Thực thi Luật Thủy sản, các địa phương đang nỗ lực gỡ thẻ vàng IUU, chú trọng khai thác xa bờ, gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Tình trạng tàu cá và ngư dân Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác hải sản trái phép tuy đã giảm nhiều so với các năm trước, nhưng vẫn còn xảy ra, gây thiệt hại không nhỏ về kinh tế, tài sản của ngư dân cũng như uy tín của Việt Nam trong công tác ngoại giao đối với các nước trong khu vực; ảnh hưởng rất lớn đến sự nỗ lực của Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương và địa phương trong việc tháo gỡ thẻ vàng IUU (khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không quản lý).

Nếu không xử lý quyết liệt hơn các trường hợp vi phạm và khắc phục các vấn đề về thẻ vàng IUU theo khuyến nghị của Ủy ban Châu Âu (EC), thủy sản Việt Nam có nguy cơ không vào được thị trường Châu Âu (EU).

Chính vì vậy, việc Chính phủ Việt Nam luật hóa các các nội dung liên quan đến vấn đề IUU, trong đó có khuyến nghị của EC đối với thủy sản Việt Nam thông qua Luật Thủy sản 2017 là hết sức thiết thực và hiệu quả.

Luật hoá các nội dung liên quan IUU

Luật Thuỷ sản 2017 đã luật hóa các nội dung liên quan đến vấn đề IUU, trong đó có khuyến nghị của EC đối với thủy sản Việt Nam. Cụ thể, ngoài việc quản lý khai thác theo hạn ngạch, Luật quy định các hành vi khai thác IUU và chế tài nghiêm khắc với chủ tàu, thuyền trưởng vi phạm, mức xử phạt cao nhất đối với cá nhân lên đến 1 tỉ đồng. Như vậy, mức phạt đã được quy định tăng lên gấp 10 lần so với mức phạt tiền như quy định hiện hành.

Luật cũng quy định thu hồi giấy phép khai thác đối với các cá nhân, tổ chức khai thác trái phép ở vùng biển ngoài Việt Nam. Quy định chặt chẽ về điều kiện không cấp lại giấy phép khai thác cho tổ chức, cá nhân có tàu cá nằm trong danh sách tàu cá khai thác IUU, hoặc không có thiết bị giám sát hành trình (đối với tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15m trở lên, trong đó tàu 24m trở lên phải có giám sát hành trình cập nhật tự động).

Ngoài ra, Luật cũng quy định quản lý đối với sản phẩm thủy sản có nguồn gốc từ khai thác bất hợp pháp tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, tái nhập, chuyển khẩu, quá cảnh qua lãnh thổ Việt Nam.

Cùng với đó, Luật cũng quy định việc xử lý đối với hành vi sử dụng tàu cá không quốc tịch hoặc mang quốc tịch của quốc gia không phải là thành viên để khai thác thủy sản trái phép trong vùng biển quốc tế thuộc thẩm quyền quản lý của tổ chức quản lý nghề cá khu vực.

Các địa phương nỗ lực triển khai các nội dung Luật Thủy sản

Xác định việc triển khai thực hiện luật mới có hiệu quả sẽ tạo bước ngoặt đối với ngành thủy sản chuyển hướng phát triển bền vững, nên Chi cục Thủy sản tỉnh Ninh Thuận đã tích cực phối hợp tổ chức nhiều lớp tập huấn, tọa đàm tuyên truyền các nội dung của luật, các văn bản dưới luật có liên quan cho chủ tàu, thuyền trưởng, thuyền viên, góp phần nâng cao nhận thức, ý thức tuân thủ pháp luật của ngư dân.

Theo báo cáo của Chi cục Thủy sản, từ đầu năm đến nay đơn vị đã tổ chức 3 lớp tuyên truyền về quy định mới của luật, với 180 ngư dân tham gia. Các hoạt động tuyên truyền trên phương tiện thông tin đại chúng về cấm khai thác thủy sản bất hợi pháp cũng được tăng cường.

Ngư dân Trần Công Bình, ở phường Đông Hải (TP.Phan Rang - Tháp Chàm), chủ tàu cá đóng mới có công suất 800CV từ vốn tín dụng ưu đãi theo Nghị định 67/2014/NĐ-CP của Chính phủ làm nghề lưới rê, cho biết: Nhờ được ngành chức năng tuyên truyền, tập huấn, nên hầu hết ngư dân, đặc biệt là những người tham gia khai thác xa bờ đều nắm rõ, tuân thủ các quy định của luật mới, như ghi nhật ký khai thác để truy xuất nguồn gốc thủy sản, quản lý tàu cá theo hạn ngạch.

Theo ông Nguyễn Khắc Lâm - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Ninh Thuận, chuyển biến tích cực nhất trong công tác quản lý nhà nước về hoạt động khai thác thủy sản xa bờ là việc ban hành quyết định giao hạn ngạch giấy phép khai thác và lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá đã góp phần ngăn chặn tình trạng vi phạm vùng biển nước ngoài.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý hoạt động khai thác, bảo vệ nguồn lợi thủy sản theo quy định của luật mới, ngành chức năng khuyến khích ngư dân tuân thủ quy định lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. Đến nay, toàn tỉnh có 19/20 tàu có chiều dài từ 15 m trở lên lắp thiết bị giám sát hành trình. Thực hiện cấp mới, cấp đổi 797 giấy phép khai thác thủy sản theo luật mới; triển khai đánh dấu tàu cá cho 875 tàu; cấp giấy chứng nhận cho 5 cơ sở đóng mới, cải hoán tàu cá trên địa bàn tỉnh. Triển khai đăng kiểm tàu cá theo Thông tư số 23/2018/TT ngày 15.1.2018 của Bộ NNPTNT.

Với việc triển khai nghiêm túc các nội dung về khai thác thủy sản bền vững được quy định trong luật mới, ngành thủy sản sẽ phát triển theo hướng chú trọng khai thác xa bờ, gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản.