Ngày 5.1, TAND TP.Hà Nội tiếp tục ngày làm việc thứ ba, xét xử 38 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Công ty Việt Á, Bộ Y tế, Bộ KH-CN và một số địa phương, với phần tham gia xét hỏi của đại diện Viện KSND TP.Hà Nội cùng các luật sư để làm rõ những nội dung liên quan.

Phan Quốc Việt chi tiền "hoa hồng" theo barem

Trả lời đại diện Viện kiểm sát, Tổng giám đốc Công ty Việt Á Phan Quốc Việt cho hay để duy trì hoạt động, Công ty Việt Á phân công nhân viên phụ trách tại các địa bàn quan trọng như miền Bắc, miền Trung, Huế, Đà Nẵng - Quảng Nam - Quảng Ngãi, Tây nguyên, Đông Nam bộ, Tây Nam bộ… Tổng cộng có khoảng 6 - 7 nhân viên phụ trách vùng. Công ty cũng lập nhiều nhóm chat Viber để trao đổi, điều hành công việc.

TRẦN PHAN

Theo lời bị cáo Việt, Công ty Việt Á chủ trương ứng trước kit test cho các đơn vị y tế, sau đó sẽ hợp thức hóa hồ sơ. Tỷ lệ chiết khấu theo quy định của công ty từ 5 - 20%, tùy khách hàng, nhưng sẽ có một số tiêu chí cụ thể. Trong đó, tiêu chí lớn nhất là đóng góp của phía khách hàng với công tác chống dịch, tiếp theo là dựa vào giá trị hợp đồng, chủng loại hàng hóa. Khi chuyển tiền chiết khấu, Công ty Việt Á sẽ ghi nội dung "nhờ thanh toán tiền mua hàng" mà không ghi rõ vì "đây là chia sẻ lợi nhuận, không muốn ghi rõ vì nhạy cảm".

Khai tiếp, bị cáo Phan Quốc Việt xác nhận hầu hết các khoản tiền đã chi cho nhóm quan chức theo cáo buộc của Viện kiểm sát. Với số tiền chi cho cựu Thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc, bị cáo Việt khẳng định đã đưa 50.000 USD chứ không phải 100 triệu đồng như bị cáo Tạc khai.

Về nguồn gốc tiền USD, bị cáo Việt khai thường rút tiền mặt rồi đổi sang ngoại tệ. Với lần đưa cho bị cáo Phạm Công Tạc, Tổng giám đốc Việt Á khi đó đang ở Đà Nẵng, đi rút hơn 5 tỉ đồng tiền mặt rồi tự đổi được 200.000 USD, đưa Phó tổng giám đốc Công ty Việt Á Vũ Đình Hiệp giữ, khi nào cần ngoại giao thì dùng. Tại tòa, bị cáo Hiệp cũng xác nhận những lời bị cáo Việt khai và cho hay những lần "đi ngoại giao" quan chức đều sử dụng USD đối với các khoản chi lớn.

Cựu Bộ trưởng Y tế phủ nhận gợi ý Việt Á chi tiền

Nói về mối quan hệ với các bị cáo Nguyễn Thanh Long và Nguyễn Huỳnh, cựu thư ký của ông Long, Phan Quốc Việt cho hay quen 2 người này tại một sự kiện ở TP.HCM năm 2017. Dù quen cả hai nhưng bị cáo Việt thường thông qua bị cáo Nguyễn Huỳnh để nhờ cựu Bộ trưởng tác động. Trong một cuộc gặp, các bị cáo Phan Quốc Việt và Nguyễn Thanh Long đã thống nhất mọi việc đều thông qua Nguyễn Huỳnh bởi có một số "lý do nhạy cảm", song bị cáo Việt nói không nhớ rõ "lý do nhạy cảm" là gì và đề nghị kiểm sát viên trích lại lời mình từng khai với cơ quan điều tra.

Kiểm sát viên sau đó công bố tại tòa nội dung bút lục chứa lời khai cho thấy bị cáo Việt biết về "mâu thuẫn" giữa bị cáo Long và bà Nguyễn Thị Kim Tiến, nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế; bị cáo Long dặn mọi giao dịch đều phải qua Nguyễn Huỳnh để "giữ tiếng" cho ông Long. Chính vì lý do này, bị cáo Việt chỉ trực tiếp đưa cho bị cáo Long 50.000 USD, còn 2,2 triệu USD là thông qua bị cáo Huỳnh.

