Ngành y tăng tốc số hóa

Nguyễn Vũ

(TBKTSG) - Trong khi các ngành khác như du lịch, bán lẻ, ngân hàng... đã số hóa nhiều mảng hoạt động, ngành y vẫn bình chân như vại; thậm chí theo Economist, 70% bệnh viện ở Mỹ vẫn sử dụng máy fax như hồi thập niên 1990. Nay đại dịch Covid-19 đã đẩy ngành y vào chỗ phải nhanh chóng số hóa bằng không sẽ bị lạc hậu.

Do phải đối diện với giãn cách xã hội, bác sĩ phải sử dụng các phương tiện liên lạc kỹ thuật số, còn bệnh nhân cũng dần quen với việc chẩn đoán và điều trị từ xa, có sự hỗ trợ của máy tính. Đây là một thị trường to lớn nên hàng loạt doanh nghiệp đang tìm cách nhảy vào khai thác, kể cả các startup trong lĩnh vực này và các ông lớn công nghệ như Amazon, Apple, Google.

Hãng tư vấn McKinsey ước tính doanh thu toàn cầu liên quan đến ngành y kỹ thuật số - từ cho thuốc từ xa, tiệm thuốc trực tuyến đến thiết bị đeo y tế... sẽ tăng từ 350 tỉ đô la Mỹ vào năm ngoái lên 600 tỉ đô la vào năm 2024. Rất nhiều lĩnh vực trong ngành y trị giá 3.600 tỉ đô la ở Mỹ sẽ cần số hóa. Nhu cầu tương tự cũng diễn ra ở Trung Quốc, châu Âu và hầu hết các nước khác.

Theo Economist, tiền đầu tư đang rót vào lĩnh vực này, chỉ tính riêng quí 3-2020 đã có 8,4 tỉ đô la rót vào việc mua cổ phiếu các công ty y tế kỹ thuật số chưa lên sàn, gấp đôi cùng kỳ năm ngoái. Các chú kỳ lân trong ngành, tức mỗi công ty được định giá từ 1 tỉ đô la trở lên, có giá trị thị trường tổng cộng lên đến 110 tỉ đô la.

Mới tháng 9 vừa qua, AmWell - một công ty trong ngành y tế từ xa được Google đầu tư 100 triệu đô la đã lên sàn và thu hút được 742 triệu đô la tiền phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng, nâng thị giá của mình lên 6 tỉ đô la. Rồi đầu tháng 12 này, JD Health một công ty dược trực tuyến thu hút được 3,5 tỉ đô la trong một đợt phát hành cổ phiếu lớn thứ nhì Hồng Kông trong năm nay.

Các nhà đầu tư hăm hở rót tiền vì nhu cầu cho các dịch vụ y tế từ xa đang tăng mạnh. Ví dụ Doctolib, một hãng của Pháp cho biết dịch vụ khám bệnh qua video của họ tại châu Âu tăng mạnh từ 1.000 cuộc lên 100.000 cuộc mỗi ngày. Ping An Good Doctor, một trang web dịch vụ y tế của Trung Quốc đang tìm cách phát triển vào thị trường Đông Nam Á trong một liên doanh với hãng xe điện tử Grab.

Tuy nhiên tờ Economist cũng cảnh báo, một tỷ lệ lớn các dịch vụ y tế kỹ thuật số sẽ chỉ để làm màu, kiểu như người ta từng làm ầm ĩ về loại thuốc “chính xác cho từng cá nhân” hay trí tuệ nhân tạo trong y tế. Nhưng cũng sẽ có những công nghệ cải thiện tình hình chăm sóc sức khỏe từ xa do đại dịch làm nhiều người ngại đến bệnh viện.

Nhiều hãng đang tập trung sản xuất các thiết bị theo dõi thường xuyên đường huyết hay các chỉ số khác có kết nối với Internet để kịp thời đưa ra cảnh báo hay phối hợp với bác sĩ điều trị. Một khảo sát của Đại học Stanford cho thấy gần một nửa bác sĩ ở Mỹ có sử dụng các thiết bị như thế cho bệnh nhân của mình. Hay chuỗi điều hành Bệnh viện Mayo Clinic phối hợp với một công ty khởi nghiệp để cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe như ở bệnh viện ngay tại phòng ngủ của bệnh nhân, kể cả các dịch vụ chụp phim, truyền dịch...

Ở hướng người bệnh, một khảo sát đăng trên tạp chí JAMA Internal Medicine cho thấy 16 triệu người Mỹ đã tăng sử dụng y tế từ xa đến 30 lần trong sáu tháng đầu năm nay. Người Mỹ cũng sử dụng Internet và các ứng dụng trên điện thoại di động cho nhiều nhu cầu y tế. Trong khi đó các nhà quản lý đang biên soạn các quy định thống nhất để bảo mật hồ sơ y tế của bệnh nhân khi sử dụng trực tuyến và khi chia sẻ giữa bệnh viện, công ty bảo hiểm và các bên thứ ba khác.

Trên mức độ tiêu dùng, Amazon mong muốn chiếc loa thông minh Alexa của họ có thể lắng nghe tiếng ho của người sử dụng và chẩn đoán xem ho là vì bị khan giọng hay vì Covid-19. Tháng 11 vừa rồi họ tung ra dịch vụ bán thuốc từ xa để tấn công vào thị trường phân phối dược phẩm của Mỹ, loại trừ các bên trung gian và thậm chí cửa hàng bán lẻ.

Đồng hồ Apple và hơn 50.000 ứng dụng trên iPhone là có liên quan đến sức khỏe. AliHealth, một công ty con của tập đoàn bán lẻ Alibaba, Trung Quốc đang gây xáo động cho thị trường dược phẩm nước này: doanh số của nó trong sáu tháng kết thúc vào tháng 9-2020 tăng đến 74%.

Cuộc đua giành miếng bánh số hóa ngành y chỉ mới bắt đầu, hứa hẹn còn nhiều sôi động khác ở phía trước.