Trong bối cảnh khó khăn chung của kinh tế thế giới cũng như trong nước, năm qua, các app cho vay chắc hẳn không nằm ngoài vòng xoáy?

Năm 2022 chứng kiến sự biến động của kinh tế thế giới nói chung, nền kinh tế Việt Nam nói riêng, việc này ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của các đơn vị cho vay tiêu dùng, các Fintech cung cấp sản phẩm tài chính tiêu dùng vi mô.

Theo tìm hiểu của tôi, hầu hết đơn vị Fintech xuất xứ từ Trung Quốc và 2 đơn vị từ châu Âu có tên tuổi đã đóng cửa tại thị trường Việt Nam với những lý do khác nhau và trong 3 năm trở lại đây, có tới 70% Fintech cung cấp các sản phẩm tài chính vi mô đóng cửa cho thấy sự cạnh tranh khốc liệt của thị trường đầy tiềm năng này.

Có một vấn đề nổi lên là vay tiền qua app thường có lãi suất “cắt cổ”, ông nghĩ gì về thực trạng này và đâu là giải pháp?

Ông Đỗ Minh Hải, Giám đốc ATM online

Thời gian qua, trên thị trường tồn tại một thực trạng là các đơn vị cung cấp sản phẩm cho vay qua app với lãi suất rất khác nhau và nhiều đơn vị cung cấp sản phẩm lãi suất rất cao, song cần nhìn nhận vấn đề này một cách toàn diện.

Cho vay qua app thường có số tiền nhỏ, cụ thể từ 1 triệu đồng đến 15 triệu đồng, trong khi chi phí cố định vận hành các khoản vay chiếm tỷ lệ lớn, cho dù các đơn vị đã áp dụng công nghệ để giảm thiểu.

Lấy ví dụ, trên 1 khoản vay có nợ gốc 5 triệu đồng sẽ bao gồm các loại chi phí sau: Chi phí giải ngân và trả nợ mỗi khoản vay tối thiểu là 30.000 đồng; chi phí kiểm tra thông tin tín dụng và KYC là 60.000 đồng (gói thấp nhất); chi phí thẩm định đầu vào 100.000 đồng; chi phí marketing và sales 300.000 đồng; chi phí quản lý rủi ro sản phẩm tín chấp từ 8-12% giá trị khoản vay (cao hơn nhiều so với thế chấp); chi phí quản lý chung gồm chi phí kế toán, thuế, quản lý chưa phân bổ… thì trên kỳ hạn 1 tháng, chi phí vận hành trên khoản vay chiếm từ 25-35% giá trị của nợ gốc.

Do đó, để có lợi nhuận cho các kỳ hạn càng ngắn và kinh doanh hiệu quả, lãi suất vay qua app (gồm lãi + phí) sẽ ở mức 30-40%/tháng. Đây là mức cao so với mặt bằng lãi vay thị trường nói chung.

Tại ATM Online, chúng tôi tập trung vào các giải pháp để giảm thiểu các chi phí cố định trong việc vận hành khoản vay như thiết kế sản phẩm trả góp với kỳ hạn tối thiểu 3 tháng và tối đa 8 tháng cho phép chia nhỏ các chi phí cố định trên 1 khoản vay; tập trung phát triển các kênh thanh toán công nghệ như mã nạp tiền định danh, QR Code… với chi phí chỉ bằng 1/5 các kênh truyền thống như thu tại quầy hay các ví điện tử có mức phí cao; áp dụng mức lãi + phí thấp hơn cho các khách hàng có điểm tín dụng tốt và có lịch sử thanh toán tốt…

Trước đây, việc nhận diện CMND/CCCD của khách hàng bằng thẩm định viên có độ chính xác khoảng 70% và mất thời gian từ 2-3 phút, thì hiện tại, công tác này áp dụng nhận diện ký tự quang học và thuật toán cho phép thời gian hoàn thành dưới 15 giây với độ chính xác lên tới hơn 95%.

Dự báo về tương lai các app cho vay, ông sẽ nói điều gì?

Từ trước đến nay, cụm từ “cho vay app” được liên tưởng đến các đơn vị Fintech duyệt nhanh kèm lãi suất + phí cao. Song, về bản chất, “app” hay trong tiếng Anh là Application (ứng dụng) là giao diện tương tác của “khách hàng” với “đơn vị cho vay”. Các ngân hàng và công ty tài chính ở Việt Nam đã và đang phát triển các app dạng này để tương tác với khách hàng được thuận tiện hơn. Tuy nhiên, nhiều người có cách hiểu không đồng nhất giữa đơn vị “cho vay app” và những đơn vị này.