Được cho lên đối chất, bị cáo Nguyễn Huỳnh xác nhận lời khai của Phan Quốc Việt là đúng, đồng thời thừa nhận đã cầm của Chủ tịch Công ty Việt Á 4 tỉ đồng cho bản thân và nhận 2 lần tổng số 2,2 triệu USD chuyển cho cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long. Hai lần "nhận tiền hộ" đều do bị cáo Long chủ động thông qua bị cáo Huỳnh đề nghị bị cáo Việt "hỗ trợ công việc". Khi Việt hỏi cần bao nhiêu thì Nguyễn Huỳnh nói khoảng 1 triệu USD. Con số 1 triệu USD này không phải do bị cáo Huỳnh đưa ra mà do cựu Bộ trưởng Long "gợi ý khoảng chừng đó".

Trước lời khai của cấp dưới, bị cáo Nguyễn Thanh Long thừa nhận có cầm tiền của Công ty Việt Á, song khẳng định không hề gợi ý Phan Quốc Việt phải chi tiền cho mình và cũng không đòi hỏi gì từ phía doanh nghiệp này. Bị cáo Long cho rằng có thể đã "khiến cựu thư ký hiểu lầm", bởi từng nhiều lần nhắc khi thấy cấp dưới khen kit test của Công ty Việt Á và dặn "không được làm ăn gì với Việt".

Cựu Bộ trưởng KH-CN nhận tiền nhưng làm mất

Tại tòa, bị cáo Chu Ngọc Anh cho hay bản thân không bị ép cung hay dùng nhục hình nên "cả tinh thần và sức khỏe của tôi đều rất là phong độ". Cựu Bộ trưởng trả lời Viện kiểm sát rành rọt về quá trình Công ty Việt Á được đưa vào tham gia nghiên cứu đề tài kit xét nghiệm cùng Học viện Quân y và thừa nhận cáo trạng truy tố cũng như cho rằng đã "ý thức được trách nhiệm của mình trước pháp luật, trước Đảng, trước nhân dân".

Về số tiền 200.000 USD (tương đương 4,6 tỉ đồng) đã nhận từ Phan Quốc Việt, bị cáo Chu Ngọc Anh khai khoảng 6 tháng sau khi kit test của Công ty Việt Á được đưa vào sử dụng, tháng 8.2020, Phan Quốc Việt có đến gặp bị cáo tại phòng làm việc. Tại đây, Việt đưa một túi quà và nói "có chút cảm ơn". Cựu Bộ trưởng cho rằng Việt đến để giới thiệu sản phẩm, tặng sản phẩm của công ty nên không kiểm tra mà để dưới sàn khu vực nghỉ của phòng làm việc.

Khai tiếp, bị cáo Chu Ngọc Anh cho hay sau 1 tháng nhận túi quà, ông mở ra thấy bên trong có tiền thì nhận thấy "số tiền lớn như vậy, nhận tiền của doanh nghiệp dưới bất kỳ hình thức nào cũng sai rồi", và lên kế hoạch để trả lại Việt nhưng chưa thực hiện được. Cựu Bộ trưởng Bộ KH-CN nói "đây là điều đau xót" đối với mình.

Kiểm sát viên chất vấn số tiền 200.000 USD nhận của Việt đang ở đâu bởi bị cáo Chu Ngọc Anh mang tiền VND đi nộp khắc phục. Cựu Bộ trưởng giải thích cuối tháng 9.2020, khi nhận chức Chủ tịch UBND TP.Hà Nội thì cất 200.000 USD vào chiếc cặp mang sang nơi làm việc mới để khi nào có dịp đi công tác gặp thì trả lại Việt. Vì phòng làm việc chưa sửa xong, bị cáo đã nhờ mang va li tiền về nhà cất ở gara ô tô. Tiếp tục biện minh, bị cáo Chu Ngọc Anh cho hay những ngày sau đó bận công tác chống dịch và chưa có dịp gặp Phan Quốc Việt để trả lại. "Bẵng đi một thời gian rồi bị cáo lại phải lên đường thực hiện trách nhiệm hình sự. Bị cáo đã nhờ người nhà tìm lại nhưng không thấy cặp tiền đó đang ở đâu, để ở nhà mà tìm không thấy", bị cáo Chu Ngọc Anh nói.