Chiều 15-12, Bộ Y tế gặp mặt báo chí cung cấp thông tin y tế tháng 12. Tại đây, Bộ Y tế trả lời một loạt câu hỏi liên quan đến việc thiếu vắc xin trong Chương trình tiêm chủng mở rộng thời gian qua.

Tuổi Trẻ Online lược ghi thông tin phản hồi của Bộ Y tế về vấn đề đang rất được quan tâm này.

* Hiện vẫn còn thiếu vắc xin tiêm chủng mở rộng. Xin Bộ Y tế cho biết nguyên nhân và giải pháp khắc phục?

- Chương trình Tiêm chủng mở rộng do Nhà nước chi trả toàn bộ được triển khai trên toàn quốc từ năm 1985, nhằm cung cấp dịch vụ tiêm chủng miễn phí cho trẻ em dưới 1 tuổi. Tới nay đã có 10 loại bệnh truyền nhiễm phổ biến, nguy hiểm được sử dụng vắc xin miễn phí cho trẻ em và phụ nữ có thai được triển khai trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng trên toàn quốc.

Các loại vắc xin bao gồm vắc xin phòng bệnh lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib, bại liệt, sởi, rubella và viêm não Nhật Bản.

Về nguyên nhân thiếu hụt vắc xin, giai đoạn năm 2016-2022, Chương trình Tiêm chủng mở rộng được bố trí kinh phí mua vắc xin từ nguồn Chương trình mục tiêu y tế - dân số giai đoạn 2016-2020. Ngoài nguồn mua vắc xin theo hình thức hoạt động của dự án, vắc xin được hỗ trợ từ Tổ chức GAVI và các tổ chức nước ngoài khác viện trợ.

Trong những năm gần đây, sự hỗ trợ nguồn lực từ GAVI và các tổ chức quốc tế có sự chuyển dịch cách thức hỗ trợ do Việt Nam nằm ngoài danh sách các nước có thu nhập thấp, kinh tế kém phát triển, một số loại vắc xin viện trợ cần phải đối ứng sau khi tiếp nhận.

Năm 2023, thực hiện Luật Ngân sách, các địa phương phải thực hiện các thủ tục mua sắm vắc xin từ ngân sách của địa phương, tuy nhiên gặp khó khăn trong việc bố trí, phê duyệt kinh phí, vướng mắc thủ tục đấu thầu, phê duyệt giá cũng như kinh nghiệm triển khai...

Trước yêu cầu thực tiễn, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định giao kinh phí để Bộ Y tế thực hiện mua tập trung các loại vắc xin.

Song song với các giải pháp về pháp lý, Bộ Y tế phối hợp đề xuất hỗ trợ, viện trợ với các tổ chức quốc tế trong và ngoài nước để cung ứng vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Ngày 15-12, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương đã thực hiện tiếp nhận, bàn giao 490.600 liều vắc xin 5 trong 1 do Chính phủ Úc viện trợ. Bộ Y tế đã chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện các thủ tục tiếp nhận, kiểm định vắc xin, phân bổ cho 63 tỉnh, thành phố tổ chức tiêm chủng.

Đối với vắc xin có khả năng sản xuất trong nước (10 loại vắc xin), Bộ Y tế đã rà soát các quy định của pháp luật và thực hiện mua theo hình thức đặt hàng (quy trình gồm 9 bước).

Bộ Y tế đã thẩm định, gửi Bộ Tài chính xem xét, phê duyệt phương án giá tối đa, trên cơ sở đó Bộ Y tế sẽ phê duyệt phương án giá cụ thể. Bộ Y tế đang phối hợp chặt chẽ với Bộ Tài chính để giải quyết, dự kiến hoàn thành trong tháng 12-2023.

* Năm 2024, Bộ Y tế có những giải pháp như thế nào để đảm bảo vắc xin trong tiêm chủng mở rộng?

- Để giải quyết căn cơ, lâu dài, Bộ Y tế đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan tham mưu sửa đổi quy định về hoạt động tiêm chủng, trong đó cho phép bố trí ngân sách trung ương để đảm bảo kinh phí mua vắc xin cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng.

Dự kiến hoàn thành tháng 1-2024, hoàn thành việc mua sắm các vắc xin đặt hàng trong nước (10 loại) trong tháng 12-2023 theo số lượng tỉnh, thành phố đề xuất nhu cầu đến tháng 6-2024. Theo đó, sẽ đảm bảo hoạt động cung ứng vắc xin năm 2024 trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng, đáp ứng nhu cầu của người dân hiện nay.

Nếu được giao ngân sách sớm hơn, Bộ Y tế sẽ sớm tiến hành đặt hàng hoặc đấu thầu mua sắm vắc xin cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng theo đúng quy định của pháp luật.

Thời gian tới, Bộ Y tế cũng sẽ rà soát nguồn vắc xin, tích cực làm việc với các nhà tài trợ trong nước và nước ngoài hỗ trợ nguồn lực cho Chương trình Tiêm chủng mở rộng.

Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo các đơn vị thực hiện cung ứng vắc xin theo các quy định hiện hành. Tiếp tục chỉ đạo các địa phương chủ động trong giám sát, phát hiện dịch và đáp ứng, triển khai các biện pháp về tiêm chủng vắc xin cho đối tượng nguy cơ cao tại ổ dịch để khoanh vùng, không để bệnh lây lan.

Cả nước lại thiếu vắc xin tiêm chủng mở rộng, TP.HCM sắp hết sạch

Hiện các vắc xin còn lại trong Chương trình tiêm chủng mở rộng ở TP.HCM và nhiều địa phương chỉ đủ dùng trong một vài ngày tới là hết sạch. Riêng tại TP.HCM, đây là đợt thứ ba trong năm rơi vào cảnh này.