Viện Kiểm sát quân sự trung ương đã ban hành cáo trạng truy tố ông Hồ Anh Sơn (47 tuổi, cựu thượng tá, cựu phó giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự) và ba cựu sĩ quan thuộc Học viện Quân y vì những sai phạm trong vụ Việt Á.

Bản cáo trạng của viện kiểm sát cũng đề cập đến trách nhiệm của nhiều cựu lãnh đạo Học viện Quân y, trong đó có trung tướng Đỗ Quyết (cựu giám đốc) và thiếu tướng Hoàng Văn Lương (cựu phó giám đốc).

Chuyển giao kết quả nghiên cứu đề tài cấp nhà nước cho Việt Á sai thẩm quyền

Theo cáo trạng, ngày 28-2-2020, Phan Quốc Việt (tổng giám đốc Công ty Việt Á) cho nhân viên mang ba loạt kit đến Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương để đánh giá, thử nghiệm.

Ba ngày sau, Nguyễn Thị Lan Anh biết kết quả thử nghiệm bộ kit của Việt Á đạt yêu cầu nên báo cáo ban giám đốc và Trịnh Thanh Hùng (cựu vụ phó thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ) biết.

Từ kết quả trên, Hùng yêu cầu Hồ Anh Sơn làm văn bản của Học viện Quân y đề nghị nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài.

Ngày 2-3, Hồ Anh Sơn trình trung tướng Đỗ Quyết, giám đốc học viện, ký văn bản đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ nghiệm thu giai đoạn 1 đề tài. Cùng ngày, bộ này ra quyết định thành lập hội đồng nghiệm thu.

Một ngày sau, hội đồng nghiệm thu đã thông qua quy trình do Học viện Quân y nghiên cứu nhưng dựa trên kết quả đánh giá bộ kit mà Việt Á cung cấp, và đề nghị Bộ Y tế xem xét cấp phép để sử dụng phòng chống dịch.

Một tháng sau, Bộ Y tế có quyết định cấp số đăng ký tạm thời để sử dụng bộ kit của Việt Á trong xét nghiệm sàng lọc.

Đến tháng 4-2020, Công ty Việt Á làm hồ sơ xin cấp phép lưu hành chính thức bộ kit xét nghiệm gửi Vụ Trang thiết bị và công trình y tế thuộc Bộ Y tế.

Thời điểm đó, Bộ Y tế đã yêu cầu Việt Á bổ sung tài liệu chứng minh, làm rõ quan hệ của Học viện Quân y với công ty.

Phan Quốc Việt chỉ đạo cấp dưới xây dựng biên bản thể hiện Học viện Quân y bàn giao đề tài và đồng ý cho Việt Á sử dụng sản phẩm. Biên bản này được ghi lùi thời gian về ngày 10-2-2020 rồi chuyển cho Hồ Anh Sơn trình lên cho thiếu tướng Hoàng Văn Lương ký.

Do tin tưởng Hồ Anh Sơn, thiếu tướng Hoàng Văn Lương không xem biên bản mà ký và chuyển lại ngay. Sau đó biên bản này được Công ty Việt Á đưa vào hồ sơ chuyển sang Bộ Y tế xin cấp phép lưu hành chính thức bộ kit xét nghiệm - cáo trạng nêu.

"Theo quy định, Bộ Khoa học và Công nghệ mới là đại diện chủ sở hữu đề tài nghiên cứu cấp quốc gia chứ Học viện Quân y không có thẩm quyền chuyển giao kết quả nghiên cứu cho Công ty Việt Á" - cáo trạng khẳng định.

Sau khi Bộ Y tế cấp phép, Phan Quốc Việt đã đưa "bồi dưỡng" Trịnh Thanh Hùng 2 lần tổng số tiền 350.000 USD (hơn 8 tỉ đồng) và chi phần trăm chia sẻ lợi nhuận đề tài cho Hồ Anh Sơn 2,5 tỉ.

Từ tháng 10 đến tháng 12-2021, lần lượt hội đồng nghiệm thu sản phẩm của Học viện Quân y, hội đồng cấp cơ sở Học viện Quân y (do thiếu tướng Hoàng Văn Lương làm chủ tịch) và hội đồng đánh giá nghiệm thu đề tài của Bộ Khoa học và Công nghệ (do thiếu tướng Lê Bách Quang làm chủ tịch) đều nghiệm thu, thông qua và đánh giá kết quả đề tài ở mức "đạt".

Theo cáo trạng, thực chất việc các hội đồng tổ chức nghiệm thu chỉ mang tính hình thức và không đúng bản chất.

Bởi sản phẩm không được sản xuất theo quy trình nghiên cứu, không rõ nguồn gốc và đã được Bộ Y tế cấp phép cho phục vụ phòng chống dịch trước khi nghiệm thu đề tài.

Có dấu hiệu tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng

Theo viện kiểm sát, hành vi của trung tướng Đỗ Quyết, thiếu tướng Hoàng Văn Lương do tin tưởng cấp dưới trong nghiên cứu thực hiện đề tài và đấu thầu mua kit xét nghiệm nên "chưa kịp thời phát hiện, ngăn chặn vi phạm của cấp dưới".

Thiếu tướng Hoàng Văn Lương vì tin tưởng, không xem biên bản bàn giao do Công ty Việt Á soạn thảo, Hồ Anh Sơn trình nên đã ký. Thiếu tướng Lê Bách Quang, chủ tịch các hội đồng, do tin tưởng kết quả nghiên cứu của Học viện Quân y nên thông qua nghiệm thu giai đoạn 1 và nghiệm thu đề tài.

Viện kiểm sát đánh giá hành vi của các cá nhân trên có dấu hiệu tội "thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

"Tuy nhiên do thời hạn điều tra vụ án đã hết nên Cơ quan điều tra hình sự Bộ Quốc phòng tách hành vi sai phạm của những người này để thu thập thêm tài liệu, chứng cứ, đánh giá mức độ sai phạm và xem xét trong cùng vụ án thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng cùng với bị can Nguyễn Thị Lan Anh đã được tách ra điều tra sau" - cáo trạng nêu.