Sau ngày xét xử thứ 3, phiên tòa đại án Việt Á kết thúc phần xét hỏi, nghỉ 2 ngày trước khi chuyển sang phần tranh luận. Khi đó, cơ quan tố tụng sẽ công bố bản luận tội và các bị cáo cùng luật sư có cơ hội bào chữa.

Những ngày xét hỏi vừa qua, ngoài việc làm rõ phương thức để Việt Á len lỏi vào từng nhà, từng người dân; cách những cựu lãnh đạo nâng đỡ, hỗ trợ Việt Á..., HĐXX còn tập trung "bóc" số phận của hàng tỷ đồng, hàng triệu USD được ông chủ Việt Á gửi đi muôn nơi trong đại dịch.

Tiêu chí "cảm ơn", hối lộ của Phan Quốc Việt

Theo kết luận điều tra, Phan Quốc Việt đã chi tiền "cảm ơn" cho: Nguyễn Văn Trịnh (cán bộ Văn phòng Chính phủ) 200.000 USD; Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ) 200.000 USD; Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ) 50.000 USD.

Ngoài ra, cơ quan điều tra xác định Việt còn đưa hối lộ cho các ông: Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Y tế) 2,25 triệu USD; Nguyễn Huỳnh (thư ký của ông Long) 4 tỷ đồng;

Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị và Công trình y tế Bộ Y tế) 300.000 USD; Trịnh Thanh Hùng (cựu Vụ phó Vụ KH&CN) 350.000 USD; Nguyễn Nam Liên (Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Bộ Y tế) 100.000 USD.

Tổng số tiền Việt đưa hối lộ là 3 triệu USD (tương đương hơn 68 tỷ đồng) và 4 tỷ đồng.

Tại tòa, Việt khai rành rọt việc chi tiền cho mỗi cá nhân đều theo tiêu chí cụ thể như: Vị trí công việc, lợi nhuận của Việt Á, đóng góp của người nhận tiền với lợi nhuận công ty...

Cấp dưới thân tín của Việt là Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng giám đốc Việt Á) khai: "Việt Á sẽ trích phần trăm hoa hồng cho cán bộ chống dịch vất vả". Đích thân Hiệp là người lên danh sách những người được hưởng hoa hồng và trình Việt duyệt, rồi trực tiếp đi đưa tiền. 

Hiểu "sếp", Hiệp luôn mang theo người 50.000-300.000 USD để Phan Quốc Việt tiện đi chia hoa hồng. 

Phó tổng Việt Á còn tiết lộ, Việt chỉ thích dùng "tiền đô" bởi sự tiện lợi.

50 triệu đồng - 100 triệu đồng - 50.000 USD

Suốt những ngày xét xử, các bị cáo hầu như chấp nhận những cáo buộc của cơ quan tố tụng, thể hiện thái độ ăn năn, hối cải. Duy chỉ có ông Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Khoa học Công nghệ) phản đối về số tiền bị cáo này nhận từ Phan Quốc Việt.

Theo cáo trạng, ông Tạc đã nhận 50.000 USD từ Việt vào cuối tháng 4/2021. Tại tòa, ông khẳng định chỉ có 2 cọc tiền VNĐ, mỗi cọc trị giá 50 triệu đồng, được đặt trong túi đựng kèm vài bộ kit test và vài thứ lặt vặt.

Trong khi đó, Việt nói không nhớ chính xác nhưng lại khai về thói quen dùng tiền USD và "con số 50.000 là thường dùng". Điều này trùng khớp với lời khai của Hiệp bên trên. 

Đến phiên tòa ngày 5/1, luật sư của ông Phạm Công Tạc công bố một số bút lục có 3 lời khai đầu của Việt, nội dung là Chủ tịch Việt Á đưa cho ông Tạc chỉ 50 triệu đồng.

Phan Quốc Việt giải thích do không hiểu pháp luật nên ban đầu khai đưa tiền ở mức thấp để không ảnh hưởng đến bản thân và người nhận. 

Việt khai 50.000 USD Việt đưa cho ông Tạc được rút từ một ngân hàng ở Đà Nẵng. Khi đó Việt rút tiền VNĐ rồi đổi sang tiền USD, cất trong vali, cầm ra Hà Nội bằng đường hàng không để đưa cho cựu thứ trưởng.

Vali chứa 200.000 USD bị mất?

Thời điểm là Chủ tịch UBND TP Hà Nội, ông Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Bộ KH&CN) từng có một phát biểu "gây bão" dư luận khi thể hiện thái độ hóm hỉnh, vui vẻ để nói về công tác chống dịch Covid-19. 

Tại phiên tòa ngày 5/1, với tư cách là bị cáo, đứng trước HĐXX, ông Chu Ngọc Anh vẫn giữ thái độ "hóm hỉnh" đó. Cựu Bộ trưởng vừa cười vừa trả lời câu hỏi "có bị bức cung, nhục hình không" rằng: "Nhìn tinh thần, sức khỏe của tôi phong độ thế này không thể bị ép nhục hình được".

Tại tòa, ông Chu Ngọc Anh thừa nhận mọi cáo buộc về những chỉ đạo, quyết định vi phạm quy định cũng như hành vi nhận 200.000 USD từ Phan Quốc Việt.

Tuy nhiên, cựu Bộ trưởng đưa ra lời khai vòng vo về đường đi của 200.000 USD này.

Cụ thể, 200.000 USD được cất trong túi màu xanh, đi kèm một số sản phẩm do Việt Á sản xuất, được Việt mang lên phòng làm việc của ông Chu Ngọc Anh ở Bộ Khoa học và Công nghệ.

Theo bị cáo, nhận thức của ông lúc đó là túi quà chỉ có các sản phẩm của Việt Á, không có tiền nên ông để lại túi ở sàn nhà. Chỉ đến khi dọn phòng để chuyển công tác, bị cáo Chu Ngọc Anh mới phát hiện bên trong có tiền.

"Bị cáo nghĩ việc nhận tiền là sai nên muốn trả lại", ông nói và cho biết 200.000 USD trong túi được bị cáo cất vào vali, đem đến UBND TP Hà Nội.

Tuy nhiên, vì phòng làm việc tại ủy ban chưa sửa xong, ông Chu Ngọc Anh lại mang tiền về nhà, để ở gara ô tô và dự định sẽ đem trả trong chuyến công tác tới.

"21 tháng ở Hà Nội, bị cáo không có chuyến công tác nào nên quên mất, đây là điều đau xót nhất", cựu Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ phân trần lý do không trả lại tiền cho Việt.

Khi VKS hỏi: "Tại sao không lấy đúng 200.000 USD ra giao nộp cơ quan điều tra mà lại dùng tiền Việt Nam?", ông Chu Ngọc Anh trả lời: "Khi bị cáo lên đường đi chịu trách nhiệm hình sự, có nhờ người nhà tìm chiếc vali này để nộp nhưng không thấy".