Heo biến đổi gen được phê duyệt làm thực phẩm và y tế ở Mỹ, gây ra nhiều phản ứng trái chiều. Đây là động vật biến đổi gen thứ hai được FDA chấp thuận làm thực phẩm sau cá hồi biến đổi gen vào năm 2015.

Giống gạo vàng biến đổi gen chứa beta-carotene được cho là sẽ giúp hàng triệu người thoát khỏi nguy cơ thiếu vitamin A

Nỗi sợ từ văn hóa nhiều hơn khoa học

Các nhà phê bình lo ngại rằng, các sản phẩm biến đổi gen có thể xuất hiện trên thị trường trước khi tác dụng của chúng được hiểu hết. Sự lo lắng được thúc đẩy bởi các báo cáo về vỏ bánh taco từ bắp biến đổi gen chưa được phép sử dụng cho con người; khả năng lây lan của “siêu cỏ dại” sinh ra bởi lai tạp từ cây trồng biến đổi gen; và tác hại có thể có của phấn hoa biến đổi gen đối với bướm.

Ở Bắc Mỹ và châu Âu, giá trị và tác động của cây lương thực biến đổi gen đã trở thành chủ đề tranh luận gay gắt. Tuy nhiên, hầu hết người Mỹ không nhận ra rằng họ đã ăn thực phẩm biến đổi gen từ giữa những năm 1990. Hơn 60% thực phẩm chế biến sẵn trên các kệ siêu thị bao gồm pizza, khoai tây chiên, bánh quy, kem, nước xốt, si-rô bắp… đều chứa các thành phần từ đậu nành, bắp hoặc hạt cải đã qua xử lý gen.

Con người không ngừng thay đổi cấu trúc gen của thực vật trong nhiều thiên niên kỷ. Người làm nông giữ lại hạt giống từ những cây trồng tốt nhất và gieo chúng vào năm sau, lai tạo các giống để làm cho chúng có vị ngọt hơn, lớn hơn. Tuy nhiên, kỹ thuật công nghệ biến đổi gen là lĩnh vực mới, và hoàn toàn khác so với kỹ thuật lai tạo thông thường. Các nhà lai tạo truyền thống lai các sinh vật có liên quan có cấu tạo gen tương tự nhau. Khi làm như vậy, họ chuyển hàng chục ngàn gen cùng lúc. Ngược lại, các kỹ sư di truyền ngày nay có thể chuyển một vài gen giữa các loài có quan hệ họ hàng xa hoặc thậm chí không có quan hệ họ hàng với nhau. 

Thực phẩm biến đổi gen an toàn cho con người?

Theo Eric Sachs, người phát ngôn của Monsanto, nhà phát triển hàng đầu của các sản phẩm công nghệ sinh học: “Các sản phẩm chuyển gen phải trải qua nhiều thử nghiệm hơn bất kỳ loại thực phẩm nào khác. Chúng tôi sàng lọc các chất độc và chất gây dị ứng tiềm ẩn, theo dõi mức độ chất dinh dưỡng, protein, và các thành phần khác để thấy rằng cây chuyển gen về cơ bản tương đương với cây truyền thống”.

Channapatna Prakash, nhà khoa học nông nghiệp tại Trung tâm Nghiên cứu công nghệ sinh học thực vật thuộc Đại học Tuskegee (Mỹ), nhận xét 800 triệu người trên hành tinh này đang bị suy dinh dưỡng và kỹ thuật di truyền có thể giúp giải quyết các vấn đề cấp bách về thiếu lương thực. Nó có thể tăng năng suất cây trồng, cung cấp các giống cây trồng chống lại sâu bệnh và cung cấp các cách trồng cây trên đất xấu, giữa điều kiện hạn hán, nhiễm mặn hoặc hàm lượng nhôm và sắt cao.

Điển hình như vào năm 1999, các nhà khoa học Thụy Điển và Đức đã tạo ra giống gạo biến đổi gen có thể tổng hợp beta-carotene, tiền tố của vitamin A; hay vào giữa tháng 11/2020, các nhà khoa học Anh công bố giống lúa mì mới cho năng suất hơn 12%.

Liệu thực phẩm biến đổi gen có giúp xóa bỏ nạn đói trên thế giới và cải thiện cuộc sống của mọi người hay không vẫn còn phải xem xét. Tiềm năng của chúng là rất lớn, nhưng cũng có rủi ro. Tuy vậy, sẽ là sai lầm lớn nếu thế giới từ chối công nghệ mới này một cách mù quáng. 

Tấn Vĩ (theo National Geographic, Guardian, NCBI)