Tại kỳ họp bất thường sáng 4/1, Chính phủ trình Quốc hội dự án luật sửa đổi, bổ sung 8 luật, gồm: Đầu tư công, Đầu tư, Doanh nghiệp, Đấu thầu, Điện lực, Thuế tiêu thụ đặc biệt và Luật thi hành án dân sự.
Sửa đổi Luật Điện lực, Chính phủ đề xuất sửa Khoản 2, Điều 4 theo hướng thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư lưới truyền tải điện, trừ các dự án do Nhà nước đầu tư được xác định trong quy hoạch điện lực quốc gia. Nhà nước sẽ độc quyền trong vận hành lưới truyền tải, trừ lưới điện do các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng.
Ngoài ra, các tổ chức hoạt động và sử dụng điện đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn kỹ thuật được quyền đấu nối vào lưới điện do thành phần kinh tế tư nhân đầu tư, xây dựng.
Thẩm tra sửa đổi này, Uỷ ban Kinh tế nêu loạt băn khoăn. Theo ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế, quy định về quản lý, vận hành lưới truyền tải như tại dự thảo luật sửa đổi chưa chặt chẽ.
Ông phân tích, lưới điện truyền tải do các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng nhưng có vai trò quan trọng với an toàn hệ thống điện quốc gia thì Nhà nước cần vận hành.
Mặt khác, dự thảo luật chưa nêu được tinh thần, đảm bảo yếu tố "độc lập" trong vận hành lưới điện truyền tải "dưới sự kiểm soát của Nhà nước", như tại Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị. Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế nói, Chính phủ cần quy định cụ thể, phù hợp hơn.
Công nhân Công ty truyền tải điện 2 sửa chữa trên lưới. Ảnh: Anh Minh
Về thu hút tư nhân tham gia đầu tư lưới truyền tải điện, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ sớm ban hành quy hoạch phát triển điện lực quốc gia 2021 - 2030, tầm nhìn 2045 (quy hoạch điện VIII) để giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực truyền tải điện. Tại quy hoạch điện VIII cũng cần nêu rõ hai danh mục dự án truyền tải điện do Nhà nước và tư nhân đầu tư xây dựng.
Liên quan tới quyền đấu nối vào đường dây truyền tải do tư nhân đầu tư, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế cho rằng nên đưa vào là quyền, nghĩa vụ của đơn vị truyền tải điện.
Góp ý về việc cho tư nhân tham gia đầu tư lưới truyền tải, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng, cần làm rõ giá điện, các chi phí liên quan tới truyền tải điện và việc bàn giao lưới truyền tải ra sao sau khi nhà đầu tư tư nhân đầu tư, xây dựng xong. Việc này chưa được làm rõ trong lần sửa đổi Luật Điện lực lần này.
Ở điểm này, Uỷ ban Kinh tế cho rằng, Chính phủ cần có phương án sửa đổi, bổ sung các văn bản hướng dẫn liên quan về giá, phí. Hồ sơ này cần được gửi kèm với dự án luật sửa đổi trình Quốc hội.
Riêng về bàn giao lưới truyền tải điện sau khi tư nhân đã đầu tư, ông Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ sớm tháo gỡ vướng mắc trong nhận tài sản, hoạch toán chi phí tài sản bàn giao giữa doanh nghiệp nhà nước và tư nhân.
Với việc sửa Luật Tiêu thụ đặc biệt lần này, Chính phủ chỉ đề nghị giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với ôtô điện 5-12 điểm phần trăm so với hiện hành trong 5 năm đầu khi luật sửa đổi có hiệu lực. Từ năm thứ 6 trở đi, mức thuế suất này sẽ tăng lên và áp dụng cả với xe nhập khẩu, lắp ráp trong nước.
Đồng ý việc giảm thuế này, nhưng một số ý kiến của Uỷ ban Tài chính ngân sách đề nghị cân nhắc thời điểm sửa đổi và đánh giá tác động, phân tích sâu hơn để đạt mục tiêu của chính sách hỗ trợ.
Cũng có ý kiến đề nghị chỉ áp dụng giảm thuế trong 2-3 năm, dự kiến trong năm 2022, doanh nghiệp sản xuất trong nước cơ bản đã hoàn thiện được hệ thống hạ tầng và dung lượng sản xuất trong nước với loại xe này đạt khoảng 9.500 xe.
"Việc giảm thuế sâu, kéo dài trong nhiều năm sẽ tác động tiêu cực ngay đến các nhà sản xuất, lắp ráp xe ôtô trong nước với xe chạy bằng xăng dầu khi không có đủ thời gian, công nghệ và nguồn lực để chuyển đổi kịp thời sang dòng xe điện chạy pin", Uỷ ban Tài chính ngân sách lưu ý.
Kỳ họp lần này dự kiến kéo dài đến 11/1, Quốc hội họp trực tuyến cả kỳ qua cầu truyền hình từ Nhà Quốc hội đến 62 đoàn đại biểu các tỉnh, thành (riêng Đoàn Hà Nội họp tại điểm cầu Nhà Quốc hội). Theo nghị trình, Quốc hối sẽ thảo luận một luật sửa 8 luật tại tổ vào ngày 6/1 và trực tuyến nghị trường ngày 10/1 tới.
Anh Minh