Thị trường M&A Việt Nam: Nhà đầu tư nước ngoài áp đảo
Theo dữ liệu từ KPMG Việt Nam, trong 10 tháng đầu năm 2023, thị trường M&A (mua bán & sáp nhập) Việt Nam có 265 giao dịch, đạt giá trị hơn 4,4 tỉ USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm trước, dự báo khó đạt được con số gần 6,8 tỉ USD của năm ngoái. Giá trị trung bình các thương vụ đạt 54,5 triệu USD.
Riêng thị trường IPO, theo dữ liệu của Deloitte, số lượng thương vụ IPO trong khu vực Đông Nam Á trong hơn 10 tháng đầu năm nay tương đối ổn định, nhưng tổng số vốn IPO huy động chạm mức thấp nhất trong 8 năm qua. Việt Nam chỉ có 3 thương vụ IPO huy động được khoảng 7 triệu USD.
Thống kê cũng cho thấy 80% giá trị giao dịch đến từ các ngành y tế, tài chính và bất động sản. Trong đó bất động sản vẫn là nhóm ngành thuộc tốp đầu về hoạt động M&A trong 10 tháng đầu năm nay.
Theo báo Tuổi Trẻ, dự báo phải đến 6 tháng đầu năm 2024, thị trường M&A Việt Nam mới có thể đề cập đến việc đã thoát ra khỏi vùng giảm chưa hay tiếp tục nối tiếp độ giảm chung của thế giới.
Thị trường M&A Việt Nam sẽ sớm đạt mốc 20 tỷ USD trong vòng 3 năm tới. Ảnh minh họa
Ông Warrick Cleine, Tổng giám đốc KPMG tại Việt Nam và Campuchia, cho biết thị trường M&A Việt Nam đã trải qua "cơn sốt" về giá trị và khối lượng giao dịch. Khác với hai năm trước khi nhà đầu tư trong nước chiếm ưu thế, năm nay nhà đầu tư nước ngoài đã chiếm lĩnh cả 5 vị trí tốp đầu về giá trị giao dịch trong 10 tháng năm 2023.
Nhật Bản, Singapore và Mỹ tiếp tục là những nhà đầu tư nước ngoài hoạt động sôi nổi nhất. Ba nhà đầu tư này chiếm trên 70% tổng giá trị giao dịch được công bố.
Phó tổng giám đốc Quỹ VinaCapital Vietnam Opportunity, ông Khanh Vũ cho biết, 20 năm qua, thế giới ở trong môi trường lãi suất thấp, nhưng điều này đã thay đổi gần đây. Khi lãi suất cao, nhà đầu tư thường đòi hỏi lợi nhuận cao hơn, trong khi ở các thị trường phát triển, tốc độ tăng trưởng lợi nhuận chậm lại; Nhật Bản, Hàn Quốc… cũng không còn tăng trưởng như trước. Các nhà đầu tư di chuyển dòng tiền tới các thị trường tiềm năng như Việt Nam, bởi đây là một trong những thị trường hiếm hoi có lợi nhuận khá cao.
Việt Nam là thị trường đầu tiên mà trong 6 tháng qua đã giảm lãi suất, trong khi một số thị trường vẫn tăng lãi suất. Tăng trưởng GDP của Việt Nam tốt nhất trong khu vực châu Á, dự kiến năm 2024 vẫn đạt tốc độ tăng trưởng tốt. Thị trường bất động sản vẫn chưa hết khó khăn, nhưng theo ông Khanh Vũ, với xu hướng hạ nhiệt lãi suất, ngân hàng dồi dào thanh khoản và sẵn sàng cho vay hơn, nhà đầu tư nước ngoài sẽ quay lại.
Sớm đạt mốc 20 tỷ USD trong vòng 3 năm tới
Bà Bình Lê Vandekerckove, Nhà sáng lập, Tổng giám đốc Công ty Tư vấn thương vụ ASART, nhận định, trong 3 năm tới, quy mô thị trường M&A Việt Nam có thể đạt mốc 20 tỷ USD.
Theo bà Bình Lê, Việt Nam là một nền kinh tế năng động nhất thế giới, đã tham gia 16 hiệp định thương mại tự do, thu hút được nhiều khoản đầu tư từ các nhà đầu tư trên thế giới. Các nhà đầu tư Mỹ, Hồng Kông, Trung Quốc... đang tham gia mạnh mẽ vào thị trường Việt Nam.
"Cách đây 15 năm, lúc đó tôi còn rất trẻ, nhiều người đặt câu hỏi có là thời điểm tốt để vào thị trường Việt Nam hay không. Hiện nay, mọi người cũng đặt lại câu hỏi này. Tôi tin rằng, M&A sẽ ngày càng sôi động", bà Bình Lê chia sẻ nhận định.
Tuy năm 2012, xu hướng M&A đi xuống, nhưng nếu nhìn cả giai đoạn 2016-2017, có đến hàng chục tỷ USD đổ vào thị trường Việt Nam. Riêng năm 2016, 16 tỷ USD đã đổ vào thị trường Việt Nam. Do đó, theo vị chuyên gia này, chúng ta phải có cái nhìn sâu hơn, bền bỉ hơn để có thể gia tăng giá trị trong các thương vụ M&A tại thị trường Việt Nam.
Tuy nhiên, bà Bình Lê nhấn mạnh, ESG (môi trường, xã hội, quản trị) sẽ là yếu tố quyết định và tất yếu trong các thương vụ M&A hiện nay cũng như trong thời gian tới. Do đó, ESG cũng là một trong nhưng yếu tố thách thức để quyết định các thương vụ M&A.
Trao đổi với báo Đầu tư, ông Warrick Cleine nhận định, động lực tăng trưởng năm 2024 của Việt Nam bao gồm dòng vốn đầu tư nước ngoài mạnh mẽ, nhờ chính trị ổn định và nhiều thỏa thuận thương mại đã được ký kết.
Hơn nữa, theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), với lạm phát được kiểm soát dưới mục tiêu 4%, tăng trưởng GDP sẽ tăng trở lại 5,8% vào năm 2024 và 6,9% vào năm 2025, nợ công vẫn dưới trần pháp lý 60% GDP. Những nền tảng đó cho thấy một năm thuận lợi cho các nhà đầu tư nhắm đến những cơ hội chiến lược tại thị trường Việt Nam năng động.
Cũng theo ông Warrick Cleine, việc nhà đầu tư nước ngoài áp đảo thị trường năm nay có thể là dấu hiệu chuyển hướng từ đầu tư cơ hội sang đầu tư chiến lược dài hạn trong các ngành mạnh và có chọn lọc. Những tài sản có khả năng mở rộng và theo xu hướng khu vực, nắm bắt được xu thế cung cầu trong nước và thay đổi chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ tiếp tục thu hút sự quan tâm của nhà đầu tư nước ngoài.
"Vì thế, chúng tôi cũng kỳ vọng không chỉ khung pháp lý M&A sẽ càng rõ ràng hơn mà ngay cả bản thân doanh nghiệp cần bán cũng phải có sự chuẩn bị kỹ, để sớm hoàn tất đàm phán và bán được theo như kế hoạch. Bởi thực tế, M&A không phải chỉ là "buộc phải bán khi làm ăn thua lỗ' mà có thể là 'tiến tới một kế hoạch lớn hơn", bà Bình Lê khuyến nghị.
Minh Hoa (t/h)