Trong số này, cựu Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thanh Long bị truy tố về tội nhận hối lộ, cựu Bộ trưởng KH-CN Chu Ngọc Anh bị truy tố về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí.

C.T.V

Hầu tòa còn có Tổng giám đốc Công ty Việt Á Phan Quốc Việt và Phó tổng giám đốc Công ty Việt Á Vũ Đình Hiệp, đều bị truy tố về 2 tội đưa hối lộ và vi phạm quy định đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; cùng với đó là cựu Phó vụ trưởng Vụ KH-CN các ngành kinh tế, kỹ thuật (Bộ KH-CN) Trịnh Thanh Hùng về tội nhận hối lộ. Cách đây gần 1 tuần, 3 bị cáo Việt, Hiệp, Hùng đã bị Tòa án Quân sự thủ đô Hà Nội xét xử, tuyên phạt lần lượt 25 năm, 6 năm và 15 năm tù trong một nhánh khác của "chùm án" kit test Việt Á.

Theo cáo buộc của Viện KSND tối cao, đầu năm 2020, dịch Covid-19 bùng phát tại Trung Quốc rồi lây lan sang một số quốc gia, trong đó có VN. Học viện Quân y chủ trì, phối hợp với Công ty Việt Á được giao triển khai đề tài nghiên cứu kit test Covid-19, kinh phí gần 19 tỉ đồng, trích từ ngân sách nhà nước.

Quá trình thực hiện, các bị cáo tại Công ty Việt Á, Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số đơn vị liên quan đã có hàng loạt sai phạm, biến kết quả nghiên cứu về kit test Covid-19 từ tài sản nhà nước thành tài sản tư nhân. Công ty Việt Á sau đó sản xuất hơn 8,7 triệu kit test, nâng khống giá nguyên liệu đầu vào rồi bán cho các đơn vị, cơ sở y tế trên khắp cả nước; thu lợi bất chính hơn 1.235 tỉ đồng.

Đáng chú ý, để có thể thuận lợi "chen chân" vào đề tài nghiên cứu, được nghiệm thu, cấp phép lưu hành rồi phân phối kit test đến nhiều địa phương, Phan Quốc Việt đã bỏ ra hơn 106 tỉ đồng hối lộ các quan chức. Người nhận nhiều nhất là cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, với 2,25 triệu USD, tương đương hơn 51 tỉ đồng. Ông Long trực tiếp can thiệp và chỉ đạo cấp dưới tác động để Công ty Việt Á được cấp số đăng ký lưu hành, hiệp thương giá, phân bổ và thanh toán tiền kit test. Cựu bộ trưởng còn đứng ra giới thiệu Việt Á với lãnh đạo một số địa phương để giúp công ty này tiêu thụ kit test.

Ngoài ra, Tổng giám đốc Công ty Việt Á cũng chi hàng chục tỉ đồng nhằm cảm ơn một số quan chức đã đưa ra quyết định trái pháp luật, có lợi cho công ty. Trong đó, cựu Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhận 200.000 USD, tương đương hơn 4,6 tỉ đồng. Ông Ngọc Anh là người ký quyết định phê duyệt đề tài nghiên cứu có sự tham gia của Công ty Việt Á, đồng ý để Bộ KH-CN tổ chức họp báo nhằm hỗ trợ quảng bá hình ảnh kit test Việt Á, ký quyết định khen thưởng và ký tờ trình đề nghị Thủ tướng khen thưởng Công ty Việt Á…

Theo cáo trạng, để bán được nhiều kit test tại nhiều địa phương, cơ sở y tế, Công ty Việt Á có chủ trương ứng kit test trước cho các đơn vị này sử dụng, sau đó mới hợp thức hồ sơ đấu thầu. Quá trình hợp thức, phía Công ty Việt Á chi phần trăm ngoài hợp đồng cho lãnh đạo các đơn vị, tổng số tiền cũng lên tới cả chục tỉ đồng.