khu vực này để giao lưu, trao đổi, mua bán nhiều loại chim quý, hiếm.
Ghé vào một điểm bán chim dạo ở khu công viên trên, chúng tôi được một người bán giới thiệu tỉ mỉ về đặc điểm, nguồn gốc, cách chăm sóc nhiều loài chim mà ông ta đang bán. Về giá cả, chim cu Việt giá 400 ngàn đồng/con, chim cu Thái 500 ngàn đồng/con, chào mào má đỏ, chích chòe giá từ 200 - 350 ngàn đồng/con. Mấy loại này chủ yếu mua tặng bạn bè hay dành cho người mới tập chơi. Loại "cao cấp" như họa mi, khướu... thì tùy mức độ hót hay - dở, hơi dài - ngắn, thuần người hay nhát người mà có giá từ vài triệu đến hàng chục triệu đồng/con.
Tại "chợ" chim gần khu vực "mũi tàu" đường Trường Chinh - Cộng Hòa (Q.Tân Bình) cũng bày bán nhiều loại chim cảnh độc đáo như: sáo đầu đỏ, anh vũ, vẹt, vàng anh... Nơi bán chim cảnh nhiều nhất phải kể đến đường Phạm Văn Bạch (Q.Tân Bình). Tại đây, cả ngàn con chim được nuôi nhốt trong những chiếc lồng chật chội. Tùy kích thước, chủng loại mà chim ở đây có giá từ vài trăm đến vài triệu đồng một con. Khu vực này còn bán cả chim săn mồi như chim ưng, đại bàng. Chúng tôi hỏi giá một con diều hâu trưởng thành, người bán báo giá 3 triệu đồng; đại bàng tơ giá 2,7 triệu đồng, khách mua sẽ được bớt 200 ngàn đồng để lấy "lộc".
Không chỉ trong các "chợ" lâu năm, chim rừng còn được bày bán nhan nhản ngoài đường. Rảo quanh các tuyến đường Đinh Bộ Lĩnh (Q.Bình Thạnh), Nguyễn Văn Linh (Q7), QL1A..., không khó gặp những người chở cả chục lồng chim trên xe máy, bán công khai hai bên lề đường. Ghé một điểm bán chim cảnh trên đường Đặng Thúc Vịnh (H.Hóc Môn), chúng tôi được ông Út buôn bán chim lâu năm cho biết, một cặp vẹt đầu xám giá 1 triệu đồng, sáo sậu 500 ngàn đồng/con, cu gáy 600 ngàn đồng/con... Do bị "cầm tù” lâu ngày, nhiều con chim trở nên uể oải, run lẩy bẩy. Có con rụng cả lông, rụt cổ, dúm dó, nước mắt rỉ ra, cất tiếng kêu thảm thiết.
Về nguồn gốc của những con chim đang bán, ông Út huỵch toẹt: "Toàn chim bẫy trên rừng, trên rú về, chứ chim nhà lấy đâu ra mà bán?". Chúng tôi ngỏ ý muốn mua số lượng nhiều, ông Út nói: "Anh cho tôi ít tiền cà phê, tui dẫn tới cho các thợ săn chim mới có số lượng nhiều". Còn anh Lịch (người chuyên bẫy chim ở H.Bình Chánh) cho biết: "Lúc trước, chỉ cần đến mấy cánh rừng ven thành phố là có đầy chim để bẫy, nhưng chim rừng ngày càng hiếm, việc săn bắt không dễ. Giờ muốn săn bắt chim quý phải đi vài ngày vào tận rừng sâu, giáp biên giới mới có. Nhiều người đặt mua nhưng không phải lúc nào cũng có chim để bán". Tình trạng săn bắt, buôn bán chim trái phép nở rộ khiến các loài chim rừng ngày càng cạn kiệt. Nguy hại nhất là những loại quý, hiếm nằm trong "Sách Đỏ” có nguy cơ bị tận diệt, tuyệt chủng.
Theo Điều 21, Nghị định số 35/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp, hành vi săn bắt, giết, nuôi, nhốt động vật rừng trái phép bị phạt từ 5 - 15 triệu đồng đến vài trăm triệu đồng. Điều 234, Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội "vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” quy định người nào săn bắt, giết, nuôi, nhốt, tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép động vật thuộc Danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm thì bị phạt tiền từ 50 - 300 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.
Pháp luật quy định là vậy, nhưng nhiều người không nghiêm túc chấp hành. Việc săn bắt, nuôi, nhốt, buôn bán động vật hoang dã nói chung và chim rừng nói vẫn diễn biến phức tạp, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, xử lý, kể cả đối với người tiêu thụ các sản phẩm từ những loại chim rừng quý hiếm.
Xem thêm: lmth.471651_ohp-auig-cohk-gnur-mihc/us-gnohp/na-uv/nv.moc.nagnoc