Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) hoan nghênh Việt Nam đã thông qua Luật về người lao động làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng, nhằm bảo vệ tốt hơn người lao động Việt Nam.
Thông điệp này được ILO đưa ra nhân Ngày Quốc tế Người di cư (18-12). ILO đánh giá Luật Người lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng sửa đổi bảo vệ tốt hơn người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Luật này, có hiệu lực từ ngày 1 -1 -2022.
Cụ thể, Luật mới đã loại bỏ phí môi giới mà người lao động phải trả cho các doanh nghiệp dịch vụ, cũng như cấm việc thu phí dịch vụ đối với người lao động đi qua các đơn vị sự nghiệp. Những người lao động phải trả các khoản phí tuyển dụng và chi phí liên quan quá cao có nhiều nguy cơ trở thành nạn nhân bị bóc lột lao động, cưỡng bức lao động/mua bán người.
“Thông qua giảm những chi phí mà người lao động có thể phải trả, luật đã mang lại sự bảo vệ tốt hơn cho người lao động khỏi những nguy cơ này”, Chuyên gia về Di cư lao động của ILO tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, Ông Nilim Baruah nhấn mạnh.
Học viên trãi qua khóa học tiếng Nhật khoảng 6 tháng, trước khi xuất ngoại làm việc. Ảnh: PHONG ĐIỀN
Vị chuyên gia lao động di cư của ILO cho rằng khi người lao động lâm vào cảnh nợ nần do chi phí di cư quá cao, có thể họ sẽ hiếm khi nghỉ việc làm trong trường hợp bị lạm dụng, bóc lột hoặc lao động cưỡng bức. Việc loại bỏ phí môi giới khỏi các chi phí được phép thu từ người lao động di cư sẽ góp phần giải quyết rủi ro này.
Đối với các doanh nghiệp dịch vụ, luật sửa đổi giữ một số loại chi phí được phép thu từ người lao động, cụ thể phí dịch vụ và tiền ký quỹ, nhưng đặt ra mức trần và chi tiết các khoản được phép thu sẽ được quy định trong các văn bản dưới luật. Luật quy định phí dịch vụ trong các văn bản dưới luật không được phép vượt quá mức trần ba tháng lương, các doanh nghiệp dịch vụ có thể thu phí này từ người lao động và bên tiếp nhận lao động. Việc đặt ra mức trần cho các chi phí này sẽ cho phép người lao động đưa ra quyết định trên cơ sở có được thông tin và giúp cung cấp thông tin về chi phí đi làm việc ở nước ngoài qua các kênh chính thống.
Điểm mới của luật này cấm phân biệt đối xử và cưỡng bức lao động trong di cư lao động và cho phép những người lao động bị hoặc bị đe dọa ngược đãi, quấy rối tình dục hoặc cưỡng bức lao động được đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động mà không phải chịu phạt về tài chính. Theo quy định mới, các doanh nghiệp dịch vụ có thể bị thu hồi giấy phép nếu quảng cáo gian dối hoặc dùng các thủ đoạn lừa gạt khác để tuyển dụng lao động, cưỡng bức lao động/mua bán người hoặc bóc lột.
Thực tập sinh Việt Nam làm việc tại Nhật Bản. Ảnh: PHONG ĐIỀN
Ngoài ra, trong các khoá đào tạo định hướng trước khi xuất cảnh, các doanh nghiệp tuyển dụng phải đưa vào những kiến thức và kỹ năng về phòng chống cưỡng bức lao động, bạo lực trên cơ sở giới và mua bán người.
“Việt Nam đã thể hiện cam kết của mình trong việc ngăn chặn cưỡng bức lao động đối với lĩnh vực lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, thể hiện qua việc thông qua luật sửa đổi này. Luật này là bước đi quan trọng đầu tiên trong việc hướng tới giảm phí tuyển dụng và các chi phí liên quan mà người lao động phải trả”, ông Baruah phân tích.
Công ước về Các cơ quan dịch vụ việc làm tư nhân của ILO, 1997 (số 181) và Bộ các nguyên tắc chung và hướng dẫn hoạt động của ILO về tuyển dụng công bằng quy định người lao động sẽ không bị tính trực tiếp hoặc gián tiếp, toàn bộ hoặc một phần, bất kỳ khoản phí hoặc chi phí liên quan nào để đi làm việc ở nước ngoài và người sử dụng lao động, công hay tư nhân, hoặc người trung gian của họ, chứ không phải người lao động, sẽ phải chi trả các chi phí cho việc tuyển dụng.
“ILO cam kết hỗ trợ quá trình xây dựng các văn bản dưới luật thông qua đối thoại xã hội, và việc thực thi Luật trong năm 2021 và các năm tiếp theo,” Giám đốc ILO Việt Nam, TS Chang-Hee Lee cho biết.
Đồng thời, ILO khuyến nghị sử dụng các thuật ngữ di cư lao động, di cư, dịch chuyển, hay dịch chuyển lao động thay vì "xuất khẩu lao động" vì lao động không phải là một loại hàng hoá.
