Thuế, hải quan là lĩnh vực tác động đến 100% doanh nghiệp, vì vậy việc cải cách, đơn giản hóa, minh bạch hóa các thủ tục hành chính trong lĩnh vực này là vô cùng cấp thiết. Trong những năm qua, những cải cách của ngành Tài chính, đặc biệt trong 2 lĩnh vực này đã có bước ngoặt lớn, qua đó góp phần tạo môi trường kinh doanh tốt hơn cho doanh nghiệp. Những nỗ lực này, trên thực tế, đã được “đong đếm” bằng những con số cụ thể, ý nghĩa.

Cắt giảm, đơn giản hóa hàng trăm thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh

Tại Hội nghị Đối thoại về chính sách, thủ tục hành chính thuế và hải quan năm 2020, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho biết, Chính phủ luôn ưu tiên chú trọng việc cải cách thủ tục hành chính, trong đó có thủ tục về thuế, hải quan. Qua đó, đã tạo môi trường kinh doanh ngày càng thuận lợi cho các doanh nghiệp, tạo thuận lợi trong việc thực hiện các nghĩa vụ về thuế với ngân sách Nhà nước.

Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai, các chính sách và thủ tục hành chính về thuế và hải quan vẫn đòi hỏi phải liên tục được hoàn thiện, cập nhật kịp thời cho phù hợp với yêu cầu thực tế trong khi hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp lại rất sôi động, đa dạng.

Trên thực tế, báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy, từ năm 2016 đến nay, Bộ đã thực hiện cắt giảm 304 thủ tục hành chính và đơn giản hóa 265 thủ tục hành chính. Theo đó, tính đến 31.10.2020, tổng số thủ tục hành chính còn hiệu lực thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính là 979 thủ tục hành chính.

Đáng nói, 100% thủ tục hành chính đã được cung cấp dịch vụ công trực tuyến, trong đó số thủ tục hành chính được cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4 là 585 thủ tục, đạt gần 60% tổng số thủ tục hành chính thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính. Bộ Tài chính đã tích hợp 294 thủ tục hành chính dưới hình thức dịch vụ công trực tuyến mức độ 3,4 lên Cổng dịch vụ công quốc gia.

Việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, nhất là thủ tục hành chính thuế, hải quan đã giúp tiết kiệm cho doanh nghiệp rất nhiều, cả về thời gian, nhân lực lẫn chi phí.

Đối với việc cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, từ năm 2018 đến nay, Bộ Tài chính đã trình Quốc hội ban hành 2 Luật, trình Chính phủ ban hành 2 Nghị định, theo đó đã cắt giảm và đơn giản hóa 163 điều kiện (cắt giảm 73 điều kiện, đơn giản hóa 90 điều kiện). Theo đó, tổng số điều kiện kinh doanh thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ Tài chính còn hiệu lực hiện nay là 290 điều kiện thuộc 20 ngành, nghề kinh doanh, giảm 80 điều kiện so với năm 2018.

“Điện tử hóa” thủ tục thuế, hải quan

Có thể thấy, 8 năm trở lại đây, ngành thuế, hải quan đã có những bước chuyển biến lịch sử khi chuyển mình từ phương thức quản lý thủ công, bán điện tử sang phương thức quản lý hiện đại dựa trên việc ứng dụng điện tử, công nghệ thông tin và sử dụng các trang thiết bị hiện đại.

Trong đó, đối với lĩnh vực thuế, đã có tới 99,7% doanh nghiệp tham gia sử dụng dịch vụ khai thuế điện tử với gần 12 triệu hồ sơ; đã phối hợp với 55 ngân hàng thương mại triển khai dịch vụ nộp thuế điện tử với khoảng 98% doanh nghiệp tham gia; đồng thời 95,94% doanh nghiệp tham gia hoàn thuế điện tử trên tổng số các doanh nghiệp hoàn thuế.

Ngành Thuế cũng đã thực hiện thí điểm dịch vụ hóa đơn điện tử có mã xác thực của cơ quan thuế đối với 255 doanh nghiệp tại Hà Nội và TP.HCM, tiến tới mở rộng trên toàn quốc. Đồng thời, thực hiện kết nối dữ liệu với 7 ngân hàng thương mại và tính đến tháng 10/2020, đã cấp 208.647 tài khoản để cung cấp dịch vụ nộp thuế điện tử cho cá nhân…

Mới đây nhất, Tổng cục Thuế đã ra mắt Hệ thống eTax, theo đó thiết lập 479 kênh thông tin hỗ trợ người nộp thuế trong toàn ngành, đảm bảo tất cả doanh nghiệp, người nộp thuế đều được hỗ trợ qua kênh thông tin điện tử này…

Trong lĩnh vực hải quan, năm 2014, lần đầu tiên Hải quan Việt Nam sử dụng hệ thống hải quan tự động (VNACCS/VCIS). Cho đến thời điểm hiện tại, tất cả các thủ tục hải quan cốt lõi hoàn toàn thực hiện bằng phương thức tự động thông qua thông quan tự động tại tất cả các đơn vị hải quan trên phạm vi toàn quốc với hơn 99% doanh nghiệp tham gia. Hệ thống này cũng xử lý hơn 99,6% tờ khai và thời gian tiếp nhận, xử lý, trả kết quả trong thời gian chỉ từ 1-3 giây.

Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới (World Bank), nhờ hệ thống thông quan tự động, thời gian thông quan những lô hàng xuất khẩu giàm 3 giờ, và giảm 6 giờ với lô hàng nhập khẩu. Với khoảng 11 - 12 triệu tờ khai/năm, hệ thống thông quan điện tử đã giúp tiết kiệm khoảng 200 triệu USD. Cơ quan thuế đã kết nối với 55 ngân hàng thương mại để phục vụ việc (99,49%) kê khai, (98,84%) nộp thuế, (97,52%) hoàn thuế điện tử cho người dân và doanh nghiệp.

Theo lãnh đạo Tổng cục Hải quan, hiện đã có hơn 98% thuế, phí, lệ phí với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu được thực hiện bằng phương thức điện tử tiên tiến. Trong đó, với “Chương trình nộp thuế điện tử doanh nghiệp nhờ thu” đã có 44 ngân hàng phối hợp thu với Tổng cục Hải quan, trong đó có 30 ngân hàng tham gia nộp thuế điện tử và thông quan 24/7. Nhờ chương trình này, thời gian nộp thuế trước đây tính bằng giờ thì hiện tại chỉ tính chỉ bằng giây, không kể thời gian khai báo.

Với việc cắt giảm, đơn giản hóa, minh bạch hóa, điện tử hóa trong việc thực hiện các thủ tục hành chính thuế, hải quan thời gian qua không chỉ tiết kiệm được rất nhiều về thời gian, chi phí nhân lực cho cả doanh nghiệp lẫn cơ quan thuế, hải quan, mà còn hạn chế tối đa sự can thiệp, tiếp xúc trực tiếp giữa cán bộ với doanh nghiệp, qua đó tránh phát sinh những vấn đề tiêu cực, những “chi phí gầm bàn”.