Vì vậy, với sự phát triển như vũ bão của công nghệ như hiện nay, việc phát triển một ứng dụng cho vay là xu thế tất yếu của các ngân hàng, công ty tài chính tiêu dùng hay Fintech vì tính thuận lợi cũng như sự tương tác rất cao của điện thoại thông minh - công cụ gần như không thể thiếu trong đời sống hiện đại.

Công nghệ là yếu tố cốt lõi của các app cho vay, nhưng xuất phát là một giám đốc tài chính, điều này có khiến ông gặp khó khăn trong quá trình vận hành công ty khi phải cân bằng giữa con người công nghệ và tài chính?

“Cho vay app” nói nôm na là Fintech cho vay và cụ thể hơn là áp dụng sâu công nghệ, thuật toán vào hoạt động tài chính. Do đó, các Fintech cần phát huy tối đa 2 mảng để mang lại lợi thế cạnh tranh đối với sản phẩm tài chính mà mình đang cung cấp: Một là, công nghệ mới chưa được áp dụng trên các hệ thống cồng kềnh của các ngân hàng thương mại hay công ty tài chính; hai là, việc áp dụng sâu các thuật toán trong quản trị rủi ro đối với các phân khúc “khách hàng dưới chuẩn” trước đây chưa được phục vụ bởi các đơn vị này.

Xuất phát điểm là dân tài chính, nhưng lý do tôi chọn tham gia một trong những dự án Fintech đầu tiên ở Việt Nam cách đây 8 năm là vì rất yêu thích công nghệ cũng như sự thú vị của các thuật toán đánh giá rủi ro. Vì thế, tôi không giới hạn bản thân ở các kiến thức tài chính qua các chương trình nâng cao kiến thức trong công nghệ, thuật toán để áp dụng và cải tiến các sản phẩm tài chính của ATM Online trong suốt quá trình vận hành. Bên cạnh đó, việc áp dụng hiệu quả các nguyên tắc quản trị, quản lý thời gian như nguyên tắc Pareto (nguyên tắc 80/20) sẽ giúp cân bằng hiệu quả các yếu tố con người, công nghệ và tài chính.

Là app cho vay, chắc hẳn ATM Online sẽ làm việc liên tục 24/7, không có ngày nghỉ Tết, như vậy có thiệt thòi cho những người làm việc trong lĩnh vực này? Ông có kỷ niệm đặc biệt nào khi phải duyệt những món vay trong đúng ngày Tết?

Vâng, từ khi thành lập đến nay đã hơn 5 năm, năm nào ATM Online cũng hoạt động xuyên Tết nên đã rút ra được một số kinh nghiệm giúp điều chỉnh phù hợp nhất và cân bằng khối lượng công việc thông qua việc áp dụng các thuật toán trong việc chọn lọc các phân khúc khách hàng, nên công suất trong những ngày nghỉ Tết đạt mức tối đa 50-60%.

Làm việc trong dịp Tết về mặt nào đó là thiệt thòi và để khắc phục, chúng tôi áp dụng một số giải pháp như tiền lương trả theo chế độ của Nhà nước; nhân viên làm việc được khuyến khích cơ chế xung phong và được sắp xếp ngày nghỉ bù sau Tết dài ngày để có dịp về với gia đình; những vị trí làm công nghệ thông tin, đối soát hay văn phòng được sắp xếp làm việc từ xa và giờ trực cố định để có thể chủ động thời gian…

Tôi có 2 kỷ niệm đáng nhớ trong dịp Tết, một là vào Tết Nguyên đán 2018, khi tôi đang ở ngoài văn phòng thì nhận được cảnh báo có giao dịch giải ngân nghi ngờ vì hệ thống của ATM online có một loạt quy tắc phòng chống gian lận và đã phát hiện một nhân viên mới vào vi phạm quy tắc phê duyệt. Đây là kỷ niệm không vui nhưng tôi đã có buổi làm việc chân thành ngay trong dịp năm mới với nhân viên này, cũng là bài học trong bố trí công việc dịp lễ tết.

Kỷ niệm còn lại đó là chúng tôi phát triển hệ thống quay số ngẫu nhiên cho mỗi khách hàng thanh toán tốt trong dịp Tết Nguyên đán 2021, 2022 với các chương trình không những hoàn và tặng tiền mà khách hàng còn có cơ hội trúng điện thoại iPhone 12, 13. Khách hàng thực sự bất ngờ và rất vui mừng khi được công bố ngẫu nhiên là người trúng thưởng nhân dịp đầu xuân.

Mỗi năm xuân về và làm việc xuyên Tết mang lại cho đội ngũ ATM Online những kỷ niệm khác nhau, nhưng dù đến từ 6 quốc tịch, mọi người luôn chung một niềm tin về sự phát triển của tất yếu của công nghệ sẽ ảnh hưởng sâu sắc đến lĩnh vực tài chính nói riêng, mọi mặt đời sống nói chung.