Sáng nay 27-12, Tòa án Quân sự thủ đô Hà Nội mở phiên tòa sơ thẩm xét xử bốn cựu sĩ quan thuộc Học viện Quân y cùng ba người khác vì tiếp tay cho Công ty Việt Á.

Trong vụ án này, bị cáo Hồ Anh Sơn - cựu thượng tá, phó giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y - bị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Ba cựu sĩ quan còn lại gồm Nguyễn Văn Hiệu - cựu đại tá, trưởng phòng trang bị vật tư; Ngô Anh Tuấn - cựu thiếu tá, trưởng phòng tài chính và Lê Trường Minh - cựu thiếu tá, trưởng ban hóa dược - cùng bị cáo buộc tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Hai bị cáo phía Công ty Việt Á là Phan Quốc Việt, tổng giám đốc, bị truy tố cả hai tội danh trên; Vũ Đình Hiệp (cấp phó của Việt) bị cáo buộc tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Liên quan vụ án, ông Trịnh Thanh Hùng - cựu vụ phó Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật (Bộ Khoa học và Công nghệ) - bị truy tố tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Hội đồng xét xử gồm năm quân nhân, do trung tá Vũ Đức Việt ngồi ghế chủ tọa. Có 14 luật sư tham gia bào chữa cho các bị cáo.

Tòa án cũng triệu tập bị hại là Học viện Quân y, bị đơn dân sự là Công ty Việt Á cùng nhiều người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan như Cục Tài chính - Bộ Quốc phòng, trung tướng Nguyễn Viết Lượng (cựu chính ủy Học viện Quân y), thiếu tướng Hoàng Văn Lương (cựu phó giám đốc Học viện Quân y)...

Quy trình "ra đời" kit xét nghiệm Việt Á

Cáo trạng của Viện Kiểm sát quân sự trung ương xác định trước tình hình dịch COVID-19 xuất hiện ở nước ngoài, có nguy cơ vào Việt Nam, ban giám đốc Học viện Quân y đã chỉ đạo các cơ quan chức năng xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch, trong đó có nhiệm vụ nghiên cứu bộ kit xét nghiệm COVID-19.

Do vụ lợi cá nhân, từ tháng 1-2020, Trịnh Thanh Hùng đã thông đồng với Phan Quốc Việt và Hồ Anh Sơn đưa Công ty Việt Á vào tham gia đề tài với vai trò là cơ quan phối hợp, sản xuất 20.000 test kit thử nghiệm. Sau đó để Việt Á được cấp phép, sản xuất thương mại trái pháp luật bộ kit.

Đến ngày 6-2-2020, Học viện Quân y ký hợp đồng thực hiện đề tài với Văn phòng Các chương trình trọng điểm cấp nhà nước, Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật (Bộ Khoa học và Công nghệ), với tổng kinh phí đề tài 18,98 tỉ đồng.

Khoảng giữa tháng 2-2020, Việt chỉ đạo Hồ Thị Thanh Thủy (phó tổng giám đốc Việt Á, vợ của Việt) mang bộ xét nghiệm COVID-19 (do Thủy nghiên cứu, tối ưu từ các tài liệu của Tổ chức Y tế thế giới, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ và một số nước khác...) đi đánh giá, thử nghiệm tại Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương cho kết quả đạt.

Quá trình nghiên cứu đề tài, Hùng, Sơn, Việt xác định kit Việt Á cung cấp tốt hơn nên thống nhất không cần Học viện Quân y chuyển giao quy trình nghiên cứu của mình mà để Việt Á sản xuất 20.000 test kit thử nghiệm.

Ba bị cáo đưa bộ kit do Công ty Việt Á cung cấp (không được sản xuất theo quy trình nghiên cứu của Học viện Quân y) để thử nghiệm tại Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương và sử dụng sản phẩm này để nghiệm thu đề tài.

Theo viện kiểm sát, hành vi gian dối của các bị cáo trong việc tiếp nhận, nghiên cứu, nghiệm thu, quyết toán số tiền Bộ Khoa học và Công nghệ giao Học viện Quân y nghiên cứu đề tài đã gây thiệt hại gần 18,5 tỉ đồng.

Ông Hùng bị cáo buộc nhận "lót tay" 350.000 USD từ Việt Á, ông Sơn nhận 2,5 tỉ đồng.

Việt Á chi hơn 7 tỉ tiền "hoa hồng" cho ba cựu sĩ quan Học viện Quân y

Trong vụ án này, ba cựu sĩ quan Hiệu, Tuấn và Minh bị truy tố về sai phạm trong đấu thầu vật tư y tế tại Bắc Ninh, Bắc Giang và TP.HCM, giai đoạn tháng 5 đến tháng 12-2021.

Cáo trạng xác định, giai đoạn này Học viện Quân y tổ chức các trung tâm xét nghiệm dã chiến tham gia hỗ trợ phòng, chống COVID-19 tại ba địa phương trên.

Ba bị cáo này được giao nhiệm vụ đảm bảo dụng cụ lấy mẫu và đã liên hệ ông Sơn nhờ Việt Á ứng kit xét nghiệm để cấp phát cho các tổ xét nghiệm.

Khi thanh toán tiền cho số kit ứng của Công ty Việt Á, cơ quan tố tụng cáo buộc ông Hiệu, Tuấn, Minh làm hồ sơ hợp thức chỉ định thầu, nâng giá để chia chác.

Dù Học viện Quân y báo cáo Bộ Quốc phòng xin ngân sách quốc phòng 24,6 tỉ đồng nhưng trên thực tế học viện đã ký hợp đồng và thanh toán cho Công ty Việt Á 41,7 tỉ, cao hơn báo cáo Bộ Quốc phòng hơn 17 tỉ.

Viện kiểm sát cáo buộc hợp thức việc thanh toán cho Công ty Việt Á số tiền cao hơn này, Học viện Quân y đã tạm ứng kinh phí từ nguồn các hoạt động khác.

Sau khi được Học viện Quân y thanh toán, Việt Á "lại quả" cho ông Sơn 2,5 tỉ đồng, cho ông Hiệu 3,56 tỉ và ông Tuấn 1,37 tỉ.

Theo cáo trạng, tổng số tiền phó tổng giám đốc Việt Á đã chi phần trăm hoa hồng sau khi được thanh toán tiền bán kit xét nghiệm tại một số địa phương trên, cho ba cựu sĩ quan Học viện Quân y là 7,1 tỉ.

Vụ kit xét nghiệm: 2 cán bộ Học viện Quân y liên quan thế nào đến Việt Á?

TTO - Thượng tá Hồ Anh Sơn bị khởi tố về tội "tham ô tài sản", trong khi đại tá Nguyễn Văn Hiệu bị khởi tố tội "vi phạm quy định về đấu thầu, gây hậu quả nghiêm trọng".