Trước The Fabelmans, cái tên Steven Spielberg gắn liền với thành công và chất lượng. Ông là đạo diễn có tổng doanh thu các phim cao nhất mọi thời đại (10,6 tỉ USD). Jaws, E.T. the Extra-Terrestrial, Indiana Jones và Jurassic Park lập nên chuẩn mực phim giải trí ở Hollywood.

Bên cạnh các phim bom tấn, Steven Spielberg còn làm nhiều phim có chiều sâu, mang về 22 đề cử Oscar (tính cả ở cương vị sản xuất, biên kịch). Ông hai lần giành giải Đạo diễn xuất sắc với Schindler's List (1993) và Saving Private Ryan (1998).

Với một người đã tham gia hơn 140 dự án phim ảnh ở nhiều vai trò, tình yêu nghệ thuật thứ bảy luôn hiện hữu.

Cuộc đời một huyền thoại

Năm nay, Spielberg ra mắt bộ phim đặc biệt The Fabelmans (Tuổi trẻ huy hoàng). Phim là tác phẩm bán tự truyện dựa trên cuộc đời của ông.

Nhân vật chính là Sammy Fabelman (Gabriel LaBelle), một thiếu niên Do Thái. Cha cậu là Burt Fabelman (Paul Dano), kỹ sư máy tính đam mê khoa học. Mẹ cậu là nghệ sĩ dương cầm Mitzi Schildkraut-Fabelman (Michelle Williams).

Ở tuổi thiếu niên, Sammy sớm nảy nở tình yêu với điện ảnh.

Sau khi chuyển đến Arizona (Mỹ), Sammy đối mặt nhiều khó khăn. Ở trường, đám nam sinh bắt nạt cậu vì gốc Do Thái. Gia đình cậu dần rạn nứt, cha mẹ ly dị.

Cái tên The Fabelmans có từ "fable" (nghĩa là truyền thuyết, truyện cổ tích). Đó cũng là hướng tiếp cận của phim. Nó cùng lúc trình hiện một câu chuyện vừa có thật vừa không có thật.

The Fabelmans làm mờ ranh giới giữa cuộc sống và phim ảnh với sự sắp xếp các cảnh quay tinh tế. Nó đủ dữ liệu để khán giả hiểu đây là chuyện đời của Spielberg, nhưng cũng được phủ chất mơ mộng của phép màu điện ảnh.

Điện ảnh là sự kết nối hình ảnh, âm thanh. Những góc máy, cắt cảnh hay ánh sáng đều khoác một ý nghĩa lên câu chuyện. Điện ảnh mang đến ảo giác về sự gắn kết giữa những thứ không liên kết với nhau.

Khi bắt đầu làm phim, Sammy trở thành người kể chuyện với thế giới kỳ diệu mở ra trước mắt. Tình yêu điện ảnh có lúc làm cậu quên đi nỗi buồn, nhưng cũng có lúc mang lại đau đớn tột cùng.

Một cảnh quan trọng là khi Sammy phát hiện ra bí mật qua những thước phim. Tác phẩm khéo léo kết hợp giữa hai chủ đề chính là điện ảnh và sự rạn nứt gia đình.

Nhưng nếu không biết về cuộc đời Spielberg, khán giả có thể xemThe Fabelmans như một phim về chủ đề gia đình. Phim là câu chuyện trưởng thành của đứa bé trong gia đình tan vỡ, được kể tinh tế từ góc nhìn của nhân vật chính trẻ tuổi. Ở ngoài đời, cha mẹ Spielberg chia tay khi ông 19 tuổi. Đạo diễn lạnh nhạt với cha trong 15 năm trước khi kết nối lại với cha.

The Fabelmans giống một sự hòa giải của Spielberg với quá khứ. Ông không muốn đổ lỗi cho cha hay mẹ và muốn thấu hiểu thay vì phán xét họ.

Bên cạnh đó, người con cũng thông cảm với mẹ. Bà là một nghệ sĩ với trái tim nhạy cảm và tham vọng nghệ thuật.

'The Fabelmans' và nghệ thuật diễn xuất

Trong The Fabelmans, Gabriel LaBelle nổi lên như một tài năng trẻ đáng giá. Tình yêu điện ảnh và những rung động đầu đời của Spielberg được anh truyền tải qua ánh mắt, lời thoại. Tài tử sinh năm 2002 duỗi tóc, luyện dáng đi và điệu cười giống nhân vật.

Diễn viên Paul Dano khép lại một năm trọn vẹn với hai tác phẩm tốt là The Batman và The Fabelmans. Một bên là vai tội phạm bí ẩn, còn một bên lại là người cha đề cao khoa học, lạnh lùng với gia đình.

Nhưng linh hồn của The Fabelmans là Michelle Williams. Cô đóng người mẹ giằng xé giữa sự ổn định và giấc mơ riêng. Minh tinh thổi hồn vào nhân vật với những thay đổi sống động trên gương mặt.

Ngoài nhóm diễn viên chủ chốt, phim còn có diễn xuất ấn tượng của Judd Hirsch và David Lynch. Hirsch có một cảnh quay mạnh mẽ, giúp Sammy nhận ra cái giá phải trả cho con đường nghệ thuật. David Lynch vào vai một đạo diễn huyền thoại nói vài câu ngắn nhưng đáng giá. Ngoài đời, ông cũng là một đạo diễn huyền thoại.

Cảnh của Lynch mở ra một cái kết đẹp và trọn vẹn cho The Fabelmans. Điện ảnh hòa quyện với đời thực. Sammy "trở thành" Steven Spielberg và ứng dụng ngay "phép màu điện ảnh" mà cậu mới học được.

Dù kết quả Oscar thế nào, Spielberg đã tạo ra bộ phim giàu ý nghĩa và trút hết tâm tư về quá khứ.

The Banshees of Inisherin: Cuộc chia tay của những giá trị sống

'The Banshees of Inisherin' (tựa Việt là 'Linh hồn của hòn đảo') - câu chuyện về sự tan vỡ tình bạn giữa hai người đàn ông đã có tuổi - là một trong ít phim được giới phê bình đánh giá là hay nhất năm 2022.