Chiều 6/12, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn, Người phát ngôn của Chính phủ, chủ trì buổi họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11/2023.

Tại họp báo, báo chí đặt câu hỏi về việc Bộ Công Thương đang xây dựng biểu giá bán lẻ điện, trong đó giá điện sinh hoạt bậc thang được rút ngắn còn 5 bậc. Nhiều ý kiến lo ngại giá điện sẽ tăng lên khi sửa biểu giá điện, đặc biệt là người dùng nhiều điện.

Theo dự thảo quyết định của Thủ tướng về cơ cấu giá bán lẻ điện, giá điện sinh hoạt vẫn thiết kế theo bậc thang nhưng được rút ngắn từ 6 bậc còn 5 bậc. Giá ở bậc cao nhất (701 kWh trở lên) là hơn 3.612 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT).

“Biểu giá này có ưu, nhược điểm gì và tiền điện với người dùng nhiều có tăng thêm hay không? Giá bán điện cho ngành sản xuất căn cứ vào giờ thấp điểm, cao điểm, trong khi nhiều ngành sản xuất đã thay đổi có phù hợp không?", báo chí đặt câu hỏi.

Trả lời nội dung này, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhắc tới việc cần thiết duy trì quy định giá điện theo bậc thang bởi do tính chất đặc thù của loại hàng hóa này.

Theo ông Hải, điện năng là hàng hóa đặc biệt, sản xuất và tiêu thụ đồng thời, lưu trữ điện năng tốn kém. Việc huy động các nhà máy điện theo nguyên tắc nhà máy chào giá rẻ phát trước, đơn vị nào chào giá cao phát điện sau tới khi đáp ứng đủ nhu cầu sử dụng của khách hàng.

Bên cạnh đó, giá điện theo bậc thang sẽ khuyến khích người dân sử dụng điện tiết kiệm. Hiện nhiều nước trong khu vực, thế giới cũng áp dụng biểu giá tương tự Việt Nam. Do đó, ông Hải cho rằng phương án 5 bậc thang sẽ phản ánh chi phí, tức phân bổ chi phí đến từng nhóm khách hàng sử dụng.

Điều này giúp hạn chế một phần tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa. Chênh lệch giữa bậc 1 và 5 là hai lần, phù hợp với xu thế chung của thế giới nhằm khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả.

Ông Hải dẫn chứng các nước đã áp dụng và khoảng cách của các bậc, như tại Nam California, Mỹ là 2,2 lần, Hàn Quốc là 3 lần, Lào là 2,88 lần; Thái Lan là 1,65 lần. Do vậy, ưu điểm của phương án khi áp dụng là các hộ có mức sử dụng điện từ 710 kWh trở xuống (chiếm khoảng 98% số hộ) sẽ có tiền điện phải trả giảm đi.

Tuy nhiên, nhược điểm là các hộ dùng điện nhiều, trên 711 kWh/tháng (khoảng 2% số hộ dùng điện toàn quốc) sẽ phải trả tăng tiền điện.

Trước ý kiến cho rằng Việt Nam cần tính tới áp dụng giá điện 2 thành phần, gồm giá công suất và điện năng tiêu thụ, Thứ trưởng Bộ Công Thương nói đây là cơ chế mới, cần nghiên cứu, thử nghiệm kỹ lưỡng để tránh tác động tới các nhóm khách hàng dùng điện. Một số nước đang áp dụng giá điện hai thành phần nhưng chỉ dành cho nhóm sản xuất.

Cũng theo dự thảo cơ cấu biểu giá mới, giá điện cho nhóm khách hàng sản xuất, kinh doanh vẫn tính theo giờ thấp, cao điểm. Ông Hải nhận xét việc áp dụng theo thời gian dùng điện trong ngày hiện vẫn phù hợp, góp phần tối ưu vận hành hệ thống và đảm bảo khuyến khích các hộ dùng điện tiết kiệm, hiệu quả.

Thực tế, trong các giờ cao điểm, để đảm bảo đủ công suất, hệ thống điện phải huy động các nhà máy turbin khí chạy dầu hoặc nhà máy chạy dầu có giá phát điện rất cao. Vì thế, biểu giá vào giờ cao điểm cao hơn giờ bình thường hoặc thấp điểm để phản ánh đúng thực tế chi phí sản xuất.

Ngoài ra, việc áp dụng biểu giá bán lẻ điện theo thời gian sử dụng trong ngày nhằm khuyến khích các khách hàng dịch chuyển một phần nhu cầu dùng tại giờ cao điểm sang thấp điểm, bình thường. Họ sẽ tiết kiệm được chi phí, còn hệ thống điện giảm phụ tải trong các giờ cao điểm, góp phần giảm áp lực vốn đầu tư xây dựng nguồn mới.

"Nếu không áp dụng giá cao điểm vào những giờ cao điểm của hệ thống, nhu cầu công suất của hệ thống sẽ còn tăng cao hơn nữa, dẫn tới khó khăn trong cung cấp điện giờ cao điểm", ông Hải cho hay.